Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2005, Page 278
vegum. Markmiðið hefur þá verið að vegur um veggöng sé a.m.k. jafnöruggur eins og ef
um opinn veg væri að ræða.
Onnur leið til að ákvarða öruggustu lausnina er að bera saman mismunandi kosti og velja
þann öruggasta.
Þriðja leiðin er að bera saman áhættuna við viðmiðunarmörk sem sett hafa verið fyrir
hættulegan iðnað. Viðmiðunarmörk frá DNV (Davidsson, G.,Lindgren, M., Mett, L.,
1997) eru mikið notuð í Svíþjóð og Noregi.
Greinarhöfundur mælir með að fyrsta eða önnur leiðin sé notuð, þ.e. að sýnt verði fram
á að veggöng séu jafnörugg og opinn vegur með samskonar umferð eða að göng séu
skásti kosturinn. Þriðja leiðin er slæm að því leyti að ekki er um sambærilega hluti að
ræða. Umferð olíubíla um veggöng er ekki hægt að bera saman við hættulega starfsemi
nálægt íbúabyggð þar sem áhættan er ekki dreifð og ekki hlutfallsleg (t.d. íbúar sem búa
nálægt verksmiðjunni en hafa engan beinan ávinning af henni).
Lokaorð
í meistaraprófsritgerð undirritaðs um áhættustjórnun í Hvalfjarðargöngum var ein af
niðurstöðunum sú að einstaklingsáhættan væri vel viðunandi og sérstaklega miðað við
aðra valkosti sem ökumenn hafa, þ.e. gamla Hvalfjarðarveginn. Öðru máli gegndi
hinsvegar um samfélagsáhættuna sem reyndist vera í hærra lagi miðað við þau viðmið-
unarmörk sem horft hefur verið til í þessum málum. Á löngum tíma koma Hval-
fjarðargöngin til með að spara í heildina mannslíf en þar geta þó orðið óhöpp þar sem
margir geta látist í sama óhappinu. Slíkir atburðir setja mark sitt á þjóðarsálina og
reynslan hefur sýnt, samanber það fjármagn sem sett hefur verið í snjóflóðavarnir, að
almenningur sættir sig ekki við slíka atburði og er því tilbúinn að setja mjög mikið fjár-
magn í aðgerðir sem koma í veg fyrir hamfaraslys eins og snjóflóðin i Súðavík og Flateyri.
Frá þeim tíma sem liðinn er frá því að Hvalfjarðargöngin voru hönnuð hefur mikið vatn
runnið til sjávar. Þar ber hæst að nefna mikla framþróun sem átt hefur sér stað á síðustu
árum sem gerir kleift að skoða þessa hluti mun ítarlegar heldur en þá var mögulegt.
Veggöng eru varanleg mannvirki sem geta enst í tugi ef ekki hundruð ára sé vel að verki
staðið og gjörbreytt lífsháttum og möguleikum fólks til hins betra. Það er ekki síst vegna
þeirra jákvæðu áhrifa sem göng geta haft sem nauðsynlegt er að huga vel að öryggis-
málum strax í byrjun vegna þess að það er bæði mjög kostnaðarsamt og erfitt að gera
breytingar síðar meir.
Heimildir
Bergqvist, Anders. (2004). Raddningsinsatser vid en brand i en tunnel. Ráddningsverkets seminarium „Ráddningsinsatser i
vágtunnlar" den 1 december 2004.Gautaborg,Svíþjóð 2004.
Day, J (2002). Do - or should - cultures have a design impact?Jur\r\e\ Fires, fourth international conference 2-4 Desember
2002, Basel, Switzerland.
Davidsson, G.,Lindgren, M., Mett, L. (1997). Vardering av risk - FoU Rapport [Evaluation of Risk]. SRV Rapport P21-182/97,
Statens Ráddningsverk, Karlstad, Sweden.
Pálsson, G. I. (2004).RiskManagementin HvalfjörðurTunnel. Brandteknik, Lunds Universitet, Lund, Svíþjóð.
PIARC Committe onRoad Tunnels (C5). (1999). Fire and Smoke control in Road Tunnels. Piarc World Road Association, France.
Noizet, Alain og Mourey, Florence. (2005). Crisis situation in tunnels: What kindofbehaviours can we expect from drivers?Some
results from the french acteurs project. 3rd International conference on Traffic and Safety in Road Tunnels. Hamborg,
Þýskaland.
2 7 6
Arbók VFÍ/TFÍ 2005