Læknablaðið - 15.04.1995, Blaðsíða 36

318
LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
Skurðlæknaþing 1995
7. og 8. apríl að Hótel Loftleiðum
Sjá dagskrá á bls. 371
Ágrip erinda og veggspjalda
1. Innhaull sem orsök garnastíflu
Fjölnir Freyr Guðmundsson, Valur Þór
Marteinsson, Haraldur Hauksson, Shreekrishna
Datye
Handlœkningadeild Fjórðungssjúkrahússins á
Akureyri
Garnastífla er alvarlegur og tiltölulega algengur
sjúkdómur sem krefst nákvæmrar og tímabærrar
sjúkdómsgreiningar, ef komast skal hjáfylgikvillum.
Innhaul má skilgreina sem framskögun líffæris,
oftast þarms inn í poka eða op í iðraskinu (periton-
eum viscerale).
Garnastífla af völdum innhauls er fátíð og vanda-
söm í greiningu. Lýst verður sjö tilvikum þar sem
innhaull var orsök garnastíflu á handlækningadeild
FSA á 10 ára tímabili.
í þremur tilvikum var um að ræða meðfæddan
galla sem orsök fyrir innhaul. Áttræður maður fékk
innhaul gegnum bugaristilshengi. Þrjátíu og sex ára
kona fékk innhaul í gegnum smáþarmahengi við efri
hengisslagæð. Þrjátíu og tveggja ára kona fékk inn-
haul gegnum fallristilshengi.
í fjórum tilfellum var um að ræða innhaula eftir
fyrri kviðarholsaðgerðir. Fimmtíu og eins árs kona
sem áður hafði farið í skammhlaupsaðgerð á smá-
þarmi fékk innhaul gegnum hengi blindu lykkjunnar
sem tengd hafði verið við gallblöðru. Sjötíu og sjö
ára maður sem áður hafði farið í brottnám á enda-
þarmi fékk innhaul í gegnum grindarbotnslífhimnu.
Fimmtíu og þriggja ára kona sem áður hafði farið í
aðgerð vegna aftursveigju á legi fékk innhaul í gegn-
um breiðfellingu legs. Sjötíu og sjö ára kona sem
áður hafði farið í magaföldun (fundoplicatio) fékk
innhaul gegnum litlu netju. f fjórum tilvikum tókst
að færa smáþarm í rétta legu án brottnáms en þríveg-
is þurfti að nema burtu hluta af smáþarmi. Sjúkling-
um farnaðist öllum vel eftir aðgerð.
Mikilvægt er að læknar sem greina og meðhöndla
kviðverki hafi í huga innhaula því afleiðingar þeirra
geta orðið alvarlegar. Það undirstrikar mikilvægi
könnunarskurðar tímanlega í sjúkdómsganginum.
2. Notkun á hydroxyapatite sem
fyllingu í augntóft eftir
brottnám auga
Haraldur Sigurðsson, Stefán Baldursson
Augndeild Landakotsspítala, Sjónstöð íslands
Tilgangur: í meira en 100 ár hefur verið viður-
kennd meðferð að setja inn kúlu í augntóft þegar
auga hefur verið fjarlægt. Það eykur hreyfigetu
gerviauga, einnig getur efra augnlok lokast betur
yfir gerviaugað. Gler- og plastkúlur hafa verið vin-
sæl efni, á seinni árum hulin einhverju sem hægt væri
að sauma augnvöðva í, líkt og gjafahvítu (donor
scleru). Á fimmta áratugnum voru notaðar kúlur
sem voru huldar að hluta í augntóft, framhluti þeirra
skagaði fram að gerviauga. Fékkst góð hreyfing á
gerviaugað, en þau sýktust öll og þurfi að taka.
Hydroxyapatite líkist beinfrauð, götótt kúla, ólíf-
rænt salt kalsium fosfats. Eiginn vefur sjúklings get-
ur vaxið inn í kúluna og þannig hægt seinna meir að
tengja gerviauga við kúlu. Fyrstu kúlurnar voru sett-
ar í sjúklinga á íslandi 1992, tilgangur rannsóknar er
að kanna afdrif þeirra.
Aðferðir og niðurstöður: Alls reyndust 15 sjúk-
lingar hafa fengið hydroxyapatite kúlu. Hjá sjö sjúk-
lingum var kúlan sett inn strax eftir brottnám auga,
hjá átta sjúklingum var kúlan sett inn seinna. Fyrstu
fimm tilfellin voru með gjafahvítu eins og áður var
lýst. Seinni 10 tilfellin höfðu aftur á móti mersilene-
net umhverfis kúluna. Þessir hópar eru bornir sam-
an. Æðamyndun í kúlu var metin með isótópa-
skanni, reyndust allar hafa æðanýmyndun. Ljós-
myndir og myndbönd eru notuð til að meta hreyf-
ingu gerfiaugna. Eina kúlu þurfti að fjarlægja vegna