Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1934, Side 76

58
Timarit Þjóðræknisfélags Islendinga
Noregi fremur en öðru mörgu, sem
birtist í blöðum vorum.
Og þótt föður mínum (sem fyrir
áilirif andatrúarrita og miðils-
funda er hann liafði verið á þóttist
orðinn sannfærður um persónulegt
framlíf) þætti Bjömson ekki fylgj-
ast þar með eins og skyldi, erfði
hann það ekki við hann, en hélt á-
fram að dást að gáfum hans og
milda dugnaði.
Kom það vel í ljós í erfikvæð-
inu er hann orti við lát Björnsons
1910 (sjá Úrval bls. 264).
Það hefst þannig:
“Brast viíS “hátt
er bogastrengur
pambarskelfis
þjóðsorg' vakti;
brast enn bogi
beztur i Noregi,
en hremsa hvín
Við hjarta þjóðar?”
og eitt erindið hljóðaði svo:
“Bn því stóð ófriður
um afarmenni,
að hann merkið bar
né matst við aðra,
merki mannfrelsis,
merki stórhuga,
merki þjóðsóma
gegn þjóðarlýgi.”
En svo eg víki aftur að hvarfi
kvæðisins á sjötugsafmælinu, þá
hefi eg oft velt því fyrir mér
hvernig alt muni hafa atvikast.
Eins og eg áður drap á, þykir
mér afarósennilegt, að bréfið og
kvæðið hafi týnst og ekki komist
alla leið til Aalestad þar sem Bj.
bjó. Hitt þykir mér miklu trú-
legra, að hvorttveggja hafi komist
inn á heimili Björnsons og það
engu síður þó það væri stílað til
vitfirringaspítalans. Til heimilis
Björnsons hlaut svo að segja hvert
bréf að kornast skilvíslega, jafnvel
þó ekki stæði utan á því nema
Noregur sem heimilisfang, en
spaugilega misritunin Gaustad gat
á engan liátt stygt Björnson, beld-
ur þvert ámóti komið honum til
þess að gefa slíku bréfi og send-
anda nánari gaum. Og enn finst
mér trúlegt að þetta bréf hafi
mætt sömu forlögum eins og mörg
önnur í þeim mikla ibyng af bréfum
og bögg’lum og heillaskeytum og
lofkvæðum, sem lirúguðust saman
á heimili skáldsins kringum sjö-
tugsafmæli hans. Þar kendi
margra grasa og skal eg aldrei
trúa því, að Björnson hafi nokk-
urn tíma sjálfur komist í gegnum
þann bréfasæg, enda mikill þorri
þeirra á ýmsum torskildum eða
honum óskiljanlegum tun,gumálum.
Það mundu fleiri skáld en Björn-
son liafa hroðað af þeim lestri og
látið konu og börn hafa fyrir því
að kynna sér hvað þar væri feitt
á stykkinu og segja sér síðan.
IslenzJcan var fyrir Björnson
(og fjölskyldu hans) engu skiljæn-
anlegra mál, eða þó jafnvél tor-
skildara en fœreyska fyrir okkur
islendinga, en fyrir hörn hans,
tins og marga Norðmenn, hygg eg
islemkan hafi verið enn torskild-
ari.
Og enn verður mér að láta mér
detta í hug, að bæði Björnson og
þá ekki síður fólk hans, hafi litið
svo á, að það sem íslenzkt væri—
gæti ekki talist neitt sérlega merki-
legt og mætti því fremur týnast en
margt frá stærri þjóðunum og
merkari.
Hvorki faðir minn né önnur
skáld vor í þá daga náðu nokkurri