Læknablaðið

Árgangur

Læknablaðið - 15.04.1995, Blaðsíða 83

Læknablaðið - 15.04.1995, Blaðsíða 83
LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81 355 íðorðasafn lækna 64 Endurskoðun íðorðasafns Síðustu tveir pistlar hafa fjall- að um nokkur heiti sem tengjast svæsnum sýkingum og við- brðgðum gegn þeim. Sú um- fjöllun sýnir að fræðilegar nafn- giftir á erlendum málum og skil- greiningar ýrnissa fyrirbæra hafa breyst til samræmis við aukna þekkingu á eðli hinna sjúklegu breytinga. Mikilvægt er að íslensku íðorðin séu einnig endurskoðuð reglulega þannig að þau nái að taka þeim breyt- ingurn sem nauðsynlegar eru á hverjum tíma. íðorðasafn lækna er sá staðall sem nota ber þegar ritað er um læknisfræði- legt efni á íslensku. Nauðsyn- legt er því að íðorðasafnið sé alltaf „rétt". Markaður fyrir safnið er hins vegar ekki það stór að nýjar útgáfur geti litið dagsins ljós á fárra ára fresti. Hins vegar fer nú vafalaust að verða tímabært að gefa út eitt smáhefti til viðbótar og birta þar nauðsynlegar viðbætur og þær leiðréttingar sem gerðar hafa verið eða þarf að gera á aðalsafninu. Bólgusótt í síðasta pistli var nteðal ann- ars birt hið nýlega fræðiheiti systemic inflamniatorv response syndronte. Þetta heiti ásamt til- heyrandi skilgreiningu var sett frant á sameiginlegri ráðstefnu American College of Chest Physicians og Society of Critical Care Medicine í Chicago á miðju ári 1991 (sjá Chest 1992:101:1644-55). Pá þegar hafði orðið til heitið septic syndronie, sem notað var um þau almennu viðbrögð sem fram komu í líkamanum við al- varlega sýkingu. Ljóst varð hins vegar áð svipuð viðbrögð gætu komið fram við alvarlega bólgu- sjúkdóma, án þess að um sýk- ingu væri að ræða, til dæmis við alvarlegan bruna, útbreidda áverka og briskirtilsbólgu án sýkingar. Að nota heitið septic syndrome um viðbrögð án sýk- ingar fannst ýmsum ekki við hæfi og því var hið nýja heiti systemic inflammatory respon- se syndrome sett fram. Bein ís- lensk þýðing á því gæti verið: heilkenni almcnnra bólguvið- bragöa. Skilgreiningin felur í sér að fyrir hendi séu fleiri en eitt af eftirtöldum einkennum: sótthiti eða lækkun líkamshita, hraður hjartsláttur, hröð önd- un, hækkun eða lækkun hvítra blóðkorna og vinstri hneigð. Petta fyrirbæri vill undirritaður nefna bólgusótt. Sótt hefur oft verið notað sem síðari liður í heitum sjúkdóma sent stafa af sýkingu, einkum ef hækkaður líkamshiti, sótthiti, fylgir. Sýklasótt Einn helsti undirflokkur bólgusóttar er einmitt sepsis, al- menn bólguviðbrögð við sýk- ingu. í 63. pistli kom fram að innrás örvera (sýkla) í blóðrás, sýklablæði, sé ekki óhjákvæmi- legur þáttur í sepsis. Rökrétt gæti þá verið að nota heitið septicemia um bólgusótt nteð sýklum í blóðrás. Niðurstaða fyrrgreindrar ráðstefnu var hins vegar sú að svo mikið ósamræmi væri nú í notkun heitisins sept- icemia að það bæri að leggja alveg niður. Á sama hátt er hvergi minnst á heitið pyemia, sem vafalítið ber þá einnig að leggja niður. í 62. pistli var þess getið að sepsis hefði fengið heit- ið graftarsótt í íðorðasafni lækna. Undirritaður leggur nú til, í ljósi fyrrgreindrar endur- skoðunar, að því verði breytt og að sepsis fái heitið sýklasótt. Pað verður þá hliðstætt við fyrr- greinda tillögu að heiti á syst- emic inflammatory response syndrome, bólgusótt. Bacterial sepsis getur síðan heitið bakt- eríusótt, fungal sepsis sveppa- sótt og viral sepsis veirusótt. Til að loka hringnum má snúa aftur að upphaflegri beiðni Pór- is Helgasonar, sem greint er frá í 62. pistli. Fulminant sepsis fær þá heitið svæsin sýklasótt. Skil- greining hennar verði: Brátt og alvarlegt sjúkdómsástand sem stafar af almennum viðbrögð- um gegn sýkingu, með eða án sýklablæðis. Líklegt er þó að heitið fulminant sepsis eigi eftir að hverfa, en í stað þess komi severe sepsis, sem er nú form- lega skilgreint hugtak: Sýkla- sótt með truflun á líffærastarf- semi, minnkuðu gegnflæði eða lækkuðum blóðþrýstingi. Nota má sama íslenska heitið, svæsin sýklasótt. Jóhann Heiöar Jóhannsson
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104

x

Læknablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.