Fjölnir - 04.07.1997, Qupperneq 39

Myndskreyting steingrímur Eyfjörð
Hallgrímur Helgason ólst upp í landi sem var svo langt frá öðrum þjóðum að
úrslitaleikurinn í heimsmeistarakeppninni í fótbolta var sex mánuði á leiðinni til landsins
og komur skemmtiferðaskipa þóttu tíðindi. Nú þegar heimurinn hefur hrapað ofan í
Reykjavík vill hann kasta minnimáttarkenndinni og gerast fullgildur meðlimur í veröldinni.
Hann hefur áttað sig á að lífið er hér og nú — á íslandi í dag.
Sjálfstraust íslendinga
1.
Heími
leim
Eg beygi bifreið af Hringbraut inn á
Njarðargötu klukkan 5 á þriðjudegi
þegar útvarpsdrengurinn á FM afkynnir
lagið með hefðbundnu stjörnuslúðri og
bætir síðan við ögn kæruleysislega:
„En talandi um stjörnur, þá var ég að
frétta það að Jerry Seinfeld hefði verið á
Astró í gærkvöldi..."
Þessi litla og kannski ómerkilega athuga-
semd um ameríska sjónvarpsstjörnu sem féll
þarna útí sólbjarta maídagsumferð Reykjavíkur
varð stærri í mínum huga. Einhvernveginn
breytti hún borginni. Heimurinn var kom-
inn til Islands og búinn að koma svo oft að
það þótti vart tíðindum sæta. Þegar ég hélt
áfram upp Njarðargötuna var Skólavörðu-
hoitið ekki lengur alveg jafn holt að sjá. Og
ég sá fyrir mér Astró; ekki lengur einn nýinnrétt-
aður, yfirborðskenndur og rembingslegur Reykja-
víkurbar heldur veraldarvanur staður, viss stærð;
just one of those bars you know. Það var það
hvernig hann sagði það. Utvarpsmaðurinn á FM.
Hann sagði það svo kærulaust, eins og þetta
skipti varla máli heldur væri bara svona gaman að
vita af því. Það var orðið öðruvísi að vera íslend-
ingur.
Heimurinn var kominn heim. Hann var í
fyrsta skipti kominn hingað óumbeðinn, af frjáls-
um vilja, án þess að rauði dregillinn væri dreginn
fram. Hann tók bara leigubíl í bæinn og laumaði
sér inn á Sögu. Við föttuðum það ekki fyrr en
eftir nokkra daga.
Borces var tekið eins og þjóðhöfðingja. Matti
Jó leiddi hann blindan út í svörtustu drossíu
landsins. Davíö Oddsson var viljugur dreginn upp
á svið í sáluga Broadway til að heiðra Rod
Stewart. Joe Boxer kom á nærbuxunum og var
boðið strax á Bessastaði.
Joe Boxer came in boxer-shorts
to Bessastadir-house.
He said he was into indoor sports
and asked for the president's spouse.
Nú laumast inn í landið stjörnur á bakvið
sólgler og menn hagga sér varla í hálfhring í sæti
sínu á Kaffibarnum til að verma augun á heitasta
fólki hnattarins. Er Reykjavík orðin „city“? Er
íslenskt samfélag orðið alþjóðlegt? Erum við orð-
in heimsvön? Erum við þá loksins ekki lengur
sveitamenn?
Ég ólst upp í landi sem var svo langt frá
heiminum að poppsíðurnar í Vikunni og Vísi
voru líkt og fréttir frá öðrum hnetti. Geimtíðindi.
Orslitaleikurinn í
heimsmeistara-
keppninni 1966,
hinn frægi 4-2 leikur
Englendinga og Þjóðverja, var sýndur í Ríkissjón-
varpinu á gamlársdag. Reyndar á gamlársdag
1966, en á gamlársdag engu að síður. „Delayed
broadcast“ var „delayed“ í 6 mánuði. Pabbi
keypti sjónvarp svo við gætum horft. Þegar
Rauða skikkjan var tekin hér á landi var það slík-
ur stórviðburður að danska tökuliðið virkaði
næstum því eins og það breska sem kom '41.
