Fjölnir - 30.10.1997, Qupperneq 24

MYNDRÆN ÖRVUN
Tækni byggð á myndrænni
örvun nærfram innblæstri
byggðum á skapandi ferða-
lagi um myndir.
ÆFINC: veldu mismunandi
gerðir af myndum. Pví
meiri fjölbreytni því betra.
Sýndu myndirnar á lit-
skyggnum eða á pappír.
Skoðaðu vel hverja mynd
fyrir sig og skrifaðu stutt-
ar útleggingar á miða eða
karton. Niðurstöðurnar
eru síðan nýttar til frekari
þróunar á verkefninu/
vandamálinu.
TILVILJUNARLtlT
í ORDABÓK
Ein einfaldasta og þekkt-
asta leiðin til að koma af
stað hugmyndaflæði er að
finna fyrir tilviljun orð í
orðabók. Orð fundin fyrir
tilviljun eru notuð sem
nálgun og innblástur fyrir
það verkefni/vandamál sem
þú ert að fást við. Eins er
hægt að opna bók af
handahófi og velja setning-
ar í sama tilgangi. Það er
einnig hægt að velja setn-
ingu, skipta um orð í henni,
breyta merkingu hennar og
nýta hana sem innblástur.
DÆMl: Þýski myndlistar-
maðurinn Docopil bjó til
verk um listamanninn.
Hann tók handbók um
hesta og hestamennsku
og setti orðið listamaður f
staðinn fyrir orðið hestur.
Úr þessu varð til skemmti-
leg sýn á stöðu lista-
mannsins í dag.
Fj
24
olnir
timarit handa
islendingum
hnust '97
18. júní
Amsterdnm
Maður stendur stöðugt frammi fyrir einhverju
vali og með því að velja skynjar maður frjálsan
vilja. Það er hins vegar spurning hversu oft þetta
ffjálsa val líkist því þegar starfsmenn Ford bíla-
framleiðanda spurðu hann hvaða lit þeir ættu að
hafa á bílunum og hann sagði að þeir mættu nota
hvaða lit sem þeir vildu, svo framarlega sem hann
væri svarmr.
13. júlí
Seté_______________________________________
í skjóli listarinnar telur maður sér trú um að
ffelsið sé algjört. Að sá sem stundi hæfilega
hættulegt athæfi sé á einhvern hátt nær sann-
leikanum en meðaljóninn í sinni sjálfsblekldngu.
En ædi sannleikurinn sé ekki sá að til þess að
skapa sér það svigrúm sem nauðsynlegt er til að
geta talist frjáls í sínum athöfnum, þarf að ganga
miklu lengra en „góðu hófi gegnir“. Koma
rækilega aftan að umhverfinu, koma óþægilega á
óvart, hunsa lcirfilega allar viðtelcnar reglur og
siðgæði, m. ö. o. gefa skít í öll þau tól sem notuð
eru til að halda samfélaginu í fösmm skorðum.
Kosturinn við sl/ltar athafnir er einkum sá að þó
svo þær virðist beinast gegn oldcur smáborgur-
unum em þær fyrst og fremst ógnandi fyrir
handhafa valdsins á hverjum stað, hvort sem þeir
reynast menningarelíta, akademía af einhverju
tagi, embættismannaaðall eða fjármálamógúlar.
2. júlí
I Martin Gropius Bau i Berlín völdu þeir Christos
Joachimides og Norman Rosenthal úr meistaraverk-
um 20. aldarinnar og bjuggu til Sýninguna.
Hvorld meira né minna. Þarna voru allir stand-
ardarnir; pissuskál Duchamps (uppi í hillu...),
jarðarstöpull Mansonis (á parkettgólfi), slæðingur
af Picasso og Matisse, Richter, Polke, Beuys,
Nauman, Roth, Filliou, allt heila gengið. Og það
eina sem gerðist var að það sem einu sinni virkaði
af því að það var slitið úr samhengi og sett í nýtt
samhengi, virkaði ekld lengur af því að það var
ekld lengur í samhengi við það samhengisleysi
sem eitt sinn gaf því merldngu. Málverkin sem í
Það er alltaf verið að reyna að flytja. Við, sem
eigum alveg nóg með að flytja oldcur sjálf og það
sem „fylgir manni“ milli tveggja punkta, reynum
að flytja til tímann, andrúmsloft, upplifanir og
yfirleitt hvað sem olckur hentar í von um að geta
notið aftur og aftur. Eins.
7.jÚIÍ
Ég er upptekinn — þess vegna er ég.
