Akranes - 01.04.1958, Blaðsíða 14

Thomas gerði í viðtali við Roper tengda-
son sinn. Roper var eitthvað að orða það
við hinn helga mann, að hann mætti vera
hreykinn af vinfengi sinu við konung,
en Thomas svaraði, að það væri ástæðu-
laust, því ef konungur gæti keypt sér
höll á Frakklandi fyrir höfuð hans, þá
myndi það miskunnarlaust fjúka.
Thomas var fyrst í þjónustu utanríkis-
stjómarinnar sem samningamaður og
sendiherra, og stóð hann meðal annars
að friðarsamningunum milli Karls keis-
ara V. og Hinriks, sem gerðir voru i
Cambray 1529. Hann var upp úr því
herraður, varð ráðherra konungs, þá fjár-
málaráðherra og siðan kan'/.lari hertoga-
dæmisins Lancaster og naut í þeim stöð-
um almennrar hylli allra, nema stór-
kanzlarans Wolsey kardinála, sem var
framgjarn og hégómagjarn og þótti Thom-
as mundi verða sér hættulegur.
Þrátt fyrir upphefðina breytti Thomas
More ekki heimilisháttum sínum. Heim
ilið var menningarmiðstöð, og þar ríkti
innileg guðrækni og gestrisni, og yfir
lætisleysi hið mesta, enda var húsbónd-
inn laus við alla valdafikn, Það eru
höfð eftir honum þessi orð: „Það eru
margir menn, sem á hérvistardögum sín-
um kaupa sér vist í helvíti með helrn-
ingi meiri fyrirhöfn en þarf til að öðlast
vist á himnum“. Á heimili hans riktu
og hin mestu ölmusugæði, en þau eru
eitt sterkasta einkenni sanntrúaðra kaþ-
ólskra manna, og ekkert hrýnir kiikjan
fyrir mönnum jafnmikið og þau. Hús
hans stóð opið nótt og dag fyrir fátæk-
um og snauðum, borð hans var alltaf
dúkað þeim til reiðu og pyngja hans op-
in fyrir þá.
Nokkru áður en hinn eiginlegi valda-
ferill hins blessaða Thomas More hófst,
voru siðaskipti Lúthers farin að færast
mjög aukana, en þau voru ein angalýjan
útúr viðreisnarstefnunni engu siður en
siðabreytingin innan kirkjunnar, enda
stefndi Lúther í fyrstu ekki að öðru en
slíkri siðabreytingu, og lenti fyrst
síðar út í byltingu. Þeirri tilbreytni tók
Sir Thomas More illa, einsog Hinrik
VIII. gjörði lika fyrst i stað. Thomas
hafðist sem embættismaður mjög að gegn
allri siðabreytingu heima fyrir, og lét
hegna öllum þeim, er að slíku studdu á
Englandi, einsog lög stóðu til. Þetta vhr
siðurinn þá, og beittu allir slíkum hegn-
ingum, jafnt siðaskiptamenn sem kaþ-
ólskir, en það er til vitnis um geðmildi
Thomas, að um hans valdatið var eng-
inn maður tekinn af á Englandi fyrir
slikar sakir, ])ó menn annarsstaðar um
sama leyti væru brytjaðir einsog hrá-
viði fyrir trúarskoðanir sínar, ekki si/.t
á Þýzkalandi, háborg siðaskiptanna. Hann
ritaði og á móti siðaskiptunum, bæði rit
til varnar Hinriki konungi gegn ádeilu-
riti Lúthers á hann, og eins rit, sem
hann nefndi „Viðtal um dýrkun mynda
og helgra dóma og um ákall heilagra“,
og hann hélt i öllu, athöfnum, ræðu og
riti fastri tryggð við hina kaþólsku kirkju.
Árið 1329 varð Wolsey kardínáli að
fara frá völdum, en Hinrik skipaði Thom-
as More stórkanzlara í hans stað, en
þegar upp úr því fór að hylla undir leiks-
lok. Hinrik hafði 1504 gengið að eiga
ekkju bróður síns, Katrinu, dóttur Ferdin-
ands hins kaþólska konungs í Aragóniu
á Spáni. Var sá hjúskapur í forboðna
liðu að þeirrar tiðar skilningi, og hafði
því verið fengið til hans páfaleyfi, en
alllöngu eftir það hafði Hinriki orðið
starsýnna á aðra konu, önnu Boleyn, er
siðar varð móðir Elizabethar Englands-
drottningar. Leitaði Hinrik fyrir sér um
skilnað hjá páfa og bar fyrir sig, að
hjónabandið við Katrínu væri ógilt, af
því að hún væri ekkja bróður hans.
82
AKRANES