Læknablaðið - 15.02.1996, Blaðsíða 21

LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
129
Hins vegar má spyrja hvort ávísaðir dag-
skammtar innöndunarstera séu ekki í sumum
tilfellum óþarflega háir (mynd 1). Það er við-
búið að langvarandi notkun hárra skammta
innöndunarstera geti valdið almennum stera-
aukaverkunum (áhrif á lengdarvöxt barna,
beinþynningu og fleira). í áðurnefndum leið-
beiningum (18,19) er einnig lögð áhersla á að
nota lægstu nægilegu skammta sem viðhalds-
meðferð. Líklegt er þó að stærsti hluti barna
yngri en fimm ára noti innöndunarstera ein-
göngu tímabundið.
Flest bendir til þess að „rétt“ meðferð astma
sé þjóðhagslega hagkvæm og í nýlegri sænskri
rannsókn var ályktað að hver króna í kostnað
við meðferð astma með innöndunarsterum
hafi skilað sér tvöfalt í minnkuðum sjúkrahús-
kostnaði (23). Dánartíðni hérlendis vegna
astma virðist ekki hafa hækkað síðustu 40 ár og
er mjög lág meðal ungs fólks en hjá þeim er
skráning astma sem dánarorsök talin vera
nokkuð áreiðanleg (24). Meðal eldra fólks hef-
ur dánartíðni vegna lungnaþembu og lang-
vinnrar berkjubólgu aftur á móti hækkað veru-
lega, sérstaklega meðal kvenna (24).
Þakkir
Vísindasjóður Landspítalans og Minningar-
sjóður Odds Ólafssonar studdu þessa rannsókn
fjárhagslega. Höfundar þakka sérstaklega lyf-
sölum og öllu starfsfólki apóteka aðstoð við
söfnun gagna. Einnig Bjarna Þjóðleifssyni
lækni, Eggert Sigfússyni lyfjafræðingi og Hjör-
leifi Sigurðssyni lyfjafræðingi aðstoð við undir-
búning.
HEIMILDIR
1. Sigfússon E, Magnússon E. Notkun lyfja 1989-1993, Rit
Heilbrigðis- og tryggningamálaráðuneytisins. Reykja-
vík: Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytið, desember
1993.
2. Boethius G, BlöndalT, Forsén K-O, Johansen B, Laur-
sen LC. Sales of anti-astmatic drugs in the Nordic coun-
tries 1979-1989. Eur Respir Rev 1991; 5: 321-32.
3. Sly RM. Changing asthma mortality and sales of inhaled
bronchodilators and anti- asthmatic drugs. Ann Allergy
1994; 73: 439-43.
4. Áberg N. Astma and allergic rhinitis in Swedish con-
scripts. Clin Exp Allergy 1998; 19: 59-63.
5. Burney PGJ. Chinn S, Rona RJ. Has the prevalence of
asthma increased in children? Evidence from the nation-
al study of health and growth 1973-86. BMJ 1990; 300:
1306- 10.
6. Jackson R, Sears MR, Beaglehole R, Rea HH. Interna-
tional trends in asthma mortality 1970 to 1985. Chest
1988; 94: 914-8.
7. Wittemore AS, Korn EL. Asthma and air pollution in
the Los Angeles area. Am J Public Health 1980; 70:
687-96.
8. Littlejohns P, MacDonald LD. The relationship be-
tween severe asthma and social class. Respir Med 1993;
87:139-43.
9. Strachan DP, Anderson HR, Limb ES, O Neill A, Wells
N. A national survey of asthma prevalence, severity and
treatment in Great Britain. Arch Dis Child 1994; 70:
174-8.
10. Gíslason P, Gíslason D, Blöndal Þ, Helgason H, Rafns-
son V. Öndunarfæraeinkenni íslendinga á aldrinum 20-
44 ára. Læknablaðið 1993; 79: 343-7.
11. Thors H, Sigurðsson H, Oddson E, Þjóðleifsson B.
Könnun á notkun magasárslyfja meðal íslendinga.
Læknablaðið 1994; 80: 3-11.
12. Hilton S. An audit of inhaler technique among asthma
patients of 34 general practitioners. Br J Gen Practice
1990; 40: 505-6.
13. Crompton GK. Problems patients have using pressur-
ised aerosol inhalers. Eur J Respir Dis 1982; 63/Suppl.
119: 101-4.
14. Speight ANP, Lee DA, Hey EN. Underdiagnosis and
undertreatment of asthma in childhood. BMJ 1988; 268:
1253-6.
15. Wedzicha JA. Inhaled corticosteroids in COPD: await-
ing controlled trials. Thorax 1993; 48: 305-7.
16. Siafakas NM, Vermeire P, Pride NB, Paoletti P, Gibson
J, Howard P, et al. Optimal assessment and manage-
ment of chronic obstructive pulmonary disease
(COPD). Eur Respir J 1995; 8: 1398-420.
17. Kerstjens HAM, Brand PLP, Hughes MD, Robinson
NJ, Postma DS, Sluiter HJ, et al. A comparison of
bronchodilator therapy with or without inhaled corticos-
teroid therapy for obstructive airways disease. N Engl J
M 1992; 327: 1413-9.
18. British Thoracic Society, British Pediatric Assosiation,
Royal College of Physicians of London, The Kings Fund
Centre, The National Asthma Campaign, et al. Guide-
lines on the management of asthma. Thorax 1993; 48:
S1-S24.
19. National Asthma Education Program. Executive sum-
mary: Guidelines for the diagnosis and management of
asthma. Betesda, Md.: National Institutes of Health,
1991. (NIH publication no 91-3042A.)
20. HaahtelaT, Jarvinen M, KavaT, Kiviranta K, Koskinen
S, Lehtonen K, et al. Comparison of beta2-agonist, ter-
buta lin, with an inhaled corticosteroid, budesonide, in
newly detected asthma. N Engl J Med 1991; 325: 388-92.
21. Pauwels R. Global Trends in the Treatment of Allergic
Diseases. In: Johansson SGO, ed. Progress in Allergy
and Clinical Immunology; vol 3. Stockholm: Hogrefe &
Huber, 1994: 183-8.
22. Larsson L, Boethius G, Uddenfeldt M. Differences in
utilisation of asthma drugs between two neighbouring
Swedish provinces: relation to prevalance of obstructive
airway disease. Thorax 1994; 49: 41-9.
23. Hertzman P, Gerdtham U-G, Boman G, Jonsson B.
Samband mellan konsumption av inhalerade kortikoste-
roider och hospitalisering till följd av astma-hálsoekono-
miska konsekvenser. Svenska lákarsellskapets samman-
fattningar. Stockholm: Svenska lákarsellskapet, 1993:
230.
24. Gíslason P, Tómasson K. Dánartíðni vegna astma, lang-
vinnrar berkjubólgu og lungnaþembu. Læknablaðið
1994; 80: 239-43.