Læknablaðið - 15.09.1994, Blaðsíða 43

LÆKNABLAÐIÐ 1994; 80
315
sóknin sem þeir hefðu átt að byggja á hafi ekki
verið forsvaranleg!!
I svari sínu endurtaka höfundar einnig órök-
studda athugasemd sína um ónauðsynlegar
rannsóknir á börnum á Barnaspítala Hrings-
ins. Þeir kannast ekki við að þetta hafi verið
fullyrt, en segja að um ályktun hafi verið að
ræða. En rökstuðning vantar enn sem fyrr. I
því sambandi má benda á, að með samanburði
við grein þeirra félaga má ef til vill álykta, að
pokaþvagsræktanir hafi verið jákvæðar frá 60-
70 börnum á Barnaspítala Hringsins á 12 mán-
uðum árið 1991. Ef aðeins 23 þeirra gengust
undir frekari rannsóknir má ef til vill einnig
álykta, að eitthvað annað en jákvæð poka-
þvagsræktun hafi legið til grundvallar ákvörð-
un um frekari rannsóknir. í framhaldi af því
má ef til vill spyrja: Hvernig er hægt að fullyrða
eftir á (retrospective) að umrædd börn hafi
ekki haft þvagfærasýkingar sem réttlættu frek-
ari rannsóknir?
Höfundar telja að gagnrýni undirritaðs á
grein þeirra hafi einkum beinst að því, að ekki
var leitað eftir samstarfi við sýklarannsókna-
deild Landspítalans. Þetta er ekki allskostar
rétt, en óneitanlega telur undirritaður að líkur
hefðu aukist á því að nýtilegar niðurstöður
hefðu fengist, ef það hefði verið gert. Hann
telur raunar sjálfsagt, að ef birta skal opinber-
lega samantekt á niðurstöðum „rútínu" rann-
sókna, sé í það minnsta leitað umsagnar þeirra
sem framkvæmdu rannsóknirnar.
Athugasemdir við svar ritstjóra
Læknablaðsins
Sé undirritaður óánægður með svör höfunda
er hann þó hálfu ósáttari við frammistöðu rit-
stjóra Læknablaðsins. í tvígang birta þeir töl-
fræðilega útreikninga á niðurstöðum rannsókna
sem ekki voru framkvæmdar. í tvígang birta þeir
órökstudda gagnrýni á störf starfsbræðra sinna.
Læknar eru ef til vill hættir að kippa sér upp við
hlutdræga umfjöllun um störf þeirra, en hér
höpgva þeir er hlífa skyldu.
I svari sínu virðist ritstjóri blaðsins líta svo á að
undirritaður hafi krafist eignarhalds á þeim
rannsóknaniðurstöðum sem birtar voru í títt-
nefndri grein. Þó var afdráttarlaust tekið fram,
að undirritaður telur rannsóknasvör sýklarann-
sóknadeildar Landspítalans opinber gögn og því
frjáls til umfjöllunar. Spurt var hvort það sam-
rýmdist ritstjómarstefnu blaðsins að birta um-
fjöllun um rannsóknir sem höfundar hefðu „ekki
framkvæmt sjálfir né veríð framkvæmdar undir
þeirra stjórn eða í sérstöku samráði við þá“. Hér
var vísað til þess að hætta er á því, að við slíkar
aðstæður hafi höfundar ekki nægilegt vald á upp-
lýsingunum og skorti nægilega vitneskju um
hvemig þær urðu til eða nægilega þekkingu til að
túlka niðurstöðurnar. Ritstjórinn segir að farið
hafi verið eftir reglum Vancouver-hópsins svo-
nefnda. I nýjustu útgáfu af þeim reglum segir
svo: „Any part of an articel critical to its main
conclusions must be the responsibility of at least
one author“ (6). Ekki verður séð að höfundar
uppfylli þetta skilyrði. Þar segir einnig: „Each
author should have participated sufficiently in the
work to take public responsibility for the cont-
ent“. Af greininni og svari höfunda má ráða að
þeir uppfylla heldur ekki þetta skilyrði.
Ef til vill villti það fyrir ritstjóranum, að milli
línanna í athugasemd undirritaðs mátti lesa van-
þóknun. Þar sem hún hefur enn aukist er rétt að
fram komi hverju hún sætir. Þegar ritstjórar fá
senda grein til birtingar, sem fjallar um sýklar-
annsóknir, enginn höfundanna er sýklafræðing-
ur og ekkert bendir til þess að þeir hafi leitað
álits slíks sérfræðings, telur undirritaður sjálfsagt
að ritstjórar feli sérfræðingi í greininni að lesa
hana yfir fyrir birtingu. Óskiljanlegt er hvers
vegna það var ekki gert í þessu tilviki. Eftir því
sem næst verður komist, hafa sérfræðingar í
greininni alltaf tekið shkum erindum vel og eldri
dæmi em um að ritstjórar Læknablaðsins hafi
komið í veg fyrir birtingu villandi upplýsinga
með því að leita umsagnar viðkomandi rann-
sóknastofu.
Með kveðju og fyrirfram þökk fyrir birtingu,
Ólafur Steingrímsson,
yfirlæknir sýklarannsóknadeildar
Landspítalans
HEIMILDIR
1. Guðnason Þ, Jónsdóttir Ó, Hreinsdóttir M. Þvagfærasýk-
ingar hjá börnum — gildi pokaþvags. Læknablaðið 1994;
80: 63-8.
2. Steingrímsson Ó. Bréf til ritstjóra Læknablaðsins. At-
hugasemdir við grein Þórólfs Guðnasonar, Ólafar Jóns-
dóttur og Margrétar Hreinsdóttur: Þvagfærasýkingar hjá
börnum — gildi pokaþvags. Læknablaðið 1994; 80:165-6.
3. Guðnason Þ. Svar við athugasemd. Læknablaðið 1994;
80: 167-8.
4. Rafnsson V. Frá ritstjóra. Vegna athugasemdar Ólafs
Steingrímssonar. Læknablaðið 1994; 80: 168.
5. Kunin CM. Guides to examination of the urine and eval-
uation of renal function. In: Detection, prevention and
management of urinary tract infections. Philadelphia,
U.S.A.: Lea & Febiger, 1970: 70.
6. International Committee of Medical Journal Editors.
Uniform requirements for manuscripts submitted to bio-
medical journals. Can Med Assoc J 1994; 150: 147-54.