Læknablaðið - 15.01.1999, Blaðsíða 45

LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
39
ásamt 34 öðrum PKD2 fjölskyldum frá ýmsum
löndum. Af 20 stökkbreytingum sem fundust,
breyta fimm splæsistöðum (splice sites) milli
táknraða (exons). Stökkbreytingin í fjölskyldu
F2 er ein þeirra og hefur ekki verið lýst í öðrum
fjölskyldum. Um er að ræða 16 basa úrfellingu
milli innraðar 1 (intron 1) og táknraðar 2 sem
veldur annað hvort tapi á táknröð 2 eða myndar
nýjan splæsistað (19).
Nýjar niðurstöður: Ur fyrstu sjö fjölskyld-
unum bættust við 32 einstaklingar ásamt 69
einstaklingum úr sjö nýjum fjölskyldum með
arfgeng blöðrunýru á Islandi. Heildarfjöldi
rannsakaðra einstaklinga er því 229 (tafla I).
Alls voru 80 einstaklingar með svipgerð sjúk-
dómsins, 115 voru án svipgerðar og 34 inngift-
ir. Bætt hefur verið við nýjum erfðamörkum á
litningi 16 fyrir allar fjölskyldurnar og þær
einnig greindar með erfðamörkum umhverfis
PKD2 genið á litningi 4, hvort sem staðfest
höfðu verið tengsl við PKDl eða ekki. Setraða-
greining beggja litningssvæða fyrir fjölskyldur
F1 til F7 staðfesti niðurstöður tengslagreining-
ar (tafla III), nema fyrir fjölskyldu F4. Set-
raðagreining á einstaklingum í fjölskyldu F4 á
báðum meingenasvæðum útilokar PKD2 sem
meingen. Fjórar af fimm dætrum sjúklings 11:6
(mynd 2) hafa erft sjúkdóminn frá móður sinni.
Erfðaefnisgreining á litningi 16 hjá þremur
þeirra (111:2, 111:3 og 111:5) og einni dóttur án
teikna um sjúkdóminn (111:6) bendir til að þær
sem eru með sjúkdóminn hafi erft sameigin-
lega setröð á litningi 16 frá móður sinni (6-5-4-
6-11-9) en heilbrigða dóttirin hafi erft hina set-
röðina (12-5-7-7-9-2). Tveir synir 111:2, sem
ekki höfðu greinanlegar blöðrur í nýrum, erfðu
frá móður sinni litning 16 sem er upprunninn
frá heilbrigðum forföður (11:7). Fimm systkini
11:6 hafa tekið þátt í erfðaefnisgreiningu og
verið ómskoðuð. Ekkert þeirra greindist með
blöðrur í nýrum en þrjú reyndust hafa sömu
setröð á litningi 16 og 11:6. Foreldrar þeirra (1:1
og 1:2) lifðu til hárrar elli án vísbendinga um
sjúkdóminn. Þetta bendir til nýrrar stökkbreyt-
ingar í PKDl geninu sem kemur fram í sjúk-
lingi 11:6 en ekki er hægt að útiloka að um
þriðja genið sé að ræða (mynd 2). Ný stökk-
breyting á litningi 16 gæti skýrt neikvætt lod
score fyrir svæðið í þessari fjölskyldu (tafla
III). Þar sem eingöngu konur hafa greinst með
sjúkdóminn í F4 var gerð setraðagreining á
hluta Xq litnings með fimm erfðamörkum (tafla
II), en engin merkjanleg fylgni fannst milli sjúk-
dómsmyndar og setraða.
Setraðagreining beggja litningssvæða fyrir sjö
nýjar blöðrunýrnafjölskyldur (F8-F14) bendir til
að í sex þeirra (F8-F13) sé meingenið PKDl
(tafla III). I einni fjölskyldu, F14, var ekki unnt
að greina milli meingena með þeim fjölda ein-
staklinga sem tóku þátt í rannsókninni. I þessari
fjölskyldu virðist sjúkdómurinn geta erfst með
báðum genasvæðunum. Hún gæti einnig verið
með meingen á áður óþekktu svæði eins og
mögulegt er fyrir fjölskyldu F4. Við samanburð á
setröðum umhverfis PKDl genið í 12 fjölskyld-
um kemur í ljós að sameiginlegar setraðir finnast
í fjölskyldum F6 og Fll annars vegar og í fjöl-
skyldum F3 og F8 hins vegar (tafla IV). Hægt
var að rekja saman ættir fjölskyldna F6 og Fll
þar sem fímm meiósur eru milli elstu þekktu ein-
staklinga með arfgeng blöðrunýru í báðum ætt-
um, en sameiginlegir forfeður þeirra voru uppi
um miðja síðustu öld (óbirtar upplýsingar frá
erfðafræðinefnd Háskóla Islands). Ekki reyndist
unnt að rekja saman fleiri fjölskyldur með arf-
geng blöðrunýru á Islandi.
Samanburður á setröðum sem erfast með
sjúkdómnum í fjölskyldu F2 (þar sem stökk-
breytingin er þekkt), fjölskyldu F5 og fjölskyldu
Table IV. Haplotypes inherited with PKDl on chromosome
16pl3.3 in 12 Icelandic ADPKD families.
Family D16S521 KG8 PKDl D16S291 D16S663 D16S283 D16S423
F1 5 5 PKDl 3 5 9 8
F3 12 5 PKDl 3 7 6 8
F4 6 5 PKDl 4 6 11 9
F6 12 5 PKDl 8 3/7 9 3
F7 12 1 PKDl 7 5 9 8
F8 12 5 PKDl 3 6/7 6 8
F9 12 5 PKDl 7 5 9 2
F10 6 8 PKDl 5 5 9 2
Fll 12 5 PKDl 8 7 9 3
F12 - 5 PKDl 4 7 9 1
F13 12 3 PKDl 7 7 9 8
F14* 12 5 PKDl 4 10 10 8
* AIso possible locus on chromosome 4q21
Table V. Haplotypes inherited with PKD2 on chromosome 4q21 in three lcelandic ADPKD families.
Family D4S395 JV106 JSTG3 PKD2 AICAl TMCAl D4S2371 D4S423 GATA2F11
F2 2 3 3 PÍCD2 4 2\ - í 2
F5 6 2 4 PKD2 6 21 8 10 3
F14* 1-8 PKD2 6 13 4 2-
Also possible locus on chromosome 16p