Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2005, Síða 280

vaktstöðvar sem fylgjast með skipaumferð verið nefndar VTS-stöðvar eða „Vessel Traffic
Service". Hlutverk vaktstöðvar siglinga er heldur víðtækara en gengur og gerist í slíkum
stöðvum erlendis þannig að hér hefur verið valið að kalla vaktstöðina „Maritime Traffic
Service" skammstafað MTS. Hlutverk vaktstöðvarinnar eru skilgreint £ lögunum um
hana og í tilskipun Evrópuþingsins. í reynd má segja að aðalhlutverk vaktstöðvar sé í
grundvallaratriðum fimmþætt:
1. Að fylgjast með allri umferð á sjó í efnahagslögsögu landsins og auðkenna skip, skrá
þau og vakta
2. Sjá um fjarskiptaþjónustu við skip og báta
3. Miðla til skipa upplýsingum varðandi siglingar og siglingaöryggi og taka við slíkum
tilkynningum frá sæfarendum
4. Bregðast við og setja af stað aðgerðir ef aðstæður krefjast þess
5. Björgunarþjónusta á sjó
Vaktstöðin fylgist nú þegar með öllum fiskiskipum í lögsögunni í gegnum sjálfvirku
tilkynningaskylduna (STK) sem sett var á stofn 1999 og tengd kerfi. STK-kerfið þyggist á
átta grunnstöðvum og 32 endurvörpum víðs vegar í kringum landið. Kerfið vinnur á
VHF-tíðni og er hannað sem öryggiskerfi fyrst og fremst og hefur sannað gildi sitt sem
slíkt. Alls eru um 1500 skip búin STK búnaði og um 6-800 á sjó að jafnaði.
Skjámynd vaktstöðvar siglinga af Faxaflóa (STK-kerfinu.
Sjá má einstök skip, ásamt staðsetningu og stefnu þeirra og
einnig kallmerki eða skipaskrárnúmeri.
Siglingastofnun vinnur nú að
uppsetningu grunnstöðva fyrir sjálf-
virkt auðkennikerfi skipa, svonefnt
AlS-kerfi (Automatic Identification
System), sem öll flutningaskip 300
brúttótonn og stærri og fiskiskip yfir
45 metrar að lengd eiga að vera búin.
Uppsetning þessa eftirlitskerfis er
hluti af tilskipun 2002/59/EU og
lögum um vaktstöð siglinga og
verður uppsetningu þess væntanlega
lokið á miðju næsta ári. AlS-kerfið er
byggt á svokallaðri „transponder
tækni". AlS-tækið vinnur á VHF-
tíðni, þ.e. á metrabylgju og tveim
rásum; AIS 1 (161,975 MHz) og AIS 2
(162,025 MHz). Tækið sendir og tekur
á móti á víxl og er stjórnað með tíma-
púlsi frá GPS-móttakara. AlS-stöð
skips sendir stöðugt upplýsingar til
annarra skipa og AlS-strandarstöðva.
Strandstöðvar senda síðan upplýsing-
arnar áfram í miðlægan gagnagrunn í
vaktstöðva siglinga. I AlS-skeytunum
frá skipum kemur fram m.a. nafn
skips, einkennisnúmer, stefna þess,
hraði, ákvörðunarstaður og staðar-
ákvörðun, sem breytist sjálfkrafa eftir
því sem skipinu miðar áfram.
278i Árbók V F ( /T F I 2005