Akranes - 01.04.1958, Blaðsíða 12

við líði. Faðir hans heiðvirður, glaðlynd-
ur og andrikur maður og naut almennra
vinsælda, en móður sína missti hann
snemma. Honum var veitt ágætt uppeldi
og guðrækilegt, en strangt, enda var hinn
blessaði Thomas hófsmaður i öllu alla
æfi. Eftir að hann hafði fengið undir-
stöðumenntun var honum komið fyrir
hjá kanzlara Hinriks Englakonungs VII,
John Morton kardínála og erkibiskupi af
Kantaraborg, en þar komst hann í kynni
við ýmsa merkustu menn Englands og
álfunnar um þær mundir, og gat hinn
blessaði Thomas ekki kosið á heppilegri
forskóla. En Morton kardínáli sá hvað í
honum bjó og spáði þvi, að hann myndi
verða hinn mesti merkismaður. 1497 tók
hann upp nám við háskólann í Oxford
og lagði þar stund á fommálin, en við-
reisnarstefnan var þá að berast til Eng-
lands. Kennarar Mores urðu vinir hans
og fyrir milligöngu þeirra kynntist hann
ýmsum helztu humanistum — fom-
menntafræðingum heimsins, og meðal
annars hinum nafntogaða Augústínakórs-
bróður, síra Erasmusi, er kenndur var við
Rotterdam, og var einn helzti frömuður
stefnunnar um þessar mundir, og einna
kunnastur fyrir ritið „Encomium Moriae“
—- Lof heimskunnar. En mesta stund
lagði Thomas á guðfræði, en hún setti
það mót á hugarfar hans, sem hvergi
kemur betur fram en við andlátið. Hinn
blessaði Tómas var að eðlisfari fyndinn
og hafði smekk fyrir hinu kímna háði
Erasmusar í ádeilum hans. Tókst því með
þeim mikil vinátta, og Erasmus lofaði
Thomas najög, en þá skildi þar, að Thom-
as var staðfastur í lund og einlægur son-
ur kirkjunnar, en Erasmus rnjög reikull
í ráði. Þegar fram i sótti lagði Thomas
fyrir sig lögfræðinám, að ósk föður sins,
og fóru úr þvi fommenntaiðkanir hans
nokkuð á dreif. En guðræ.kni hans og
kirkjuhollusta minnkaði ekkert, því
hann lifði jafnframt meinlætalifnaði og
stundaði guðfræði og hélt meira að segja
opinberlega fyrirlestra um rit Augústín-
usar kirkjuföður. Árið 1504 var Thomas
More kosinn á þing, en þar varð dvölin
skömm. Um þær mundir fór Henrik kon-
lingur VII. fram á, að þingið veitti
40.000 pund í heimanmund handa dótt-
ur hans, og tar þinginu það um geð,
þingmenn þorðu ekki að kveða upp úr
með það. Þá reis upp hinn blessaði Thom-
as og mótmælti þvi svo hressilega, að
þingið felldi greiðsluna. Fyrir hragðið fór
konungur að ofsækja föður hans og hafði
hann í haldi í Tower. Þótti Thomasi þá
ráðlegra að koma sér undan, og dvaldist
hann því næstu fjögur ári 1504—8 í
Kartúsaklaustri einu í London. Lifði hann
þar við guðrækilegar iðkanir og fræðistörf
og stundaði sérstaklega frönsku, sögu og
stærðfræði. Meðan hann var í klaustr-
inu flaug honum í hug að gjörast munk-
ur, en féll þó frá því, vegna þess, að
hann miklaði svo fyrir sér þann ábyrgðar-
hluta sem prestskapnum fylgdi. Hann fór
i staðinn til náms við háskólana í Louvain
í Belgíu og Paris og kom þaðan heim
i527 og fór að stunda málflutning í Lond-
on. Sama ár gekk hann að eiga dóttur að-
alsmanns nokkurs og átti með henni 3
dætur og einn son. Málfærslustörfin iðk-
aði hinn heilagi Thomas með mestu
slyngni, óeigingirni og samvizkusemi og
fékk hrátt mikið orð á sig. Hann var
því kosinn í ýmsar trúnaðarstöður af sam-
borgurum sínum og kom sér i þeim ágæt-
lega vel vegna glaðværðar sinnar, fyndni,
lægni og samvinnuþýðleika, og ekki sizt
vegna þess hve létt hann virtist taka öllu
andstreymi. Hann missti fljótt konu sina,
en kvongaðist aftur ekkju nokkurri. More
var fyrirmyndar heimilisfaðir og létti öll-
um störf innan húss. Bömin voru vel
80
AKRANES