Læknablaðið - 15.01.1999, Blaðsíða 34

30
LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
sjúklingum. Hjá heilbrigðum einstaklingum
var meðaltalið 19±2,2, 81± 13 hjá sjúklingum
með æxlisbundna kalkkirtlaofvirkni og 38±11
hjá einstaklingum með arfgengan hástyrk kals-
íums (tafla I). Á hinn bóginn var upphaflegur
kalsíumstyrkur lægstur hjá sjúklingum með
afleidda kalkkirtlaofvirkni, 1,16±0,02 mmól/L
og marktækt frábrugðinn því sem var hjá heil-
brigðum einstaklingum (1,24±0,01; p=0,01),
sjúklingum með æxlisbundna kalkkirtlaof-
virkni (1,46±0,02; p=0,0001) og arfgengan há-
styrk kalsíums (1,42±0,02; p=0,0001). Allir
hóparnir náðu svipaðri hækkun á kalsíumstyrk
blóðs. Þannig hækkaði kalsíumstyrkur um
0,20±0,016 hjá sjúklingum með afleidda kalk-
kirtlaofvirkni, 0,18±0,007 hjá heilbrigðum ein-
staklingum, 0,16±0,005 hjá sjúklingum með
æxlisbundna kalkkirtlaofvirkni og 0,17±0,010
hjá sjúklingum með arfgengan hástyrk kalsí-
ums. Þrátt fyrir það var endanleg kalkkirtla-
vakabæling skert hjá sjúklingum með afleidda
kalkkirtlaofvirkni (niður í 39,8±4,47% af upp-
haflegum kalkkirtlavakastyrk) miðað við heil-
brigða einstaklinga (19,4±1,81%; p=0,009) og
sjúklinga með arfgengan hástyrk kalsíums
(19,1 ±2,49%; p=0,001) en svipuð og sást hjá
sjúklingum með æxlisbundna kalkkirtlaofvirkni
(49,8±6,35%; p=0,21). Á sama hátt var halla-
tala kalsíum-kalkkirtlavakaferilsins -4,83±0,53
hjá sjúklingum með afleidda kalkkirtlaof-
virkni, og var hún nær því sú sama og hjá sjúk-
lingum með æxlisbundna kalkkirtlaofvirkni,
-4,49±0,74 (p=0,72). Hins vegar var marktæk-
ur munur á sjúklingum með afleidda kalkkirtla-
ofvirkni og heilbrigðum einstaklingum,
-9,02±1,02 (p=0,001) og sjúklingum með arf-
gengan hástyrk kalsíums, -9,56±1,11 (p=0,0006)
(tafla I, mynd 2). Á hinn bóginn var ekki grein-
anleg hliðrun á ferlinum hjá sjúklingum með
afleidda kalkkirtlaofvirkni miðað við heil-
brigða einstaklinga (p=0,12) en sjúklingar með
æxlisbundna kalkkirtlaofvirkni annars vegar
og arfgengan hástyrk kalsíums hins vegar
sýndu marktæka hliðrun til hægri miðað við
sjúklinga með afleidda kalkkirtlaofvirkni og
heilbrigða einstaklinga (p=0,0001) (mynd 2).
Samband kalkkirtlavakabœlingar og annarra
þátta hjá sjúklingum með afleidda kalkkirtlaof-
virkni: Fjórir þættir sýndu marktæka fylgni
kalkkirtlavakabælingar við einfalda aðhvarfs-
greiningu. Breytingar á kalsíumstyrk (r-=0,45;
p=0,002); Því meira sem kalsíumstyrkur hækk-
aði, þeim mun meiri bæling sást. Kirtlastærð
Table II. Simple and multivariable linear regression analysis
between final PTH suppression and other factors.
Final PTH (% of initial PTH)
P-value *
Simple regression
Gland size 0.41 0.004
Ln(gland size) 0.50 0.001
Initial calcium concentration 0.24 0.04
Changes in calcium concentration 0.45 0.002
Phosphate concentration 0.005 0.78
Multivariable regression 0.67
Ln(gland size) 0.006
Changes in calcium concentration 0.01
(r-=0,41; p=0,004) og ln(kirtlastærð) (r-=0,50;
p=0,001); Því stærri sem kirtlamir voru, þeim
mun minni bæling. Upphaflegur kalsíumstyrk-
ur (r^=0,24; p=0,04,): Því hærri sem upphaf-
legur kalsíumstyrkur var, þeim mun meiri var
bælingin. Þar sem ln(kirtlastærð) hafði sterkari
fylgni en óbreytt kirtlastærð var hún notuð í
fjölþáttagreiningunni. Sú greining leiddi í ljós
sjáfstæða fylgni kalkkirtlavakabælingar við ln
(kirtlastærð), p=0,006 og breytingar í kalsíum-
styrk, p=0,01. Fosfatstyrkur blóðs var ekki
nrarktækt tengdur kalkkirtlavakabælingu (tafla
II).
Umræða
Rannsóknir okkar sýna að hjá blóðskilunar-
sjúklingum með afleidda kalkkirtlaofvirkni
virðist ekki vera um að ræða röskun á virkni
eða fjölda kalsíumviðtækja. Ef svo væri hefð-
um við séð hliðrun á kalsíum-kalkkirtlavaka-
ferlinum til hægri líkt og sést við arfgengan há-
styrk kalsíums og æxlisbundna kalkkirtlaof-
virkni. í þeim sjúkdómum er um að ræða trufl-
un á kalsíumskynjun kirtlanna sem kemur fram
sem tilfærsla ferilsins til hægri og hækkaður
styrkur kalsíums í blóði (26). Okkar niðurstöð-
ur eru hér í samræmi við nýlegar rannóknir á
sjúklingum með nýrnabilun á lokastigi og af-
leidda kalkkirtlaofvirkni á mismunandi stigum
(29). Þær rannsóknir eiga það sammerkt með
okkar að hafa einbeitt sér að sjúklingum með
eðlilegan eða lágan styrk kalsíums í blóði. Það
er hins vegar ekki loku fyrir það skotið að
sjúklingar með alvarlegri stig afleiddrar kalk-
kirtlaofvirkni hafi einhverja brenglun á kalsí-
umskynjun í kalkkirtlum líkt og sumar eldri
rannsóknir virðast benda til (25).
Reyndar er mjög sennilegt að sjúklingar með
sjálfstæða afleidda kalkkirtlaofvirkni og hækk-
aðan styrk kalsíums í blóði hafi svipaðar trufl-