Læknablaðið - 15.02.1996, Síða 53

LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
159
Fig.6. The picture shows how clamps were placed above and
below the rupture as seen through the left thoracotomy. The
lower clatnp on the aorta is placed obliquely to allow retrogra-
de blood flow into as many as possible of the intercostal
arteries (case 9).
Fig. 7. Aortography one year after repair of a rupture ofthe
descending aorta. The aorta looks completely normal except
for a small defect medially where a rather deep hemostatic
suture was necessary at the end of the repair (case 9).
þykktar og vegghreyfinga og hjartalokur eru
eðlilegar. Sjúklingurinn er við góða heilsu.
Umræða
Tíðni ósæðarrofs vegna slyss reyndist sam-
kvæmt athugun okkar vera nálægt 2,3 á
100.000 íbúa á ári. Samanburðartölur frá öðr-
um löndum er erfitt að finna en Smith og
Chang (9) fundu að á 500.000 manna upp-
tökusvæði í Kansas var tíðnin á árunum 1974-
1984 að meðaltali þrír á 100.000 íbúa á ári.
Greendyke (10) fann að 16% þeirra sem létust í
umferðarslysum höfðu ósæðarrof. Á árunum
1986-1988 voru 82 dauðaslys i umferðinni hér á
landi (bílslys, bifhjólaslys, ekið á gangandi)
(11,12) og 15 þekkt ósæðarrof í þeim hópi eða
18,3%.
Rof á brjósthluta ósæðar verður við afhröð-
un (deceleration) annað hvort eftir láréttum
ási svo sem við árekstur eða lóðréttum eins og
við fall úr hæð. Við stýrisáverka þrýstist
bringubeinið jafnframt inn í átt að hryggsúlu
og á því augnabliki sem fjarlægðin þar á milli er
styst er talið að blóðþrýstingurinn í ósæðinni
geti orðið mjög hár (1,13). Þessir kraftar og
samspil þeirra eru taldir valda því að æðin rifn-
ar. Osæðarboginn er álitinn lítt hreyfanlegur
miðað við hjartað annars vegar og fallhluta
æðarinnar hins vegar og rifnar æðin þar sem
mætast lítt hreyfanlegur og hreyfanlegur hluti.
Þessir staðir eru efst á fallhluta á móts við
slagpípubandið, sem er algengast, og á rishluta
rétt fyrir ofan lokuna og þá oftast að aftan-
verðu (13). í rannsókn okkar voru 43 rof af 57
dæmigerð rof á móts við slagpípubandið en sjö
voru á rishluta. Sjö sjúklingar voru með tvær
rifur, stundum á óvenjulegum stöðum, og
mætti kalla það afbrigðileg rof.
Svo virðist sem æðin rifni innan frá það er að
segja innhjúpurinn fyrst, síðan miðlagið og að
lokum úthjúpurinn. Oftast rifna þó öll lögin en
á meðan tvö innri lögin bresta er sem tognað
geti meira á úthjúpnum áður en hann rofnar og
heldur hann því stundum eitthvað við (13).
Aðlæg líffæri í miðmæti ásamt fleiðrunni og
blóðsega sem sest í rifuna geta einnig í samein-
ingu tafið fyrir því að sjúklingnum blæði út.
Þetta móthald brestur þó oftast innan fárra
klukkustunda en getur samt stöku sinnum
haldið í fáeina daga og í undantekningartilvik-
um myndast viðvarandi gúll (chronic aneur-
ysma) en hættan á bresti er þó stöðugt fyrir
hendi. í rannsókn Parmleys (1) voru allir slíkir