Læknablaðið - 15.09.1994, Blaðsíða 52

322
LÆKNABLAÐIÐ 1994; 80
23 sjúklingum (38%). Þær voru í flestum tilvik-
um vægar (til dæmis linar hægðir, ógleði,
slappleiki og óljósir kviðverkir), en sex sjúk-
lingar (10%) fengu verri aukaverkanir eins og
niðurgang (5%), húðútbrot (3%), og sveppa-
(candida) ofansýkingu í vélinda (2%) (tafla
VI). Hjá þeim sjúklingum þar sem niðurgangi
var lýst, tókst ekki að finna ofansýkingu eða
anti-toxin fyrir Clostridium difficile. Auka-
verkanir komu oftar fyrir hjá DMT hópnum
(fimm sjúklingar), borið saman við DMA hóp-
inn (einn sjúklingur). Enginn tölfræðilegur
munur (p=0,17) var á hópunum með tilliti til
aukaverkana (tafla VI).
Sjúklingarnir sýndu góða meðferðarheldni
og þrátt fyrir tíðar aukaverkanir, luku allir
nema tveir sjúklinganna fullri meðferð. Annar
þeirra lauk ekki töku á metrónídazól vegna
gruns um ofnæmi, það er að segja húðútbrot,
og hinn sjúklingurinn lauk ekki töku á De-Nol
vegna misskilnings. Báðir sjúklingarnir til-
heyrðu DMT hópnum.
Umræða
Það er ennþá umdeilt hvort bakterían H.
pylori á beinan þátt í tilurð magasára, en hlut-
verk hennar virðist líklegra í tilurð skeifugarn-
arsára. Nokkuð sannfærandi niðurstöður rann-
sókna liggja nú fyrir, sem sýna mjög ákveðin
tengsl bakteríunnar við tilurð langvinnrar
magabólgu af gerðinni B. Þannig hefur verið
sýnt fram á að ef bakterían er upprætt, hverfur
magabólgan með tíð og tíma (21). í tilraunum
hefur mönnum tekist að sýkja slímhúðina í
magahellinum og valda þar bráðamagabólgu
(22), sem í mörgum tilvikum leiðir síðar til
langvinnrar magabólgu. Tengsl langvinnrar
magabólgu af gerðinni B og skeifugarnar- og
magasára er einnig nokkuð sterkt. Sjúklingar
með langvinn skeifugarnarsár hafa jafnframt
langvinna magabólgu og mögulegt er að sýna
fram á H. pylori í magahellisslímhúð í yfir 90%
þeirra og 80% sjúklinga sem hafa magasár (4).
H. pylori finnst hjá allt að 50-60% einstaklinga
án meltingarsára ef leitað er af handahófi hjá
fólki yfir fimmtugt í hinum vestræna heimi. í
einni rannsókn hér á landi hefur verið sýnt
fram á allhátt algengi H. pylori sýkinga hjá
íslendingum með því að rækta bakteríuna í
vefjasýnum frá slímhúð í magahelli (23).
Erfitt reynist að uppræta bakteríuna í slím-
húð magans og samsvörun milli næmisprófs í
rannsóknarstofunni (in vitro) og þess sem
raunverulega á sér stað í líkamanum (in vivo)
er oft lítil. Frekari vitneskja um bólstað og
hegðun bakteríunnar í maganum leiðir í ljós að
aðgengi lyfja er slæmt og þess vegna er erfitt að
uppræta hana. Hún grefur sig niður í slímlag
slímhúðarinnar og myndar um sig hjúp amm-
óníaks sent ver hana fyrir ýmsu áreiti, til dæmis
sýru.
Mörg lyf og lyfjasamsetningar hafa verið
reynd í tilraunum til að uppræta bakteríuna, en
með misjöfnum árangri. Bismuthsambönd
hafa lengi verið talin koma að gagni gegn H.
pylori, en nú er ljóst að aðeins er mögulegt að
uppræta bakteríuna í um 20-30% tilfella ef
bismuth er gefið sem eina lyf og virðist inntaka
fjórum sinnum á dag gefa betri árangur en
þrisvar sinnum á dag (24,25). Þekkt er að met-
rónídazól er all áhrifaríkt gegn bakteríunni
(75% næmi), en ónæmi gegn lyfinu kemur oft
fyrir ef það er notað eitt sér. Árangur er hins
vegar betri ef bismuth og metrónídazól er not-
að saman og lýst er upprætingu á H. pylori í ailt
að 60% tilfella (26). Undanfarin ár hefur verið
sýnt fram á að með því að bæta einu sýklalyfi
við framangreind tvö lyf, hefur náðst bestur
árangur í að uppræta H. pylori (15). Lyfin sem
hér um ræðir eru ampicillín og tetracýklín. Síð-
ar kom í ljós að það er þægilegra að skammta
amoxicillín (betra frásog) sem hefur færri
aukaverkanir, en talið er að ampicillín sé í raun
jafn virkt lyf, en í einlyfja meðferð er uppræt-
ing á H. pylori minna en 20%. Engar góðar
samanburðarrannsóknir hafa verið gerðar á
þessum tveimur lyfjum (10). Rannsóknir hafa
sýnt að mögulegt er að uppræta bakteríuna í
allt að 90% tilfella með þessum þremur lyfjum
(27,28) og virðist tetracýklín gefa betri árangur
en ampicillín (amoxicillín) í lyfjasamsetningum
gegn metrónídazól ónæmum bakteríum
(29,30). Fullyrða má að árangur meðferðar er
misjafn milli þjóðlanda eins og algengi, endur-
komutíðni og aukaverkanir hinna ýmsu með-
ferða, þó sérstaklega þriggja lyfja meðferðar
(15).
í rannsókninni voru bornar saman tvær
bestu lyfjasamsetningarnar (DMA og DMT). í
einlyfja meðferð hefur reynst best að gefa bis-
muth í fjórar vikur. Aukaverkanir tengjast að-
allega sýklalyfjunum (metrónídazól, ampicill-
ín, tetracýklín) og var af þeim sökum valin sú
leið að stytta meðferðartíma þeirra eftir mætti
án þess að rýra áhrif lyfjanna.