Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2005, Page 157
ALMANNASKARÐ
VÍGSLA JARÐGANGA
FÁSKRÚÐSFJARÐARGÖNG
OPNUÐ FYRIR UMFERÐ
SNÆFELLSNESVEGUR UM
KOLGRAFAFJÖRÐ
Almannaskarð, vígsla jarðganga
Það mun hafa verið fyrir rúmum 75 árum, þann 18. nóvember 1929, sem fyrsta bifreiðin
ók hjálparlaust yfir Almannaskarð. Það var bifreið Kaupfélags Austur-Skaftfellinga sem
ók með fjölda farþega frá Höfn og yfir í Lón. Árið áður hafði reyndar annar vörubíll farið
um skarðið, en þurfti til þess töluverða hjálp. Fram að þessum tíma hafði verið hestagata
um skriðuna og klettabeltin allt upp í háskarðið, væntanlega alveg frá landnámstíð. Veg-
urinn var smám saman bættur eftir 1930, ekki síst eftir að stórvirkar vinnuvélar komu til
sögunnar. Þó má segja að vegurinn hafi ætíð verið nokkur farartálmi vegna grjóthruns
árið um kring, auk þess sem leiðin hefur oft verið erfið að vetri til vegna hálku og snjóa,
einkum stærri bifreiðum, sem fer ört fjölgandi á vegakerfinu eins og allir þekkja. Áuk
þess hefur þetta verið brattasti hluti hringvegarins, með um 17% halla.
Hugmyndir um betrumbætur á þessum hluta vegakerfisins hafa lengi verið til skoðunar.
Fyrst og fremst horfðu menn til þess að minnka brattann upp skriðuna að sunnanverðu
með því að lengja vegskeringuna til muna til vesturs. Óneitanlega hefði sá kostur valdið
mjög áberandi ummerkjum í landslaginu, auk þess sem einhver hætta hefði áfram verið
á grjóthruni og snjóspýjum á veginn.
Aðstæður til jarðgangagerðar undir Almannaskarð voru fyrst skoðaðar lítillega í aðdrag-
anda Jarðgangaáætlunar Vegagerðarinnar, sem birt var í janúar árið 2000. Áfram var þó
einkum miðað við að vegurinn yrði endurbyggður í skriðunni með mun minni halla en
gamli vegurinn, enda miðuðust fjárveitingar í vegáætlun við opinn veg en ekki jarðgöng.
Á vegáætlun 2000-2004 var veitt af liðnum stórverkefni 50 m.kr. árið 2003 og 65 m.kr. árið
2004 til vegagerðar um Þvottár- og Hvalnesskriður og Almannaskarð, ósundurliðað.
Á almennum fundi sem haldinn var á Hótel Höfn í lok janúar 2002, og sem Egill Jónsson
fyrrverandi alþingismaður ásamt fjórum félögum stóðu að, var rætt ítarlega um þá
valkosti sem skoðaðir höfðu verið varðandi framtíðarveg um Almannaskarð. 1 lok fund-
arins var samþykkt að beina eindregnum tilmælum til Alþingis og ríkisstjórnar um að
stefna að gerð jarðganga undir skarðið, og líklega má segja að þessi fundur hafi markað
nokkuð þá stefnu sem málið tók síðan.
Kynning og tæknigreinar fyrirtækja og stofnana i!55