Læknablaðið : fylgirit - 01.08.1978, Side 29

27
Guðjón Lárusson, Halldór Steinsen og Þórður Þórðarson
KRANSÆÐASTÍFLA Á LANDAKOTSSPÍTALA.
10 ára yfirlit (1966—1975).
INNGANGUR.
Á undanförnum árum hafa hjartasjúk-
dómar verið allmikið í sviðsljósinu, bæði
meðal lærðra og leikra. Svo virðist sem
hrörnunarsjúkdómar í æðakerfi fari vax-
andi og sá þeirra, sem veldur flestum
dauðsföllum, kransæðastífla, hefur mesta
athygli vakið. Á þessu sama tímabili hefur
fleygt fram tækniþróun, sem gerir nú flest-
um spítölum bæði mögulegt og nauðsynlegt
að nota meðfærileg, einföld tæki, til að
greina hjartsláttartruflanir á byrjunarstigi
og breyta þeim með raflosti og/eða lyfjum.
Á sjúkrahúsum í stórum löndum hafa
lengi verið til vissar deildir, sem sinna sér-
verkefnum, svo sem eftirmeðferð heila-
skurðsjúklinga eða hjartagæzludeildir, er
annast gæzlu sjúklinga eftir hjartaupp-
skurði. Um 1962 fara að ryðja sér til rúms
hugtökin gjörgæzludeild (intensive care
unit) og hjartagæzludeild (coronary care
unit).
Af öllu þessu leiðir, að mjög mikið hefur
birzt i læknaritum undanfarinn áratug um
árangur af notkun þessara tækja, lyfja og
deilda, ekki sízt til að réttlæta þann kostn-
að, sem þeim fylgir.
Því liggja nú fyrir allverulegar upplýs-
ingar um dánartölur við bráða kransæða-
stíflu i mörgum löndum, bæði fyrir og eft-
ir komu gjörgæzlu- og/eða hjartagæzlu-
deilda.
Á fslandi hefur þegar birzt skýrsla Borg-
arspitalans um árin 1958—1966 (9) og
tvær skýrslur frá Landspítala um árangur
við þennan sjúkdóm fyrir og eftir opnun
hjartagæzludeildar (11, 12).
Eftirfarandi skýrsla er tekin saman um
sjúklinga, sem hafa verið vistaðir á Landa-
kotsspitala vegna þessa sjúkdóms eða feng-
ið hann meðan þeir voru vistaðir þar á
árunum 1966-—1975. Athugun þessi hófst
fyrir nokkrum árum, til þess að fá nokkurt
yfirlit yfir árangur af meðferð þessara
sjúklinga, en fljótt var ákveðið að gæta
jafnframt að því, hvort veruleg breyting
hefði orðið á afdrifum þeirra með tilkomu
gjörgæzludeildar á spítalanum í byrjun árs
1971. Var því ákveðið, að athugunin næði
yfir 5 árin fyrir og 5 árin eftir opnun gjör-
gæzludeildarinnar.
Á Landakotsspítala eru rúm fyrir 150
sjúklinga (fyrir utan barnadeild) með al-
menna lyflæknis- og handlæknissjúkdóma
auk augnsjúkdóma. Sjúkdómaskrá er sam-
eiginleg fyrir allar deildir og nær því at-
hugunin til allra sjúklinga, sem þessi grein-
ing hefur verið gerð hjá, á spítalanum, en
ekki bara þeirra, sem lagðir hafa verið
inn á lyflæknisdeild hans.
Fylgt hefur verið alþjóðlegu sjúkdóms-
greiningaskránni og hafa verið teknar fram
allar sjúkraskrár, er höfðu númerið 420
á árunum 1966—1970, en númerið 410 frá
þeim tíma. Að minnsta kosti tveir höfund-
anna hafa farið sameiginlega yfir allar
sjúkraskrár þeirra, sem létust og allir höf-
undar hafa farið sameiginlega yfir þær
sjúkraskrár, þar sem greining hefur orkað
tvímælis.
SJÚKDÓMSGREINING
Skilyrði fyrir sjúkdómsgreiningu hafa
verið þessi:
1. Brjóstverkur í meira en 15 mínútur —
eða lungnabjúgur (oedema pulmonum)
án áðurþekkts lokugalla — eða lost án
gruns um acut hypovolemiu eða eitrun.
2. Hvatahækkun upp fyrir þau normal-
gildi, sem rannsóknastofan gefur.
3. Hjartarafrit með tilheyrandi Q-breyting-
um og/eða ST-segment hækkunum, sem
hverfa og mynda T-inversionir í að
minnsta kosti tveimur af tólf standard
leiðslum.
4. Krufning.
Þessi skilyrði voru tekin upp eftir C.
Wilhelmsson (13) með nokkrum breyting-