Læknablaðið - 15.12.1997, Qupperneq 12

798
LÆKNABLAÐIÐ 1997; 83: 798-9
Ritstjórnargrein
Svæfingar á landsbyggðinni
í lögum um réttindi sjúklinga segir að allir eigi
rétt á fullkomnustu heilbrigðisþjónustu sem
hægt er að veita. Einnig segir í sömu lögum að
óheimilt sé að mismuna sjúklingum.
Hvað hefur þetta með svæfingar á lands-
byggðinni að gera? Eru þar einhver vandamál
sem þarf að leysa?
Þessar spurningar snerta svæfingar mjög
mikið. Enga bráðaskurðþjónustu ætti að bjóða
nema góð svæfingaþjónusta sé fyrir hendi.
Öðruvísi er ekki hægt að veita sömu fullkomnu
og öruggu þjónustuna og veitt er á stóru sjúkra-
húsunum.
Heilbrigðisþjónustan á landsbyggðinni er
mikið til umræðu þessa dagana enda er hún og
menntunarmöguleikar barna þeir þættir sem
ungt fjölskyldufólk athugar þegar það veltir
fyrir sér búsetu. Þannig er heilbrigðisþjónustan
og fólksflóttinn úr strjálbýlinu nátengdir þætt-
ir.
íslendingar í dag sætta sig ekki við annars
flokks læknisþjónustu. Barnshafandi kona tek-
ur ekki áhættuna á því að eiga barn þar sem
ekki er hægt að grípa inn í ef vandamál koma
upp. Foreldrar sætta sig ekki við að börn þeirra
fari í aðgerðir nema þar sem aðstæður eru full-
komnar.
Hvaða bráðaskurðþjónustu þarf að veita á
landsbyggðinni? Þar þarf meðal annars að vera
hægt að gera keisaraskurði, sinna slysum og
gera hefðbundnar bráðaskurðaðgerðir. Til
staðar þarf að vera þjálfað starfsfólk og vakt-
þjónusta allan sólarhringinn allt árið um kring.
Því miður hefur ríkt stefnuleysi í því hvernig ná
á þessum jöfnuði. Brýnt er að yfirstjórn heil-
brigðismála ákveði sem allra fyrst hvernig
bráðaskurðlæknisþjónustu landsbyggðarinnar
skuli háttað og hvar eigi að veita hana.
A síðustu árum hafa skurðlækningar á lands-
byggðinni átt undir högg að sækja. Best að vígi
standa þau sjúkrahús þar sem tekist hefur að
halda uppi svæfingaþjónustu. Þar stendur
skurðstofurekstur á ákveðnum sviðum enn
með nokkrum blóma. Annars staðar hefur
hann að mestu leyti lognast út af. Miklar fram-
farir og breytingar hafa orðið síðustu ár bæði í
skurðlækningum og svæfingalækningum. Af
þeim ástæðum hafa mörg verkefni sem áður
voru unnin á landsbyggðinni verið flutt á stóru
sjúkrahúsin þar sem sérhæfing er fyrir hendi.
Uppi eru ýmsar hugmyndir um hvernig snúa
megi þessari þróun við. Hægt væri að hugsa sér
að vissar sérhæfðar biðlistaaðgerðir væru gerð-
ar af sérfræðingum stóru sjúkrahúsanna í hér-
aði nokkrum sinnum á ári og samfara því væri
veitt svæfingalæknishjálp. Þetta myndi létta
undir með héraðssvæfingalæknum og stuðla að
því að rjúfa þá faglegu einangrun sem sumir
þeirra eru í.
Þar sem svæfingar eru svona mikilvægar
hvernig á þá að standa að þeim? Er mögulegt
að veita þær á landsbyggðinni? Á aðalfundi
sínum nú í haust samþykkti Svæfinga- og gjör-
gæslulæknafélag íslands gæðastaðla fyrir svæf-
ingar og deyfingar. Auðvelt á að vera að vinna
samkvæmt þessum stöðlum á landsbyggðinni
nema ef til vill þeim hluta er snýr að læknum
með sérfræðiþekkingu. Ekki er víst að það ná-
ist nokkurn tímann en mikilvægt er að þá sé
reynt að leita annarra ásættanlegra leiða.
Svæfingaþjónusta á landsbyggðinni hefur
hingað til verið mönnuð með ýmsu móti. Þar er
þó einkennandi að þeir einstaklingar sem nú
sinna þessu og hafa flestir gert lengi hafa verið
einstaklega varkárir. Þeir hafa þekkt vel sín
mörk og starfsemi þeirra hefur því verið mjög
farsæl.
Framtíð svæfinga á landsbyggðinni var til