Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1949, Blaðsíða 80

78
TlMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
Svona gæti ég haldið áfram lengi,
en alt verður að hafa sín endimörk.
Óendanlega hefði það samt verið
ginnandi, að fylgja þeim heiðabú-
um eftir, sem þaðan komust lifandi
á brott. En, eins og Kipling sagði,
þá er það önnur saga. Auk þess
koma nöfn margra, sem vestur
fluttu, víða við sögu, bæði í bygða-
sögu þáttunum og í hinum stærri
sögubókum, sem hér hafa verið rit-
aðar.
Þessum bókum fylgja margar
myndir góðar ásamt korti af heið-
inni.
5. Aldrei gleymist Austurland
er safn kvæða og kviðlinga eftir
73 núlifandi austfirska höfunda. Að
vísu höfðu tveir dáið, meðan á
prentun bókarinnar stóð, sem vek-
ur þá hugsun, að skemtilegra hefði
verið að hafa þar alla hagyrðinga
og skáld frá sama tímabili, lifandi
eða dauða, segjum frá byrjun þess-
arar aldar. Helgi Valtýsson, kennari,
sem er einn af skáldunum, hefir
safnað ljóðunum, skrifað formála
fyrir bókinni og séð um útgáfuna.
Þessi bók er lifandi vottur þess,
að hagmælskan er ekki dauð á með-
al Austfirðinga enn; þvert á móti
sýnist hún standa í meiri blóma en
nokkru sinni áður.
Annað, sem er eftirtektarvert við
þessa bók, er hve mjög ljóðagjörðin
virðist liggja í ættum. Hvað eftir
annað eru þarna þrír ættliðir hver
fram af öðrum. Tökum Erlu skáld-
konu, móður hennar, móðursystur,
bróður og son. Þá er Gísli Helgason,
synir hans tveir og sonarsonur, auk
bræðra og systkina af öðrum ætt-
um. Hvort hér er um ætterni að
ræða eða uppeldisáhrif má lengi
þrátta. Hefir það löngum verið
þrætuepli mentamanna og uppeldis-
fræðinga. Gaman væri að rannsaka
þetta nánar. En það er fyrir sér-
fræðinga. Um Gísla Helgason er
það vitanlegt, að faðir hans og afi
orktu hver á sinni tíð, svo þar er
um fimm ættliði að ræða í beinan
karllegg.
Myndir allra skáldanna eru í bók-
inni.
6. Gutt. J. Guttormsson, sjötugur
Eftir prófessor Richard Beck
Þetta er minningargrein um Gutt-
orm, þegar hann varð sjötugur, fyr-
ir rúmu ári. Mestmegnis bókmenta-
legt mat á verkum skáldsins, og ó-
spart vitnað í verk hans. Ritað í Dr.
Becks alkunna fjöruga og mark-
vissa stíl.
☆
Kristján S. Pálsson:
Kvæðabók
Skömmu fyir jólin í vetur kom
þessi bók út á prent. Ekkja skálds-
ins kostaði útgáfuna og lét prenta
aðeins 200 eintök. Bókin hefði átt
það skilið, að öðlast meiri út-
breiðslu. En þetta eru nú örlög
flestra kvæðabóka. Ritstjóra þessa
tímarits var falið að sjá um útgáfu
kvæðanna og skrifa inngang að
þeim. Verður hennar því eigi meira
getið hér. En í þess stað birtist inn-
gangurinn hér á eftir, eins og hann
er í bókinni.
G. J.