Læknablaðið - 15.01.1998, Blaðsíða 64

62
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
kölluðum hann Gunna fína.
Hann var svo flottur, eins og
ungdómurinn segði í dag. Ég,
strákurinn, bar vitanlega ekkert
skynbragð á það þá að takmark-
aður skilningur var fyrir sér-
menntun hans og hann sem sér-
fræðingur í taugasjúkdómum
var að vinna á Kleppsspítala.
En Gunnar gafst ekki upp,
vitanlega kom sá dagur að hann
yrði kallaður til starfa á réttum
vettvangi. Og við munum öll að
fyrir um 20 árum var hann að
skoða heilablæðingaætt sem
leiddi til þess að orsakavaldur-
inn fannst. Þá var ekkert sér-
staklega fínt að rannsaka ættir á
íslandi, þó það sé „inn“ í dag
eins og sagt er. Þannig hefur
Gunnar verið í flestu á undan
sinni samtíð. Og allan sinn
starfsferil hefur hann sameinað
vísindavinnu og klínískt starf.
f>að eru fáar stundir í mínu
starfi sem eru jafn ljóslifandi í
minningunni eins og tíminn sem
aðstoðarlæknir á taugadeild-
inni. Háklassiskt andrúmsloft,
sjúklingurinn í fyrirrúmi, mikil
elja lögð í að rækta þetta ein-
staka samband sem myndast
milli sjúklings og læknis.
„Hlustaðu og talaðu við sjúk-
linginn" var sífellt viðkvæðið,
rannsóknarmaskínurnar eru
bara til aðstoðar. Og svo öll hin
skemmtilegheitin, vínin og mat-
urinn og John og ekki síður fót-
boltinn og félagsmálin og Sverr-
ir. Síðan allar sögurnar hans
Gunnars, leiftrandi kímnigáfa
sem meiddi þó engan. Mikið
hlegið og skeggrætt, sagði ekki
Nóbelsskáldið að sannleikurinn
væri ekki í bókum, og ekki einu
sinni í góðum bókum, heldur í
rnönnum sem hafa gott hjarta-
lag. Þetta andrúmsloft á tauga-
deildinni ýtti undir vinnugleði
og þrá að gera betur, allir fengu
að njóta sín. Þá var góðu heilli
ekki stimpilklukka á Landspít-
alanum. Finnbogi Jakobsson
var þá að vinna með mér, við
báðir aðstoðarlæknar. Pá var
nýlokið kjarasamningum
lækna. Eitt ákvæðið var að
læknar urðu að fara heim kl. 10
að morgni eftir vakt. Við feng-
um ákúrur frá kollegum fyrir að
hunsa þetta ákvæði, það var
einfaldlega svo gaman í vinn-
unni.
Nú er líka nýlokið kjarasamn-
ingum lækna. Þar er meðal ann-
ars ákvæði um „að vinnutími
læknis sé að öllu leyti til ráðstöf-
unar til þeirra starfa sem til falla
vegna sjúklinga sjúkrahúss."
Pað má stunda kennslu, ekki
eitt einasta orð um vísindi eða
rannsóknir, „tímanum skal ráð-
stafa til sjúklinga sjúkrahúss",
mér er spurn hvaða sjúkrahús
eru án sjúklinga? Kannski há-
skólasjúkrahús? Sem sagt
stimpla inn, vinnutíma læknis
ráðstafað til starfa, stimpla út.
Daglaunamaðurinn, læknirinn.
Þægilegt stjórnunarlegt mynst-
ur.
Petta rímar flott við efna-
hagslega hagkvæmni um minni
tilkostnað í heilbrigðiskerfinu,
þannig að þjóðarhagvöxtur
aukist, börnunum okkar til
góðs. Hvað um vinnugleði,
frjóa hugsun, fá að reyna hug-
myndir eða persónulegt sam-
band; ég er viss um að Gunnar
er mér sammála að þetta sé var-
hugaverð þróun. Næsta skref
kann að verða skilyrt samband
sjúklings og læknis.
Aftur spyr ég, er það börnun-
um okkar til góðs? Svari hver
fyrir sig.
Sagt er: „Enginn gjörir vel,
þegar hann er til neyddur, þótt
það sé í sjálfu sér gott, sem hann
gjörir." Og það var Rómverji
fyrir 2000 árum sem sagði þetta.
Nútíma stimpilklukkustjórn-
endur virðast á stundum hafa
gleymt þessu.
Hvernig er nútíma árangur
stjórnenda deilda og þar með
lækna metinn? Með því að telja
sjúklinga sem koma og fara, lif-
andi eða dánir, fjölda legudaga
og svo framvegis. Einhverjar
tölur, sem fara í skýrslur sem
gulna með tímanum og allir
gleyma. Gunnar varð líka að
gera þetta. En mun fremur
sinnti hann manneskjunni, mér
og öllum hinum, okkur öllum,
með elsku sinni og þekkingu.
Við reyndar gránum, en ekki
gulnum. Okkar er að gleyma
ekki. Og miðla síðan áfram til
komandi kynslóða. Árangur
Gunnars Guðmundssonar fún-
ar ekki í gömlum skýrslum,
hann sinnir og hefur sinnt fram-
tíðinni.
Á meðan við íslendingar eig-
um og höfum eignast mannauð
á við Helgu Jónsdóttur og Sig-
urliða Kristjánsson, Ellenu,
Birgi og Gunnar, allt fólk með
framtíðarsýn, þá þurfum við fáu
að kvíða.
Það styttist í jólin, mig langar
þvf að enda þetta með því að
lesa brot úr jólakvæði eftir Jón
úr Vör.
Ég lítið barn svo langt í burtu
fór,
og Ijótt er margt, sem fyrir
augu ber.
Ég rata ekki heim til hjarta
míns,
að halda jólin, móðir, enn hjá
þér.
Og hvar er rótt í heimi stríðs og
blóðs?
Er hœgt að lesa vers í slíkum
gný?
- Á litlu kerti er Ijós, sem aldrei
deyr,
mín Ijúfa móðir vakir yfir því.
Enn og aftur, bestu þakkir,
blessuð sé minning hjónanna
Helgu og Sigurliða.