Við vorum lítil, svo Iítil þjóð, þjökuð af
minnimáttarkennd, en reyndum eftir megni að
fylgjast með. Þegar maður 13 ára rölti heim með
nýju plömrnar frá Billy Cobham, Allman Brothers
og ELP var tilfinningin sú að maður bæri heim í
herbergið sitt svartar vínyl-flísar úr loftsteini sem
fallið hafði afhimni ofan. Heimurinn var handan
við allar blokkirnar á Háaleitisbrautinni, Kringlu-
mýrarbrautina, flugbrautina í Keflavík og Vetrar-
brautina líka. Hann var handan við allt og fyrir
utan okkar skilning. Með lagni mátti þó heyra
óminn frá honum í gegnum öflugt transistor-
tæki; á stuttbylgjunni suðaði í 60.000 manns á
Wembley á bakvið lýsinguna í BBC World Sports
eða var það suðið sem verður til þegar útvarps-
sending utan úr geimnum borar sig í gegnum
gufuhvolfið? Fullur lotningar sat maður heims-
þyrstur drengur inní herbergi hjá Össa á þriðju að
hlusta á mörkin sem guðirnir gerðu. Þá voru
dægurgoðin guðir.
Fjarlægðin gerir fjöllin blá og mennina
græna, af öfund. Og satt er það. Grænn ég var.
í dag horfir maður á krakkana hengslast um
eftir Laugaveginum, mjóslegin nýmenni í hettu-
bolum
hönnuðum í L.A., bogin í baki, líkt og þjökuð
af þeirri ábyrgð að ganga með heiminn á herðum
sér, göngulagið svo nákvæmlega samkvæmt
göngulagi svörtustu gettóanna í Detroit. A
meðan Michael Jordan treður allan daginn í tölv-
unni heima rölta þau inn í Þrumuna eða
Hljómalind eftir nýjustu teknó-afbrigðunum,
alltaf með á nótunum, rölta framhjá plakötum
sem auglýsa DJ-kvöld í Tunglinu, í Norður Kjall-
ara; þau taka varla eftir þeim, er alveg sama þó
þau missi af DJ Darrel Emerson eða 3D, þeir eru
hvort sem er gamalt stöfif, old news, síðan í fyrra;
þau vilja eitthvað aðeins ferskara. Gusgusarar
ganga hversdagslegir um bæinn, ekki eins og and-
lit sem voru á MTV í gærkvöldi, og fyrir hornið
hverfúr Cuöbercur Bercsson, sem var í viðtali í
Le MOnde fyrir helgi og þarna hverfúr út í
svartan leigubíl...jú gott ef þetta er ekki bara sjálf-
ur Jerry Seinfeld...sem ég sá hjá Letterman um
daginn.
Lífið er hér og nú en ekki lengur annarstaðar
eins og Kundera komst að orði í góðum titli; vin-
sælasti skáldsagnahöfúndur Evrópu. Halli Jóns
hitti hann útí kjötbúð um daginn.
Heimurinn er kominn heim. Og hvernig
ætlum við að bregðast við?
Veðursfess
Sú var tíð að Morgunblaðið birti fréttir af komu
skemmtiferðaskipa til landsins: Maxím Gorký
væntanlegur á ytri höfnina í dag, og allir höfúð-
borgarbúar horfðu dnandi skelfdir og >•
,Heimurinn var
kominn heim.
Hann var í jyrsta
skipti kominn
hingað óumbeðinn,
affrjálsum vilja,
án þess að rauði
dregillinn vœri
dreginn fram.
Hann tók bara
leigubíl í bainn og
laumaði sér inn á
Sögu. Við fóttuðum
það ekkijyrr en
efiir nokkra daga. “
Fjölnir
39
sumnr '97