Læknablaðið - 15.05.1998, Blaðsíða 19

LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
381
Samtök um krabbameinsrannsóknir á
íslandi
Önnur ráðstefna 20.-21. mars 1998
í samvinnu við Rannsóknastofu Krabbameinsfélags íslands í sameinda-
og frumulíffræði í tilefni 10 ára afmælis Rannsóknastofunnar
Ágrip erinda og veggspjalda
E-01. Nýgengi mesóþelíóma á íslandi
1965-1995
Vilhjálmur Rafnsson, Kristrún R. Benediktsdóttir
Frá Rannsóknastofu í heilbrigðisfrœði Háskóla ís-
lands, atvinnusjúkdómadeild Vinnueftirlits ríkisins,
Rannsóknastofu Háskólans í meinafrceði
Tilgangur: Tilgangur rannsóknarinnar var að
lýsa nýgengi illkynja mesóþelíóma á íslandi 1965-
1995, en illkynja mesóþelíóma er talin vísbending
um liðna asbestmengun meðal íbúahópsins.
Efniviður og aðferðir: Farið var yfir vefjasvör
og krufningaskýrslur og öll sýni frá sjúklingum
með vefjagreininguna illkynja mesóþelíóma, sem
tilkynnt höfðu verið til Krabbameinsskár voru end-
urskoðuð. Nýgengi var reiknað á grunni fjölda til-
fella og meðalfjölda karla og kvenna á hverju ári.
Úr Hagskýrslum íslands fengust upplýsingar um
innflutning eftir tollflokkum á vörum, sem meðal
annars innihalda asbest.
Niðurstöður: Tuttugu sjúklingar fundust með
vefjagreininguna illkynja mesóþelíóma, sjö konur
og 13 karlar. Á tímabilinu 1980-1995 var árlegt ný-
gengi 0,75 á hver 100 þúsund karla en 0,27 á hver
100 þúsund kvenna. Nýgengi virðist hafa hækkað á
síðustu 30 árum. Hjá átta af 20 með illkynja
mesóþelíóma eru skráð önnur dánarmein í dánar-
meinaskrá. Mikið dró úr innflutningi á vörum í toll-
flokkum þar sem asbest var nefnt eftir að asbest-
bann var sett, en virðist síðan hafa aukist aftur frá
1990.
Ályktanir: Nýgengi illkynja mesóþelíóma virð-
ist hækkandi hér á landi og bendir það ekki til að
farið sé að draga úr áhrifum liðinnar asbestmeng-
unar, enda svo stutt síðan notkun asbests minnkaði
að þess er vart að vænta. Nýgengið er svipað hér og
gerist í Finnlandi, en lægra en fundist hefur í Nor-
egi og Bandaríkjunum. Lagt er til að læknar kynni
sér hvort sjúklingar með krabbamein hafa orðið
fyrir mengun í vinnu eða annars staðar, sem hugs-
anlega tengist sjúkdómnum.
E-02. Ristilkrabbamein á íslandi 1955-
1989. Afturvirk rannsókn á tíðni, vefja-
gerð og staðsetningu
Lárus Jónasson, Jón Gunnlaugur Jónasson, As-
geir Theódórs, Þorvaldur Jónsson, Jónas Magnús-
son, Jónas Hallgrímsson
Frá Rannsókastofu Háskólans í meinafræði, hand-
og lyflœkningadeild Sjúkrahúss Reykjavíkur, hand-
lœkningadeild Landspítalans
Inngangur: Tilgangur rannsóknarinnar var að
kanna öll ristilkrabbamein frá 1955-1989, eða í 35
ár, með tilliti til tíðni, vefjagerðar og staðsetningar
og tengsl þessara þátta við aldur og kyn. Einnig
voru kannaðar breytingar á þessum þáttum á tíma-
bilinu.
Efniviður og aðferðir: Upplýsingar um alla
sjúklinga sem greindust með ristilkrabbamein á
þessu tímabili voru fengnar frá Krabbameinsskrá
KI og vefjasýni, -beiðnir og -svör fengust hjá
Rannsóknastofu Háskólans í meinafræði og meina-
fræðideild Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri.
Æxlin voru endurflokkuð samkvæmt WHO flokk-
unarkerfinu og upplýsingar um staðsetningu æxl-
anna fengust á vefjarannsóknarbeiðnum og/eða úr
lýsingum í vefjasvörum eða krufningarskýrslum.
Niðurstöður: Alls voru upplýsingar um 1264