Fjölnir - 30.10.1997, Page 6

Aslaug Thorlacius:
Kúratorar
í kreppu
jallar IWr um þcua broialúm
I þ|<UWIinni. nurjvUcgar
„Lislfrœðingar
hljóta að vera í
œgilegri kreppu. “
Ég get ekki orða bundist. Fyrir því eru nokkrar
ástæður. Sú fyrsta er grein Halldórs B. RunóLFS-
sonar listfræðings í fyrsta tölublaði Fjölnis,
(Kjveljum islenskt. Önnur er samtal þeirra Hall-
dórs og Cunnars SmAra ritstjóra sem á eftir grein-
inni fer. Sú þriðja er fundur sem boðað var ril
stuttu eftir útgáfii blaðsins og tengist efrii grein-
arinnar þar sem þeir töluðu saman Halldór Björn
og Hannes Sigurðsson listfræðingur. Svo má nátt-
úrulega neftia skort á kvenskríbentum sem mér
sýnist síður en svo standa til bóta, a.m.k. ef
dæma má af bæklingnum sem mér var nýlega
sendur heim. Þar var talinn upp fjöldi karlmanna
sem sagt var að myndu bætast í pennahópinn í
næsta tölublaði en ekki ein einasta kona.
Ég er gjörsamlega gapandi af undrun yfir
myndlistarumræðunni. Listfræðingar hljóta að
vera í ægilegri kreppu. Ég ímynda mér að þeim
líði líkt og unglingum sem em mitt á milli þess
að vera frillorðnir og börn, þeir vilja vera stórir en
vita ekki hvernig þeir eiga að bera sig til. f vand-
ræðum sínum grípa þeir hvert tækifieri sem gefst
til að ausa úr sér í fjölmiðlum og skamma þá allt
og alla. Þeir reyna hvað af tekur að finna söku-
dólginn og hann heitir ýmist „vitundarvörður",
kúnni eða myndhstarmaður. í áðurnefridri grein
er Halldór Björn flaumósa um allt bölið sem hel-
tekið hefrir íslenskt menningarlíf og þar er ekkert
eitt sem er að heldur allt. Ekki skánar bölmóður-
inn þegar þeir taka að ræða saman hann og
Gunnar Smári. Samkvæmt þeim búa íslenskir
Auglýsing i
Er Þórarinn B. Leifsson
besti myndlistarmaóur
á íslandi?
Tóti Leifsson
Myndskreytingar, hönnun,
málun, heimasíður,
hreyfimyndir, myndvinnsla,
aulafyndni, teikningar ...
http://www.treknet.is/totil/
totil@treknet.is
Sími 55 2 45 03
GSM 899 7804
Hverfisgata 8-10 4.hæð
Áslaug skrifar bréf í tilefni af grein Halldórs Björns Runólfssonar í síðasta Fjölni, þar sem
hann bar meðal annars saman verk sigurðar Guðmundssonar og Haim steinbach.
myndlistarmenn bara til óáhugaverða list sem
enginn skilur og hugmyndir þeirra em að sjálf-
sögðu fluttar inn frá údöndum. Samt em þeir
víst svo rosalega rígbundnir við það sem kúnninn
vill, þ.e. Kjarvalinn og heiðarvötnin og allt það!
— Við getum þó huggað okkur við það að Hall-
grImur Helcason fær mjög góða dóma, bæði sem
myndlistarmaður og rithöfrindur en nafri hans er
sérstaklega nefrit, bæði í greininni og samtalinu.
Hann er kannski ljósið í myrkrinu.
