Læknablaðið - 15.01.1999, Síða 92

80
LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
fyrir sér hverju það sætti að
klínísku fögin virðast verða
útundan þegar unglæknar
velja sér starf. Menn komust
ekki að neinni niðurstöðu en
þær ályktanir mátti draga af
umræðunni að kennsla í
læknadeild beinist um of að
stofnanalækningum með
áherslu á hátækni og vísinda-
rannsóknir. Læknastúdentar
kæmust alltof seint í náminu í
snertingu við sjúklinga og því
um að kenna að alltof mikið af
sjúklinga-„efniviðnum“ væri
stundaður á einkastofum þar
sem stúdentar eru hvergi nærri.
Þá mætti hugsanlega rekja rót
dræmrar nýliðunar í skurð-
lækningum til þess að læknar
leggi meiri áherslu en áður á
eðlilegan vinnutíma og sam-
vist við fjölskylduna og það
tengdist meðal annars fjölgun
kvenna í stéttinni.
Sú staðreynd er ljós flestum
þeim sem fylgst hafa með
þróun læknisfræðinnar um
langa ævi að áherslur hafa
breyst með breyttu þjóðfélagi.
Hin nánu tengsl læknis og
sjúklings hafa rofnað og því
orðið trúnaðarrof milli lækna-
stéttarinnar og almennings
sem meðal annars birtist í
uppgangi skottulækninga, þar
sem jafnvel læknar sjálfir hafa
gengið á mála hjá postulum
allsherjarlausna á sjúkdóma-
fári mannkynsins.
Getur verið að lækna-
kennslan sé veruleikafirrt
þannig að meiri áhersla sé
lögð á að halda í gamlar hefðir
en að laga hana að tímalegum
þjóðfélagsstaðreyndum? Eða
er þessu kannski öfugt farið?
Hefur tæknihyggjan hlaupið
framúr mannúðarhyggjunni,
sem um aldir hefur verið und-
irstaða samskipta lækna og
sjúklings? Spumingunum verð-
ur hugsanlega svarað á nýrri
öld.
Samskipti lækna og lyfjafyrirtækja
í októberhefti Læknablaðs-
ins birtist forystugrein eftir
prófessor Magnús Jóhannsson
þar sem fram kom nokkur
gagnrýni á samskipti lækna og
lyfjafyrirtækja. Tilefnið var
athugun á áhrifum fjárhags-
legra tengsla lækna á afstöðu
þeirra til öryggis tiltekins lyfja-
flokks. í ljós kom að greinileg
fylgni var milli þessara þátta
þótt ekki væri með vissu hægt
að slá neinu föstu um orsaka-
sambandið. Magnús hvatti til
skoðunar á sambandi lyfja-
fyrirtækja og lækna hér á
landi og benti réttilega á að
það þjónaði hagsmunum
beggja að hindra óeðlileg
hagsmunatengsl.
Lyfjafyrirtækjum er nauð-
syn á að koma upplýsingum á
framfæri um framleiðslu sína
til lækna enda eru þeir eini
leyfilegi markhópurinn fyrir
sérlyf. Einnig er læknum
nauðsynlegt að kynnast nýj-
ungum í þróun lyfja og við-
halda þekkingu sinni í lyfja-
meðferð. Samskipti lækna og
lyfjafyrirtækja hljóta því að
vera mikil og víst er að fyrir-
tækin skoða vel á hvem hátt er
best að koma upplýsingum
um framleiðslu sína á
framfæri við lækna.
Þessi mál hafa af og til ver-
ið til skoðunar meðal lækna.
Árið 1987 samþykkti stjórn
Félags íslenskra heimilis-
lækna leiðbeiningar til lækna
um samskipti þeirra og lyfja-
fyrirtækja.
Árið 1991 skipaði stjórn LÍ
í kjölfar aðalfundarsamþykkt-
ar þriggja manna nefnd til að
skoða þessi samskipti og birt-
ust drög að leiðbeiningum í
Fréttabréfi lækna. Þessi drög
voru um margt svipuð leið-
beiningum stjórnar FÍH frá
1987 en mun ítarlegri og
studd tilvísunum í lög og
siðareglur. Frá því þessi drög
voru birt hefur verið nokkur
umræða um samskipti lækna
og lyfjafyrirtækja og ný tækni
er að breyta þessum
samskiptum, til dæmis með
tilkomu internetsins.
Á stjórnarfundi LI var ný-
lega fjallað um þessi mál.
Ákveðið var að skipa starfs-
hóp sem falið er að vinna leið-
beiningar fyrir lækna um sam-
skipti þeirra við lyfjafyrir-
tæki. Til grundvallar þeirri
vinnu liggja leiðbeiningar
FÍH frá 1987 og drögin frá
1991 og hafðar verða til hlið-
sjónar þær reglur og lög sem
síðan hafa verið sett og sem
hugsanlega geta haft áhrif í
þessu máli. Ekki er unnt að
setja reglur sem fara verður
eftir í einu og öllu en mikil-
vægt er engu að síður að birta
leiðbeiningar á þessu sviði.
Stefnt er að því að kynna
þessar leiðbeiningar á for-
mannaráðstefnu á vori kom-
anda og birta þær svo á vett-
vangi lækna
Jón Snædal