Læknablaðið - 15.01.1999, Blaðsíða 86

74
LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
jafnvel valdið snemmkominni
kransæðastíflu, og sykurþol
minnkar. Þetta dregur að sjálf-
sögðu úr notkunarmöguleik-
um lyfjanna og ekki gott að
sjá hvaða áhrif þetta hefur í
framtíðinni.
Svo getur töflufjöldinn
valdið erfiðleikum en vegna
þess að við beitum mörgum
lyfjum saman getur hann farið
upp í 30 töflur, hylki eða
lyfjablönduskammta á dag og
það fylgir því mikið álag að
taka slíkt magn inn árum sam-
an. Það getur því orðið mikil
freisting fyrir sjúklinginn að
hvíla sig á lyfjunum en við
leggjum höfuðáherslu á með-
ferðarheldnina, það má ekki
slaka á því um leið og með-
ferðinni er hætt fer veirufjöld-
inn vaxandi og hættan á
ónæmi eykst.“
Takmarkaður árangur
er betri en enginn
- En hvað um þá sem ekki
þola lyfin?
„Það er í rauninni enginn
nýr lyfjaflokkur í sjónmáli, en
mörg lyf í þróun sem tilheyra
þeim lyfjaflokkum sem nú eru
notaðir. Að vísu eru til lyf sem
verka ekki á veiruna en styrkja
ónæmiskerfið sem hugsanlega
mætti nota með einhverjum
hinna lyfjanna. En hingað til
hafa ónæmishvetjandi lyf ekki
slegið í gegn, satt að segja. Sá
árangur sem náðst hefur er
fyrst og fremst að þakka bar-
áttunni við veiruna sjálfa. En
það kann enginn svarið við
þvf sem gerist þegar búið er
að nota þrjú eða fjögur lyf
saman og samt koma upp
ónæmir stofnar af veirunni.
Það er reynt að breyta lyfja-
blöndunni og stundum tekst
það en því miður eru til ein-
staklingar sem ekki þola þau
lyf sem gætu dugað til að bæla
veiruna almennilega.
En jafnvel þótt ekki takist
að bæla veiruna fullkomlega
virðist vera gagn að því að
minnka veirumagnið, það
lengir líf og fækkar fylgikvill-
um. Takmarkaður árangur er
betri en enginn og sjúklingum
líður betur en áður. Það hafa
menn lært af reynslunni."
- Er það þín tilfinning að
árvekni fólks gagnvart al-
næmishættunni hafi minnkað?
„Um það er erfitt að dæma.
Kannanir hafa sýnt að al-
menningur veit töluvert mikið
um smitleiðir alnæmisveir-
unnar en hvernig fólki tekst
svo að fóta sig í tilverunni er
annað mál. En það verður ekki
of oft sagt við fólk að raun-
veruleikinn er þannig að fólk
getur ekki farið út um helgar
og endað uppi í rúmi með ein-
hverjum sem það þekkir ekki
án þess að taka áhættu á því að
fá eitthvað sem ekki er hægt
að lækna. Slíkt getur leitt til
alnæmissmits þótt líkurnar
séu ef til vill ekki miklar.“
Bóluefni ekki í sjónmáli
- Við höfum rætt um lyfja-
meðferð gegn alnæmi en hvað
um bóluefni, er það ekki í
sjónmáli?
„Það eru hafnar bólusetn-
ingartilraunir, sú stærsta er í
Tælandi þar sem ástandið er
afar slæmt enda vændi mjög
útbreitt. Slíkar tilraunir taka
óratíma og enn hefur ekkert
komið út úr þeim. Það er verið
að prófa ýmsa mótefnavaka í
ýmsum blöndum en ég sé það
ekki leysa vandann alveg á
næstu árum, nema Margrét
Guðnadóttir verði til þess en
um það vil ég engu spá.
En þótt við getum verið
borginmannleg hér á landi þá
er svo ekki alls staðar í heim-
inum. Yfirvöld hér á landi
hafa aldrei lagt stein í götu
lyfjameðferðar alnæmissjúk-
linga þótt hún sé dýr og geti
kostað á annað hundrað
þúsund krónur á mánuði fyrir
einn sjúkling. En það sama er
ekki uppi á teningnum í stór-
um hlutum heimsins. Ef við
lítum til Afríku sunnan Sahara
þá eru heildarframlög til heil-
brigðismála á einstakling inn-
an við 10 bandaríkjadalir á ári
í sumum löndum. Þar er ekki
mikið afgangs til að borga fyr-
ir alnæmislyf enda heldur far-
aldurinn þar áfram á sama og
jafnvel meiri hraða en áður.
Astandið er víða hörmulegt,
einkum hjá börnum sem ýmist
eru að deyja sjálf eða missa
foreldra sína. Þar er alnæmi
gífurlegt heilbrigðisvandamál
og enginn endir á því sjáan-
legur. Það er enginn tilbúinn
að setja það fjármagn sem
þarf í meðferð á alnæmissjúk-
lingum. Eina vonin fyrir þessi
lönd er að bóluefni finnist. Að
vísu gæti meðferð HlV-já-
kvæðra verðandi mæðra á með-
göngutímanum dregið mjög
úr fæðingu barna með smit en
sú meðferð er ekki nándar
nærri eins dýr og meðferð al-
næmissjúklinga til frambúð-
ar,“ segir Sigurður B. Þor-
steinsson.
-ÞH