Læknablaðið - 15.02.1996, Síða 72

176
LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
Athugasemd vegna tilmæla
tryggingayfirlæknis
í síðasta tölublaði Lækna-
blaðsins eru birt tilmæli/upplýs-
ingar frá tryggingayfirlækni
varðandi ritun beiðna um
sjúkraþjálfun. Af því tilefni vill
undirritaður koma eftirfarandi
athugasemdum á framfæri:
1. „Sjúkraþjálfun (vegna slit-
gigtar) er því aðeins greidd, að
um sé að ræða slitgigt á háu stigi
í burðarliðum eða hrygg sam-
kvæmt röntgenmyndum".
Athugasemd: Nánast ekkert
samband er milli slitbreytinga í
hrygg eins og þær koma fram á
röntgenmyndum, og einkenna
frá hrygg — yfirleitt verkja.
Fólk getur verið með miklar
slitbreytingar og engin einkenni
og öfugt. Þetta gildir jafnt um
beingaddamyndun (osteophyt-
osis), slitbreytingar smáliða
(zygapophysial joint arthrosis)
og lækkuð liðbil, sem og ýmsar
aðar breytingar sem flokkast
undir slit.
2. „I þriðja lagi er brjósklos í
hrygg. Þar er forsenda fullrar
greiðsluþátttöku TR í sjúkra-
þjálfun, að röntgengreining
liggi fyrir og að brjósklosið hafi
haft í för með sér greinilegan
taugaskaða“.
Athugasemd: í læknisfræði-
bókmenntum undanfarinn ára-
tug eða svo er almennt talið, að
af brjósklossjúklingum þurfi 5-
10% á skurðaðgerð að halda,
hinir lagist af sjálfu sér eða við
virka íhaldssama meðferð.
Skiptir þá ekki máli, hvort
sjúklingur hefur brottfallsein-
kenni eða ekki, ef undan er skil-
in sköddun á cauda equina.
Flestir þeirra, sem stunda grein-
ingu og meðferð þessara sjúk-
linga, forðast röntgenrannsókn-
ir og aðrar hliðstæðar rannsókn-
ir, ef klínískt mat þykir ótvírætt
og kemur þar margt til sem ekki
verður tíundað hér. Rannsóknir
eins og tölvusneiðmyndataka,
segulómun og mænumyndataka
(myelographia) eru látnar bíða,
þar til liðnar eru nokkrar vikur
(sex til 12) og einungis gerðar, ef
sýnt þykir að halli í skurðaðgerð
hjá sjúklingnum. Það er einmitt
á þessu tímabili sem líklegt er að
sjúklingnum sé vísað til sjúkra-
þjálfara í íhaldssama meðferð.
Það má því ætla, að ótvíræð
klínísk ábending til þessara
rannsókna sé fyrir hendi hjá um
eða undir 10% sjúklinga með
klínískt brjósklos, og þá ekki
fyrr en eftir að íhaldssöm með-
ferð hefur verið reynd til þraut-
ar. Við þetta bætast svo nokkur
prósent, þar sem ábending er til
staðar vegna til dæmis aldurs
sjúklings, annarra einkenna eða
klínískra vafaatriða. En strangt
tekið þarf einmitt enginn eða
aðeins örfáir þeirra brjósklos-
sjúklinga, sem vísað er til
sjúkraþjálfara í íhaldssama
meðferð, á myndgreiningu að
halda, og þeir sem koma í með-
ferð eftir skurðaðgerð eru með
staðfest brjósklos hafi ábending
aðgerðar verið rétt.
Hugsanlega hefur undirritað-
ur misskilið boðskapinn í ofan-
nefndri tilkynningu trygginga-
yfirlæknis og verður þá vonandi
leiddur í allan sannleika af við-
eigandi aðilum. Sé hinsvegar
ekki svo verður ekki betur séð
en að verið sé að örva lækna til
mikils örlætis á dýrar rannsókn-
ir á kvillum sem í um og yfir
90% tilvika læknast af sjálfu sér
eða með íhaldssamri meðferð.
Jósep Ó. Blöndal læknir
St. Franciskusspítalanum
Stykkishólmi
Heimildir
* Frá tryggingayfirlækni. Læknablaöið
1996; 82: 82.
* Modic MT, Herzog RJ. Spinal Imaging
Modalities: What’s Available and Who
Should Order Them? SPINE 1994; 19:
1764-5.
* Nachemson AL. The Lumbar Spine:
An Orthopaedic Callenge. SPINE 1976;
1: 60.
* Boden SD. Abnormal Magnetic-Re-
sonance Scans of the Lumbar Spine in
Asymptomatic Subjects. J Bone Joint
Surg 1990; 72A: 403-8.
* Kraemer J. Presidential Address: Nat-
ural Course and Prognosis of Interver-
tebral Disc Disease. International
Society for the Study of the Lumbar Spi-
ne. June 1994.
* Deyo RA, et al. Hemiated Lumbar
Intervertebral Disc. Ann Int Med 1990;
112: 593- 603.
* Jackson RP, et al. The Neuroradiogra-
phic Diagnosis of Lumbar Herniated
Nucleus Pulposus I & II. Spine 1989; 14:
1356-67.
* Frymoyer J. Back Pain and Sciatica. N
Engl J Med 1988; 318: 291- 300.
* Cyriax JH. Textbook of Orthopaedic
Medicine. Vol 1. Diagnosis of Soft Tissue
Laesions. Sthed. London: Bailliere Tind-
all, 1984.
* Saal JA, Saal JS. Nonoperative Treat-
ment of Herniated Lumbar Intervertebr-
al Disc With Radiculopathy: An Ou-
tcome Study. SPINE, 1989; 14: 431-7.
* Saal JA, et al. The Natural History of
Lumbar Intervertebral Disc Extrusions
Treated Nonoperatively. SPINE1990; 15:
683-6.
* Crock HV. Practice of Spinal Surgery.
London: Springer, 1994.