Læknablaðið : fylgirit - 01.08.1978, Page 50

48
Hörður Þorleifsson
AUGNÞRYSTINGUR ISLENDINGA MÆLDUR MEÐ
„APPLANATIONS“-AUGNÞRÝSTINGSMÆLI.
KYNNING.
Augnþrýstingsmæling er nauðsynlegur
liður í augnskoðun til að finna gláku og
fylgjast með henni. Gláka er sjaldgæf und-
ir fertugu. Þess vegna hefur þorri augn-
lækna þá reglu að mæla augnþrýsting hjá
öllum, sem náð hafa fertugu og koma til
augnskoðunar.
Sciötz-augnþrýstingsmælirinn var alls ráð-
andi þar til fyrir rúmum 20 árum, en þá
kom á markað svokallaður applanations-
tonometer, kenndur við höfund sinn, Gold-
mann, þekktan, svissneskan augnlækni.
Augnþrýstingsmælir Goldmann’s mælir
þann þrýsting, sem þarf til þess að fletja
miðju hornhimnu augans, svæði, sem er
3.06 mm í þvermál. Með þessari aðferð er
mjög óverulega hreyft við innra jafnvægi
í vökvakerfi augans. Röskunin verður að-
eins 0.5 microlítri í samanburði við 15—20
microlítra röskun við eldri aðferðina, sem
Schiötz-augnþrýstingsmælirinn byggist á.
Veggur augans, hornhimna og hvíta, er
mismunandi stinnur hjá einstaklingum, en
það truflar mun minna niðurstöður þrýst-
ingsmælingar með applanations aðferðinni,
sem nú er almennt viðurkennd nákvæm-
asta mælingaraðferðin í daglegu augnlækn-
augnlæknisstarfi.
Þessari grein er ætlað að kynna niður-
stöður mælinga á augnþrýstingi, sem grein-
arhöfundur gerði í venjulegri augnskoðun
á ellefu ára tímabili, 1965—1976.
AÐFERÐ OG EFNIVIÐUR.
Augnþrýstingsmælingarnar voru allar
gerðar seinni hluta dags á sama hátt. Aug-
un vcru deyfð með Novesine 0.4% augn-
dropum og þrýstingurinn mældur með
augnþrýstingsmæli Goldmann’s á rauf-
lampa (slit lamp 900 frá Haag-streit,
Bern).
Mælirinn er kvarðaður með mælistrikum
fyrir hverja 2 mm Hg og er álesturinn tal-
inn gefa 1 mm Hg nákvæmni.
Þeir, sem höfðu þekkta gláku eða voru
skoðaðir vegna bráðra augnsjúkdóma eða
slysa, eru ekki taldir með í grein þessari.
Mælingarnar ná yfir 4462 einstaklinga
(8924 augu), 1748 karla (3496 augu) og
2714 konur (5428 augu) 40 ára og eldri.
Miðað við skýrslur um fólksfjölda á ís-
landi árið 1971 (á miðju athugunartímabil-
inu) er hér um að ræða 6.76% íslendinga
á þessum aldri, 5.41% karla og 8.06%
kvenna. Fimmtungur þeirra var mældur
frá 2—10 sinnum á umræddu tímabili og
meðaltal mælinga skráð.
TAFLA I DREIFING AUGNA EFTIR AUGN- ÞRÝSTINGI OG ALDRI
*LDUfl\ <10 10-14 14-19 20-24 25-29 30-34 35-39 140 ALLS
40-49 36 1357 1424 63 7 2 1 2 2694
50-59 22 1134 1175 95 8 6 2 2 2444
60-69 24 716 915 143 16 5 4 13 1836
70-79 23 486 659 139 23 13 8 15 1366
80- 19 135 161 41 14 5 2 7 384
ALLS 126 3828 4334 481 68 31 17 39 8924
NIÐURSTAÐA.
Taflan sýnir niðurstöður mælinganna.
Enginn marktækur munur (significant
difference at the 5% level) var á meðal-
augnþrýstingi kvenna frá 40—59 ára og
frá 70 ára aldri.
Óverulegur, en þó marktækur munur
var á augnþrýstingi annarra aldurshópa og
óx heldur með hækkandi aldri. Lægstur
var meðalaugnþrýstingur karla 40—49 ára,
14.30 mm Hg, en 14.62 mm Hg fyrir allan
aldurshópinn, 99.4 mældust undir 22
mm Hg.
Meðalaugnþrýstingur karla var 15.08