Læknablaðið - 15.05.1998, Blaðsíða 29

LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
391
Þessi athugun sýnir að 999del5 breytingin finnst
í einstaklingum með briskrabbamein. Þar sem um
mjög sjaldgæfan sjúkóm er að ræða er erfitt að
meta hversu mikil áhættan er fyrir aribera en rétt að
hafa þetta í huga við eftirlit með einstaklingum sem
bera kímlínubreytingu í BRCA2 geni.
V-03. BRCA2 og blöðruhálskirtils-
krabbamein
Stefán Sigurðsson, Steinunn Thorlacius, Jón Tóm-
asson, Laufey Tryggvadóttir, Kristrún Benedikts-
dóttir, Rósa Björk Barkardóttir, Jórunn E. Eyfjörð,
Eiríkur Jónsson
Frá Rannsóknastofu Krabbameinsfélags Islands í
sameinda- og frumulíjfrœði, Krabbameinsskrá KI,
Rannsóknastofu Háskólans í meinafrœði ogfrumu-
líffrœði, þvagfœraskurðdeild Sjúkrahúss Reykjavík-
ur
Krabbamein í blöðruhálskirtli er algengasta
krabbamein hjá íslenskum karlmönnum. Tíðni
sjúkdómsins hefur aukist síðustu ár og stafar það
meðal annars af betri greiningaraðferðum. Sjúk-
dómurinn getur verið mjög breytilegur, allt frá því
að vera einkennalaus og upp í það að valda dauða.
Því er mikilvægt að geta skilið þá frá sem ekki eru
líklegir til að fá alvarlegan sjúkdóm og hlífa þeim
þar með við meðferð og hugsanlegum afleiðingum
hennar. Að sama skapi er mikilvægt að greina þá í
tíma sem þarfnast meðferðar.
Leitað er að áhættuþáttum blöðruhálskirtils-
krabbameins bæði arfgengum stökkbreytingum
sem auka líkur á að einstaklingar fái krabbamein og
einnig breytingum í æxlum sem geta gefið vísbend-
ingu um framvindu sjúkdómsins. BRCA2 genið
sem er staðsett á litningi 13 hefur verið tengt við
ættlægt brjóstakrabbamein í konum og körlum. Að-
eins ein stökkbreyting í BRCA2 geninu hefur fund-
ist í íslenskum fjölskyldum og allir arfberar virðast
hafa sömu setröðina.
Ákveðið var að athuga þátt BRCA2 kímlínu-
breytingarinnar hjá einstaklingum með krabbamein
í blöðruhálskirtli og tengsl breytingarinnar við
horfur. Af þeim 27 einstaklingum sem tilheyra
BRCA2 ættum og greindust með krabbamein í
blöðruhálskirtli reyndust 14 hafa stökkbreytinguna.
Allir þeir sjúklingar sem greindust með úrfelling-
una í BRCA2 geninu höfðu mjög alvarlegan sjúk-
dóm og allir nema einn létust af hans völdum. Þeim
sjúklingum í BRCA2 ættunum sem ekki höfðu
stökkbreytinguna vegnaði mun betur. Niðurstöður
rannsóknarinnar gefa okkur vísbendingu um að
stökkbreytingar í BRCA2 geninu geti skipt máli í
framvindu krabbameinsins.
V-04. Brjóstakrabbameinsáhætta í arf-
berum 999del5 í BRCA2 geninu
Steinunn Thorlacius, Jeffrey P. Struewing, Guð-
ríður H. Olafsdóttir, Sholom Wacholder, Patricia
Hartge, Laufey Tryggvadóttir, Helgi Sigvaldason,
Hrafn Tulinius, Jórunn E. Eyfjörð
Frá Rannsóknastofu Krabbameinsfélags Islands í
sameinda- og frumulíjfrœði, Krabbameinsskrá KI,
National Cancer Institute, National Institute of
Health, Bethesda, USA
Því hefur verið haldið fram að ævilöng uppsöfn-
uð brjóstakrabbameinsáhætta fyrir arfbera með
BRCA2 stökkbreytingu sé yfir 80%. Þetta mat er
unnið út frá fjölþjóðarannsókn á mjög sérstökum
fjölskyldum með háa tíðni brjóstakrabbameins. Út-
reikningar á áhættu eru mögulegir ef þekkt er
stökkbreytingartíðni hjá nægilega stóru úrtaki úr
einni þjóð eða þjóðfélagshópi.
Rannsókn sem gerð var á Ashkenazi gyðingum
(þar sem þekktar eru nokkrar stökkbreytingar í
BRCAl og BRCA2 genunum) benti til að áhættan
væri 50-60%. Þar sem aðeins er þekkt ein, tiltölu-
lega algeng stökkbreyting í BRCA2 geninu í Is-
lendingum er hægt að nota upplýsingar um krabba-
mein í ættingjum arfbera til að meta krabbameins-
áhættuna.
Rannsóknir okkar á fjölskyldum einstaklinga
með 999del5 stökkbreytingu í BRCA2 geninu
styðja það að áhættan sé ekki jafn há og fyrst var
haldið fram. Við höfum fundið BRCA2 stökkbreyt-
ingu í einstaklingum með litla fjölskyldusögu um
krabbamein og meintum (obligate) arfberum sem
náð hafa sjötugsaldri án þess að fá sjúkdóminn.
Gera má ráð fyrir að helmingur fyrsta stigs ættingja
arfbera beri einnig stökkbreytinguna. Safnað var
upplýsingum um krabbamein í fyrsta stigs ættingj-
um brjóstakrabbameinssjúklinga og þær upplýsing-
ar notaðar til að meta áhættu í arfberum. Niðurstöð-
ur okkar benda til að áhættan sé lægri en áður hef-
ur verið talið eða um 37% um sjötugt.
Það er ljóst að brjóstakrabbameinsáhætta er mun
meiri í sumum BRCA2 arfberum en öðrum. Það er
mikilvægt að kanna hvaða þættir hafa þar áhrif á.
V-05. Samanburður á erfðaefnisbrengl-
unum BRCA2 æxla og sporadískra æxla
á litningum 9,11*13,17 og 20
Ella Kristín Geirsdóttir, Guðrún Jóhannesdótlir,
Sigurður Ingvarsson, Guðný Eiríksdóttir, Bjarni A.
Agnarsson, Júlíus Guðmundsson, Valgarður Egils-
son, Rósa Björk Barkardóttir
Frá Rannsóknarstofu Háskólans í meinafrœði og
frumulíffrœði
Kímlínustökkbreytingar í BRCA2 geninu eiga
þátt í aukinni áhættu á brjóstakrabbameini. Á Is-