Það var gert grín að Walt Disney á sínum
tíma fyrir þann barnaskap að láta frysta sig í
þeirri trú að einhvern tíma seinna yrði tæknilega
ffamkvæmanlegt að lífga hann við. Það virðist þó
ekki vidausara en svo að stór hluti þess raunveru-
leika sem við búum við er byggður á tíma og
rúmi sem við reynum að endurvinna, lífga við
með því að setja í nýtt samhengi. Er ekki alltaf
verið að framleiða augnablik til ffystingar? Frysta
augnablikin? Til að ffeista þess að lífga þau við
seinna? Helst viljum við geta meðhöndlað tím-
ann eins og vel heppnaða ffamleiðsluvöru. —
„Þetta var góð mínúta. Við skulum búa til fleiri,
alveg eins.“ — Og svo eru þær aldrei alveg eins.
En við vildum að þær væru eins, gætu komið
aftur. Vandamálið er hins vegar það að þó mínút-
urnar kæmu aftur alveg nákvæmlega eins þá yrði
reynsla okkar önnur. Og það er vegna þess að við
breytumst stöðugt sjálf, hvort sem okkur líkar
bemr eða verr. Þess vegna er svo ffeistandi að
frysta ekki bara augnablikið heldur okkur í
augnablikinu. Til þess að skynja hvort tveggja
síðar.
Disney var að bregðast við aðstæðum þar sem
honum fannst hann ekki eiga annarra kosta völ.
Hann var að deyja. í örvæntingu sinni reyndi
hann að grípa síðasta hálmstráið til að geta lifað
lengur... síðar. Það sem er öðruvísi við okkar
frystingu er að við höfurn val. Við gemm valið
um að skynja augnablikið núna, lifandi, eða taka
það upp í þeirri trú að það sé henmgra að skynja
Slitrur úr ferðabók
úr kúltúrreisu hans
PORVALDAR PORSTEINSSONAR
um meginlandið
15. febrúar
Hweragerði______________________________
Sköpunargáfan er meira eða minna tengd neyslu.
Hinn svokallaði almenni borgari fær útrás
fyrir sína sköpunargáfu með því að velja milli
neysluvara; hann fær sitt spark út úr því að velja
óvænta sjampótegund, „skella sér“ á hitt og þetta
án undirbúnings og uppgötva fjallaþorpið sem
enginn annar hefur uppgötvað og er svo dásam-
lega ósnortið af þessum ágengu túristum. En
harmurinn felst í því að við leyfum okkur ekki að
velja úr öðm en því sem talist getur leyfilegt, lög-
legt, siðlegt, viðtekið. Og útkoman verður effir
því; fyrirsjáanleg. Líka hjá listamönnum.
upphafi átm allt sitt undir
byltingarelementinu, í formi, lit eða inntaki, vom
álíka tengd manni og veggspjald af Mao
formanni. Ég er farinn að halda að myndlistin sé
miklu háðari aðstæðum í tíma og rúmi heldur en
tónlist og bókmenntir. Ædi það sé vegna þess að
veruleikinn er fyrst og fremst sjónræn upplifun
og myndmálið nátengdara núinu en okkur
grunar?
3. jÚIÍ
Hannover
Handhafar valdsins hafa lag á því að tryggja
okkur nægilega rúman ramma svo við getum
talið okkur trú um að ffelsi okkar sé algjört. En
við höfum aðeins frelsi til að gera
það sem okkur sýnist á meðan við
þjónum hagsmunum þeirra sem
setja reglurnar.
Við höfum rétt til að velja það
sem okkur sýnist — úr því sem
öðrum sýnist rétt.
24. júní
Hamborg________________
Catarina David fékk að velja þá
listamenn sem henni sýndist til
að sýna lit á heimsmeistara-
keppni myndlistarinnar á Documenta X í Kassel.
Og það kom á daginn að málið snýst ekki alltaf
um það hvað þú velur heldur úr hverju þú velur.
Og til hvers.
10. ágúst
ReyRlavilc______________________________
Belginn Jan Hout, sýningarstjórinn á Documenta
IX, og aðstoðarmenn hans skoðuðu að eigin sögn
list ffá öllum heiminum áður en þeir völdu sitt
heimslið árið 1992. Það tókst þeim án þess að
koma til íslands. Það er því ffeistandi að álykta
sem svo að ísland sé ekki hluti af heiminum. En
Guð er góður og hefur létt af okkur kveljandi
efasemdum með því að láta Cljnton nefha ísland í
ræðu og gefa þar með afdráttarlaust í skyn að við
séum til. Þegar ég fékk þessa gleðiffegn í teskeið-
um í aðalfféttatíma sjónvarpsins fánn ég hvernig
fimm ára gömul vanmáttarkennd vegna áhuga-
leysis listpáfanna leystist upp. Og að því gefnu að
þetta sé fyrsta ffétt á sjónvarpsstöðvum um alla
Evrópu á þeim líklega effir að bregða í brún,
þessum belgísku hrokagikkjum, að heyra sjálfan
forseta Bandaríkjanna nefna ísland á nafn. Land-
ið sem þeir héldu að væri ekki til. Samt gæti
þetta verið misskilningur hjá Clinton.
18. júlí
Coei
Það er
lítil frétt þó
hirðfíflið fíflist