Læknablaðið - 15.12.1948, Blaðsíða 13

LÆKNABLAÐIÐ
119
þar sem nýrnaskemmdin er
varanleg. Við l)ráða nýrnasjúk-
dóma, eins og nefritis acuta og
eclampsi lagast nýrnastarfsem-
in ol't til muna, ennfremur við
ýmsa kirurgiska nýrnasjúk-
dóma, nýrnasteina, strikturur,
lumora, infectionir, en þó eink-
um prostatahypertrofi. Með við-
eigandi aðgerðum fæst mjög oft
bætt nýrnastarfsemi og jafnvel
fullur bati (restitutio ad inte-
grum) sé þeim beitt í tíma.
7. Aðrar sjaldgæfari orsakir
til acidosis:Brennisteinssýru- og
saltsýrueitranir, Aðrar eitranir:
Salicylsýra, metbylsalicylsýra,
aspirin, methylalkobol, metbyl-
klorid. Acidosis getur einnig
komið fyrir við eftirtalda sjúk-
dóma: Lifrarinsufficiens, acut
_gallvega og lifrarbólgur, thyreo-
toxicosis, otitis media suppura-
tiva í börnum, ýmsar infectionir
og sepsis, renal racbitis og
renal osteomalaci.
Samfara acidosis eru aðrir
fylgikvillar, sem hafa mikla
þýðingu í sambandi við progno-
sis og meðferð, bæði aðalsjúk-
dómsins og acidosunnar, de-
hydratio, tap á málmsöltum og
uræmi.
Debydratio, uppþornun:
Þegar mikill vökvi tapast úr
líkamanum eins og t. d. við
diarrhoe, mikil uppköst eða
polyuri, kemur fyrr eða síðar
uppþornun, sé vökvatapið ekki
bætt jafnóðum. Jafnframt tap-
ast meira eða minna af söltum
með lækkun á totalbasa í
plasmsa.
Venjulega er totalbasamagnið
í plasma 155 millieqvivalentar,
en getur við mikið salttap lækk-
að niður í 130 millieqvivalenta.
Totalbasalækkun befir i för með
sér bæði dehydratio og acidosis.
Aðaleinkenni við dehydratio:
Þrcyta, sljóleiki, lystarleysi,
oliguri og síðar minnkaður húð-
turgor, andlitsdrættir verða
skarpari (fascies Hippocratica),
lækkuð tension í augum, afoni,
þurrar slímbúðir, lækkaður
blóðþrýstingur, kaldir útlimir,
cyanosis og coma. Oft finnst
bækkuð blóðurea. Annars sýnir
blóðrannsókn lækkun á total-
basa, minnkað vatnsinnibald í
plasma með hlutfallslegri bækk-
un á serum (plasma) -protein-
um og aukningu á rauðum blóð-
kornum. (Finnst með hæmato-
krit ákvörðun).
Uræmi: Við dehydratio trufl-
ast nýrnastarf, diuresis minnk-
ar og retention verður á þeim
efnum, sem skiljast út í ])vag-
inu. Salttapið á sinn þátt í því
að draga enn meir úr nýrna-
starfsemi, það kemur fram ur-
æmi. Þetta þarf ekki að valda
varanlegri nýrnaskemmd, og
starf nýrnanna má bæta með
því að gefa fysiologiska salt-
vatnsupplausn og ef til vill bik-
arbonat eða natrium-laktat upp-
lausnir. Stundum virðist aci-
dosan sjálf hafa í för með sér
nýrnaskemmd, eins og i coma