Læknablaðið - 15.01.1998, Blaðsíða 62

60
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
hafa einn spítala heldur en tvo?
Af hverju standast ekki áætlan-
ir? Af hverju eru ekki til upplýs-
ingar um þetta eða hitt? Af
hverju fjölgar röntgenrann-
sóknum á stað úti á landi um
40% við það eitt að skipt er um
lækni? Hver eru endamörk þess
sem hægt er að pína starfsfólk
spítalanna? Af hverju vill lækn-
irinn á sjúkrahúsinu úti á landi
kaupa helmingi dýrari röntgen-
tæki en annars væri til þess eins
að geta gert eina ristilrannsókn
á mánuði, rannsókn sem betur
væri kannski gerð einhvers stað-
ar annars staðar eða á annan
hátt? Af hverju heimtar skurð-
læknirinn á eyjum nokkrum
fyrir sunnan okkur að hafa
pólskan svæfingalækni, sem
svæfir nokkra tíma á viku og er
síðan bara alltaf á vakt og nýtist
ekkert að öðru leyti vegna
tungumálaerfiðleika? Hvað á
að kosta miklu til þess að hægt
sé að framkvæma átta bráða
keisara á ári í 30 mínútna fjar-
lægð frá skurðstofu sem er alltaf
tilbúin? Hvað á læknir í ráðu-
neytinu að gera þegar heilsu-
gæslulæknar koma og heimta að
ráðuneytið standi við hugmynd-
ir sínar um valfrjálst stýrikerfi
og formaður læknafélagsins
kemur á hæla þeirra og atyrðir
ráðuneytið fyrir það að hafa
samskipti við einhverja undir-
hópa lækna? Ég er að minnsta
kosti farinn að skilja þennan al-
þingska nefndarmann, sem
sagði einhvern tímann við fjár-
lagagerð: ég vil ekki hlusta á
fleiri vel menntaða heilbrigðis-
starfsmenn komandi með tonn
af tölum. Þeir geta rökstutt
hvað sem er.
Ég get að minnsta kosti
ímyndað mér að ýmsir þeir sem
telja sig hafa orðið annað hvort
fyrir barðinu á ákvörðunum,
sem ég hef komið nálægt ogleða
verið þeim ósammála og barist
hatrammlega gegn þeim, telji
að það að hafa þennan lækni í
ráðuneytinu sé beinlínis skað-
legt - eða eins og ágætur for-
maður læknaráðs, hvers álit ég
met mjög mikils, sagði þegar
honum ofbauð framganga mín
er varðar endurskipulagningu
öldrunarmála: „ja, það tók ekki
langan tíma að heilaþvo þig“.
Það er á þessum stað sem er
mikilvægt að verða ekki allra
manna handbendi ef maður ætl-
ar að verða trúverðugur. En ég
ítreka samt þá skoðun mína að
það sé nauðsynlegt að hafa
lækni í ráðuneytinu. Pað eru þar
fagleg mál, sem krefjast faglegr-
ar yfirsýnar, það er bara spurn-
ingin, hver er tilbúinn að fórna
sér?
En ég verð nú líka að geta
þess að það eru líka kollegar,
sem laumast niðureftir og láta í
ljós ánægju sína þó þeir geti ekki
skrifað um það í blöðin því það
er ekki fínt að styðja ráðu-
neytið. Ef maður er læknir á
maður nánast að vera á móti
ráðuneytinu það þekki ég frá
því að ég var varaformaður
Læknafélags íslands! Og þá er-
um við komin í hring. Við vilj-
um hafa lækni í ráðuneytinu en
við viljum halda ráðuneytinu í
ákveðinni fjarlægð til þess að
geta haldið áfram að skamma
það og kenna því um þegar okk-
ur líður ekki vel; „state of learn-
ed helplessness" sem læknar eru
svo þekktir fyrir!
Að ráða í krafti þekkingar
Það er alveg sama hvað við
lesum margar bækur um stjórn-
un, alveg sama hvað við förum á
mörg stjórnunarnámskeið,
stjórnandi í þessari stöðu verður
að spila eftir eyranu, hann verð-
ur að sigla milli skers og báru.
Ef hann ætlar sér til dæmis að
koma aftur í klíníska vinnu þá
má hann ekki glata öllu trausti,
hann má ekki eignast allt of
marga óvini, annars festist hann
bara í ráðuneytinu og þá minnk-
ar líka gagnsemi hans þar með
árunum. í nýlegum leiðara í
British Medical Journal er talað
um nauðsyn þess að læknar
komi til stjórnarstarfa á sem
flestum og sem hæstum stöðum
meðal annars sem æðstu stjórn-
endur spítala. Greinarkornið
lýsir ákveðinni viðhorfsbreyt-
ingu og boðar nánari umfjöllun
á síðum blaðsins og skyldum
blöðum. í leiðarann skortirhins
vegar rök, það er ekki rætt um
það hvers vegna læknar skyldu
koma að þessu, á annan hátt en
að segja að til þessa séu þeir
manna hæfastir. Ég er ekki til-
búinn til þess að fullyrða að ein
stétt sé hæfari en önnur og ég er
heldur ekki tilbúinn til að viður-
kenna það að læknar í krafti
þekkingar sinnar séu eðlilega
betri stjórnendur. Þar þarf að
gera greinarmun á að ráða og að
stjórna, stjórnendum og ráða-
mönnum. Hins vegar ráða
læknar mjög miklu um það hve-
nær aðrir ráða - einmitt í krafti
þekkingar sinnar og þess hlut-
verks sem þeir gegna í vali með-
ferðar sjúklinga - það verður
ekki frá þeim tekið.
Dæmisagan - ég ræð
Það er kannski ekki úr vegi að
enda þetta innlegg með lítilli
sögu úr klíníkinni. Ég var þá
kandídat á einum af Reykjavík-
urspítölunum hafandi nýfarið í
gegnum læknadeildina og ekki
fengið þá frekar en nú kennslu í
stjórnun. Ég varð þess vegna
dolfallinn yfir þeirri stórkost-
legu demonstration og stjórn-
kænsku sem ég varð vitni að
einn morguninn á stofugangi.
Yfirlæknirinn, sem verið hafði í
alllöngu sumarfríi kom á sinn
fyrsta stofugang eftir fríið.
Hann rak í rogastans þegar
hann sá að monitorarnir á
hjartadeildinni höfðu verið
færðir úr skoti, sem þeir höfðu
verið teiknaðir inn í, og settir