Læknablaðið - 15.12.1999, Síða 8

948
LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
gæðaeftirlit varðandi fæðingar, þar sem reynt
er að flokka og skoða orsakir barnadauða í
móðurkviði og á fyrstu viku eftir fæðingu, en
sá tími er gjarnan talinn tengjast sjúkdómum í
meðgöngu og í fóstri eða vandamálum í fæð-
ingunni sjálfri.
Unnið er að allmörgum öðrum rannsókna-
verkefnum, meðal annars á sviði erfðarann-
sókna á meðgönguháþrýstingi og á legslímu-
flakki í samvinnu við Islenska erfðagreiningu.
Samstarfsverkefni eru í gangi með aðilum á
hinum Norðurlöndunum í gegnum norrænu
fæðingarskráninguna og norræn samtök fæð-
inga- og kvensjúkdómalækna um athugun á of-
beldi gegn konum. An rannsókna og tengsla
við Háskóla Islands getur svo stór deild eins og
Kvennadeildin ekki sýnt þann þrótt sem hún
þarf að viðhafa gagnvart samfélaginu. Nú er
auk þess að hefjast nýtt samstarf við heilsu-
gæsluna, því um áramót mun mæðraverndin
færast frá Kvennadeildinni yfir í heilsugæsluna
í nýja Miðstöð mæðraverndar þar sem leitast
verður vð að efla fræðslu, rannsóknir og for-
ystu á landsvísu í umönnunarmálum þungaðra
kvenna.
Starf Kvennadeildar Landspítalans verður að
hafa fjölbreyttan bakgrunn á öllum meginsvið-
um fæðinga- og kvensjúkdómafræða, ef takast
á að halda forystuhlutverkinu. Sumir hafa
stundum óttast að vissir hlutir í starfi Kvenna-
deildarinnar og þróunarstarf þar, svo sem á
sviði getnaðarvarnaráðgjafar, muni draga úr
þörf á slíkri ráðgjöf á einkastofum lækna eða í
heilsugæslu. Hið sama hefur gilt um aðra þætti
kvensjúkdómafræða og jafnvel á sviðum eins
og mæðravernd og fósturgreiningu. Slíkt er
misskilningur. Reynslan sýnir að aukin forysta
frá Kvennadeildinni þýðir aukna eftirspurn á
þjónustu og öfugt.
Eftir 50 ár er staða Kvennadeildar Landspít-
alans í þjóðfélaginu sterk. I raun má furðu
gegna hversu vel okkur hefur tekist upp. þrátt
fyrir að læknalið deildarinnar hafí lengst af og
einnig nú verið aðeins helmingur eða um 2A af
því sem algengt er á svipuðum háskólasjúkra-
húsum annars staðar á Norðurlöndunum. Mið-
að við hin Norðurlöndin og reyndar Vestur-
Evrópu er deildin okkar miðlungi stór háskóla-
deild. Það ætti að vera keppikefli íslenskra
stjórnvalda að búa sem best að deildinni í
mönnun, tækjum og búnaði. Nýbygging deild-
arinnar, sem svo var kölluð, er nú orðin aldar-
fjórðungs gömul, barn síns tíma og mörgu þarf
að breyta. Þótt rýmki um, þegar langþráður nýr
barnaspítali verður tekinn í notkun, þá vantar
nú að byggja við og breyta Kvennadeildinni
þannig að hún svari þörfum nútímans og fram-
tíðar. Bæta þarf við „nýju álmuna“ og koma
upp nútímalegu anddyri deildarinnar, þar sem
áhersla verður lögð á móttöku þeirra sem þang-
að sækja og fræðslu um kvennaheilbrigði. Á
nýrri öld þarf deildin að verða enn öflugri vett-
vangur forystu, bæði gagnvart læknum, ljós-
mæðrum og öðru heilbrigðisstarfsfólki, en ekki
síst gagnvart almenningi. í 50 ár hefur verið
barist fyrir úrbótum á þessu sviði, oft með góð-
um árangri og miklu hefur verið áorkað, og
baráttunni lýkur aldrei. Sigurður S. Magnússon
prófessor, sem svo mörgum er minnisstæður,
hafði það að leiðarljósi að berjast fyrir bættum
hag íslenskra kvenna á sínum starfsvettvangi
og hvarvetna. „Það á að gera allt fyrir íslenskar
konur,“ sagði hann. Þann arf höfum við, starfs-
fólkið á Kvennadeildinni og læknar deildarinn-
ar, í heiðri.
Reynir Tónias Geirsson
HEIMILDIR
1. Sigurðsson K. Leghálskrabbameinsleit á Norðurlöndum til
1995. Könnun á nýgengi og dánartíðni, markaldri og bili
milli skoðana. Læknablaðið 1999; 85: 862-72.