Læknablaðið - 15.05.1998, Blaðsíða 16

378
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
Umræða
Niðurstöður rannsóknarinnar benda til þess
að naflastrengsblóð sé gagnlegur efniviður við
stöðlun þeirra in vitro aðferða sem þarf við mat
á stofnfrumugræðlingum. Meðalrúmmál blóðs
í nafiastreng var 43,8 ml. Það er heldur lægra
en þar sem naflastrengsblóði er safnað til
ígræðslu sem skýrist af því að ekki var alltaf
klemmt fyrir strenginn strax eftir fæðingu
barnsins (23).
Val á litunaraðferð fyrir frumuflæðisjárskoð-
un var byggt á stöðlum frá Nordic Stem Cell
Laboratory Group (NSCL-G) sem bæði Blóð-
bankinn og Rannsóknastofa Háskólans í
ónæmisfræði eru aðilar að. Samanburður á
CD34 gildum milli rannsóknaraðila er hins
vegar erfiður vegna mismunandi aðferða við
frumuflæðisjárgreiningar á CD34+ frumum
(24,29-31). Þess má einnig geta að framleið-
endur frumuflæðisjáa (Becton-Dickinson,
Coulter) hafa nýverið sett á markað sérstök
stofnfrumutalningarsett (ProCount, Stem-Trol)
sem auðvelda eiga nákvæma talningu CD34+
frumna og þar með aukna samræmingu milli
rannsóknastofa.
Aðferðirnar sem beitt var við klónógeníska
ræktun gera tiltölulega auðvelt að greina á milli
rauðra og hvítra kólónía. BFU-E kólóníur eru
samkvæmt okkar skilgreiningu allar kólóníur
með rauðfrumusvipgerð (CFU-E, BFU-E,
CFU-GEMM). CFU-E kólóníur eru komnar af
stofnfrumum sem eru lengra komnar í þroska-
ferlinu og hafa eingöngu hæfileika til rauð-
frumumyndunar. Þær mynda því einungis eina
til tvær þyrpingar sem eru að hámarki 100-200
frumur. BFU-E kólóníur eru afkvæmi stofn-
frumna sem eru komnar mun styttra í þroska-
ferlinu og mynda kólóníur sem eru fleiri en
tvær þyrpingar og innihalda jafnvel meira en
I04 frumur. Langflestar rauðfrumukólóníur
voru með því útliti. CFU-GEMM kólóníur eru
einnig afkvæmi lítt þroskaðra stofnfrumna sem
hafa hæfileika til að mynda margar frumugerð-
ir, það er granúlócýta, erýtrócýta, makrófaga
eða megakarýócýta. CFU-GEMM kólóníur
voru taldar með þeim rauðu í metýlsellulósan-
um (20). Allar kólóníur með hvítfrumusvipgerð
(CFU-G, CFU-M, CFU-GM) töldust til CFU-
GM kólónía þar sem hver kólónía innihélt að
minnsta kosti 40 frumur.
Niðurstöður um tjölda BFU-E og CFU-GM
kólónía í naflastrengsblóði eru ekki alltaf sam-
hljóða. Niðurstöður okkar eru sambærilegar
við birtar rannsóknir (24) en einnig eru þekktar
niðurstöður þar sem fleiri CFU-GM kólóníur
en BFU-E vaxa (21). Astæðurnar eru líkast til
aðferðafræðilegar og undirstrika enn nauðsyn
staðlaðra aðferða við kólóníuræktanir (32).
I tilraununum var ekki notaður tölvustýrður
frystir. Þrátt fyrir það hafði frystingin engin
marktæk neikvæð áhrif á kólóníuvöxtinn (25).
Sýnt hefur verið fram á að frumustyrkurinn (5-
10xl06 frumur/ml) og DMSO styrkurinn (10%)
sem var notaður við frystinguna gefur góðar
niðurstöður fyrir CD34+ frumur úr nafla-
strengsblóði (22). Almennt er talið að frumu-
styrkur við frystingu megi ekki vera meiri en
20x106 frumur/ml (26). Þó eru til niðurstöður
sem benda til að hann geti verið mjög hár (27).
Það verður því að álykta að frumustyrkur við
frystingu sé ekki afgerandi þegar meta skal ár-
angur ígræðslu blóðmyndandi stofnfrumna sem
hafa verið frystar og þíddar.
Einangrun CD34+ frumna í klínískum til-
gangi, með segulkúlum eða öðrum sambæri-
legum aðferðum, hefur aukist talsvert, sérstak-
lega í tengslum við samgena ígræðslur (18).
Skiptar skoðanir eru þó um gildi slíkrar ein-
angrunar (28). Þróun þessara aðferða er hröð
og nauðsynlegt að fylgja henni.
Háskammta lyfja- og/eða geislameðferð og
gjöf stofnfrumna sem annað hvort hafa verið
einangraðir úr sjúklingnum sjálfum eða
óskyldum einstaklingi er meðferð sem hefur
verið að ryðja sér til rúms. Meðferðinni er beitt
gegn krabbameini, sérstaklega hvítblæði (13),
en einnig í auknum mæli krabbameini þar sem
um föst æxli er að ræða. Þar er brjóstakrabba-
mein efst á blaði (18). Þessi rannsókn er nauð-
synlegur undanfari þess að hefja megi slíka
meðferð á Islandi.
Þakkir
Ásbjörn Sigfússon sérfræðingur á Rann-
sóknastofu Háskólans í ónæmisfræði fær sér-
stakar þakkir fyrir aðstoð við frumuflæðisjá og
góðar ábendingar við undirbúning þessarar
greinar. Starfsfólk kvennadeildar Landspítal-
ans fær einnig góðar þakkir fyrir liðlegheit við
söfnun naflastrengsblóðs.
Rannsóknin var að hluta til styrkt af Nýsköp-
unarsjóði námsmanna, Rannsóknarráði íslands
og Rannsóknasjóði Háskóla íslands.