Halldóri er mjög hugleikið hvaðan upphefð-
in kemur, hvort hún er fyrst sprottin á íslandi
eða í údöndum. Ég er reyndar orðin svo hund-
leið á heimsfrægðarbullinu að ég verð að staldra
við það. Ég sé ekkert óeðlilegt við það að Björk
hafi ekki orðið heimsfræg fyrr en hún varð ffæg
fyrir utan landsteinana. Það liggur í hlutarins
eðli. Þó stundum sé svo til orða tekið að einhver
sé heimsffægur á íslandi þá hlýtur hver sem er að
sjá að merkingin er innan gæsalappa. Hinsvegar
er hægt að vera landskunnur á íslandi og það var
Björk orðin áður en hún varð heimsfræg. Það er
heldur ekkert sérstaklega óeðlilegt við það að
listamenn sem starfa erlendis fái fyrst athygli þar
og auðvitað getur gagnrýnin list komið illa við
fók og því er ekkert skrýtið að hún slái ekki í
gegn hjá öllum á stundinni. Ég hef svosem
ekkert á móti því að góð list fái athygli en er það
ekki dálítið í verkahring listfræðinga og kúratora
að uppgötva og styðja við listamenn? Ég veit það
ekki en það hvarflar að mér að Halldór Björn og
Hannes Sigurðsson séu að reyna að gera menn-
ingarbyltingu sem svipi að því leyti til nöfnu
sinnar í Kína að hún útheimti svona gríðarlega
sjálfsgagnrýni eða sjálfsniðurrif. Eða hver ætti svo
sem að vekja athygli heimsins á hugmyndalegum
tengslum verka Sigurðar Guðmundssonar og Haims
Steinbachs eða Magnúsar PAlssonar og Rachel
Whiteread ef ekki sérfræðingarnir sjálfir? Þeir
félagar eru ægilega óánægðir með það hversu iila
fslendingar styðja við bakið á sínum listamönn-
um og ég get alveg tekið undir það að mörgu
leyti. Stendur ekki svolítið uppá þá sjálfa í þeim
efrium? Eða hjá hverjum liggur „dómsvaldið í
listrænum efrium“, svo nomð séu orð Halldórs
(sem hann heldur ffam að hafi verið flutt úr landi
fyrir löngu), ef ekki einmitt að miklu leyti hjá
þessum „fáeinu“ listffæðingum sem hann nefnir
af þvílíku lítillæti í greininni? Vita þeir ekki að
sérhæfingin er alltaf að verða meiri og meiri í
samfélaginu? Em þeir að heimta að einhverjir
leikmenn haldi umræðunni uppi í sjálfboðavinnu
eða hvað eiga þeir eiginlega við?
Á fundinum í Bankastræti fengu íslenskir
myndlistarmenn ærlega á lúðurinn fyrir heims-
ffægðarskortinn. M.a. kom ffam að íslendingur
hefði aldrei frindið upp alheimsstefriu í myndlist
og var það talið stóralvarlegt mál. Það væri auð-
vitað besta lausnin fyrir kúrator í kreppu ef ein-
hver listamaðurinn rambaði nú á „nýja stefnu".
Þá gæti listffæðingurinn helgað líf sitt því verk-
efrii að kynna þá stefriu og kannski baðað sig
svolítið í frægðarljómanum. Það myndi sjálfiagt
leysa vanda íslensks menningarlífi um langan
aldur. Hinsvegar þarf listffæðingurinn að leggja
hart að sér ef hann á að gera einhverjar uppgötv-
anir. Hann þarf að nenna að skoða allskonar
myndlist, ekki bara láta nægja að skoða verk
nokkurra kunningja sem hann er búinn að koma
sér upp innan myndlistarheimsins. Listfræðing-
arnir og kúratorarnir verða ekki síður en mynd-
listarmennirnir að vera sífellt að endurnýja hug-
myndir sínar.
Ég skal ekki vera svo ranglát að halda því
fram að þeir Halldór og Hannes hafi ekkert gott
gert um ævina en mér þætti verra ef þessi della
fengi að standa óáreitt einsog einhver stór sann-
leikur. Og reyndar hefúr hvarflað að mér sá
möguleiki að greininni minni verði hafnað á
þeim forsendum að blaðið sé þegar orðið frillt af
sambærilegum mótmælum. Ef svo er kyngi ég
ÞV1' Áslaug Thorlacius