Læknablaðið - 15.04.1995, Síða 59

LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
337
innar var að kanna með hvaða hætti sáðkrabbamein
greinast á íslandi, nýgengi, stigun og lífshorfur sjúk-
linganna við greiningu.
Rannsóknin er afturskyggn og nær til allra ís-
lenskra karla sem greindust með sáðkrabbamein
(seminoma) á íslandi frá 1971 til 1990. Alls greindust
47 einstaklingar og var meðalaldur 36 ár. bil 21-71 ár.
Úr sjúkraskrám fengust upplýsingar um aldur sjúk-
linganna, greiningarár, einkenni, rannsóknir og
meðferð. Öll æxlin voru stiguð samkvæmt TNM-
stigunarkerfinu (WHO) og lífshorfur reiknaðar með
aðferð Kaplan-Meier. Loks var kannað hverjir
hefðu látist vegna sæðiskrabbameins.
Aldursstaðlað nýgengi sáðkrabbameins á rann-
sóknatímabilinu var 2,0/100.000 karlar á ári. Af 47
sjúklingum greindust tveir fyrir tilviljun en aðrir með
einkenni þar sem fyrirferð (98%) og verkir í eista
(42%) voru algengust, en 11% höfðu einkenni mein-
varpa. Flestir höfðu einkenni í einn til fjóra mánuði
fyrir greiningu (34%) en 25% greindust eftir minna
en sex mánuði. Meðalstærð æxlanna var 6,1 cm og
fór minnkandi eftir 1981, eða úr 8 cm í 5,2 cm
(p=0,02). Æxlin voru stiguð og voru 64% á stigi I,
9% á II, 7% á III og 20% á stigi IV. Níu sjúklingar
höfðu meinvörp í eitlum og einn í beinum. Flest
æxlin voru meðhöndluð með brottnámi eistans
(98%), 66% sjúklinga fengu einnig geisla og 4%
krabbameinslyfjameðferð. Eftir 1987 var aðeins
beitt brottnámi á eista við staðbundnum sjúkdómi
(stig I-III). Fimm ára lífshorfur fyrir hópinn í heild
voru 89% og 10 ára iífshorfur 84%. Níu sjúklinganna
voru látnir í ágúst 1994, enginn vegna sáðkrabba-
meins. Einn þeirra hafði verið greindur með sjúk-
dóm á stigi IV 20 árum áður.
Nýgengi sáðkrabbameins er í meðallagi á Islandi
og klínísk hegðun og sjúkdómsstigun sambærileg og í
nágrannalöndum okkar. Lífshorfur eru mjög góðar
hér á landi, jafnvel í tilfellum þar sem sjúkdómurinn
er útbreiddur. Ef æxlið er lítið og sjúkdómurinn
staðbundinn virðist brottnám eistans nægileg með-
ferð.
50. Kviðsjáraðgerð vegna
langvinnra verkja eftir lokaðan
kviðarholsáverka — sjúkratilfelli
Tómas Jónsson, Jón Sigurðsson, Einar
Jónmundsson, Sigurður V. Sigurjónsson
Handlœkninga-, svœfinga- og röntgendeild
Landspítala
Þrítug kona var lögð inn á Landspítalann til að-
gerðar vegna langvinnra kviðverkja. Rekja má ein-
kennin til umferðarslyss 10 árum áður, en þá fékk
hún högg á kvið og undir vinstri rifjaboga, en enga
opna áverka. Ári eftir slysið gekkst hún undir könn-
unarskurð á kviðvegg vegna gruns um Spiegeli
kviðslit. ítarlegar rannsóknir á meltingarvegi voru
neikvæðar. Óþægindi virtust minnka við millirifja-
deyfingar, en það þótti benda til stoðkerfisverkja.
Möguleiki þótti á brotlið (pseudarthrosis) í rifbeini
eða geislungi, en með ísótóparannsókn og röntgen-
myndum af rifjum var ekki hægt að sýna fram á
sjúklegar breytingar.
Fyrir fjórum árum voru teknar tölvusneiðar (CT-
skann) af svæðinu og mátti þar á einni sneið sjá
mjúkvefjabreytingu á milli rectus abdominis og
þverristils. Einkenni sjúklings minnkuðu um þetta
leyti og var því ákveðið að halda að sér höndum
varðandi skurðaðgerð, en einkenni voru þó viðloð-
andi allan tímann. Skyndileg aukning einkenna
leiddi síðan til endurtekningar á rannsóknum.
Tölvusneiðar og ómskoðun sýndu fram á mjúkvefja-
breytingu sem hlóð hverfandi upp eftir gjöf skugga-
efnis í æð. Ómskoðun sýndi að breytingin var að
hluta blaðra (cysta) og gat tengst þverristli eða stór-
netju (omentum majus).
Aðgerð: Kviðspeglun var framkvæmd í svæfingu á
venjulegan hátt og var hún markverð vegna fyrir-
ferðar innan á kviðvegg sem svaraði til einkenna og
rannsókna. Samvaxtastrengur var niður í stórnetju.
Samvextir voru losaðir og fyrirferð fjarlægð gegnum
kviðsjá. Við vefjaskoðun kom í ljós ósérhæfð blaðra
án illkynja breytinga. Líðan konunnar var góð eftir
aðgerð.
51. Ulcus pepticum perforatum —
hefur þeim fjölgað?
Ástvaldur Jóhann Arthursson, Gunnar H.
Gunnlaugsson
Skurðlœkningadeild Borgarspítala
Ákveðinn grunur hefur vaknað um að sprungnum
sárum í maga hafi fjölgað. Skýtur þetta skökku við
þar sem notkun magalyfja hefur margfaldast síðustu
árin, einkum lyfja við sársjúkdómi og valaðgerðir við
magasárum hafa næstum lagst niður. Síðustu 10 árin
hefur notkun sársjúkdómslyfja tæplega fjórfaldast.
Dregnar voru fram sjúkdómaskrár, ákveðin ICD
númer valin út og sjúkraskrár þessara einstaklinga
síðan fundnar.
Á tímabilinu 1984-1993 fundust 64 sprungin sár,
jafnt á bæði kynin. Sambærilegt uppgjör lá fyrir frá
1968-1983. Sé þessu 26 ára tímabili skipt í tvennt
kemur fram að fyrri 13 árin er tíðnin að meðaltali 4,7
tilfelli á ári á móti 6,4 /ári. Ekki var verulegur munur
á innlagnartíðni eftir árstíðum. Skeifugarnarsár
höfðu 37 (58%), 16 konur (50%) en 21 karl (66%),
magasár 12 (19%), fimm konur (16%) og sjö karlar
(22%) og sár við magaopið höfðu 15 (23%), 11 konur
(34%) en fjórir karlar (13%). Allir utan einn gengust
undir bráðaaðgerð. Sárið var yfirsaumað hjá 28
(44%) 10 konum en 18 körlum, tekið og yfirsaumað
hjá 26 (41%) 18 konum en átta körlum og níu gengust
undir stærri sýrulækkandi aðgerðir. í samanburði við
eldri rannsóknina kemur einnig fram að meðalaldur
þessara sjúklinga hefur hækkað úr 51,78 árum (mið-