Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2005, Qupperneq 174

varið rými sem er 48 rúmmetrar. Um 150 inergen-slökkvikerfi hafa verið sett upp á ís-
landi, en meðalstærð inergen-kerfa eru á milli 3-4 hylki. Það sem einkennir uppbyggingu
Inergen-kerfa er hve auðvelt er að samnýta hylki til að verja fleiri rými. Má nefna RUV,
þar sem sett var upp stærsta Inergen-kerfið á íslandi. Þar var settur upp í kjallarann
hylkjabanki með 480 rúmmetrar af Inergeni, en með stýribúnaði er hægt að beina
Inergeni í átta mismunandi sali og rými í byggingunni þar sem samtals 3.800 rúmmetrar
fá fulla vernd. Ef slíkt væri ekki gert myndi hylkjabankinn aðeins ráða við að slökkva í
960 rúmmetrum!
Kostir Inergens eru m.a. þau að við útskipti á halon-kerfum má vanalega nota halon-
röralögnina áfram. Þá er einungis skipt um hylki og dreifistúta. Kostnaðarlega skiptir
þetta miklu máli og er sérstaklega um borð í skipum.
Novec1230
Novec er nýtt efni sem 3M hefur þróað á undanförnum árum til að koma í stað halons
1301. Novec er C6 fluorketon sem er í vökvaformi við stofuhita. Það er geymt á hylkjum
við 25M2 bar þrýsting og breytist í lofttegund þegar því er hleypt í gegnum sérstaka
dreifistúta út í andrúmsloftið. Novec-vökvinn hefur veik sameindatengi og gufar upp við
49°C, sem er 51 gráðu lægra en hitastig sjóðandi vatns. Það stöðvar elda áður en þeir
verða óviðráðanlegir með því að fjarlægja hitann frá logamynduninni. Notkun Novecs
byggist því ekki á virkni eðalgaskerfanna sem fjarlægja súrefni.
Novec 1230 leiðir ekki rafmagn. Novec er mjög umhverfisvænt og hefur ekki áhrif á
ozonlagið því það brotnar niður á fimm dögum. Til samanburðar má geta þess að Halon
1301 brotnar niður á 65 árum. Gróðurhúsaáhrif Novecs eru óveruleg.
Kostir Novecs eru m.a. þeir að hylkin taka minna pláss en Inergen-hylki. Það má í gróf-
um dráttum segja að Novec-hylkin taki 2-3 sinnum meira pláss en Halon-hylki þegar
Inergen tekur 5-6 sinnum meira pláss. Vanalega skiptir þetta litlu máli í kerfum í landi
en um borð í skipum getur það skipt sköpum ef um lítið pláss er að ræða.
Securitas selur Inergen og Novec samhliða og leggur það í val verkkaupa hvort efnið er
notað því í sumum tilfellum er Inergen hagkvæmara en í öðrum tilfellum Novec. Eftir því
sem kerfin verða stærri og þurfa að verja fleiri rými frá sama hylkjabanka, því hag-
kvæmara verður Inergen.
Því miður hefur það komið fyrir að hönnuðir hafa orðið nýjungagirninni að bráð og talið
Inergen úrelt og jafnvel útilokað það úr útboðum. Verkkaupa er gerður mestur greiði með
því að hafa báða möguleikana opna í útboðum þannig að hagkvæmasta lausnin verði
ávallt valin.
Kolsýra
Kolsýra eða koltvísýringur er umhverfisvænn slökkvimiðill sem hefur verið mjög lengi
notað sem slökkvikerfi. Kerfin eru bæði notuð til að slökkva eld í lokuðu rými og eins
sem staðbundin slökkvikerfi þar sem eingöngu er úðað á einstaka hluti, t.d. hverfla og
rafala í virkjunum.
Þegar kolsýra er notuð til slökkvistarfa lækkar hún súrefnisprósentuna niður í það mark
að eldur getur ekki viðhafst. Algengust eru háþrýst kerfi þar sem gasið er geymt á þrýsti-
hylkjum eða í stærri kerfum þar sem mörg tonn eru notuð fyrir einstaka slökkviaðgerð,
þá eru mest notuð lágþrýst kerfi. Lágþrýstu kerfin eru með stórum einangruðum geym-
um fyrir kolsýruna og kælibúnað sem kælir hana niður í fljótandi form.
1 7 2 | Árbók VFl/TFl 2005