Læknablaðið : fylgirit - 01.06.1994, Blaðsíða 20

Læknablaðið : fylgirit - 01.06.1994, Blaðsíða 20
18 LÆKNABLAÐIÐ/FYLGIRIT 25 ÁRANGUR GEISLAJOÐMEÐFERÐAR 5 (1-131) VIÐ OFSTARFSEMI SKJALDKIRTILS Á ÍSLANDI 1973-1991. Guðmundur Sigþórsson, Matthías Kjeld. Rannsóknarstofan Domus Medica, Rannsóknarstofa Landspítalans. Geislajoðmeðferð (1-131) hefur í rúma þrjá áratugi verið beitt hérlendis við ofstarfsemi skjaldkirtils. Gefnir hafa verið litlir geislaskammtar sem miða að eðlilegri kirtilstarfsemi í kjölfar meðferðar. Aðeins ein eldri rannsókn á árangri meðferðarinnar hefur verið gerð þótt ástæða hafí verið til að ætla að árangur hafi breyst. Við höfum því í þessari rannsókn athugað árangur meðferðarinnar hjá 473 sjúklingum sem voru meðhöndlaðir á Landspítalanum á 19 ára tímabili (1973-91). Níutíu af hundraði sjúklinganna höfðu Graves- sjúkdóm en 10% heita hnúta (toxic adenoma), en tiðni þeirra í meðferðinni jókst verulega með árunum. Um fimmtungur Graves sjúklinga þurfti fleiri en eina meðferð vegna áframhaldandi ofstarfsemi og voru þeir með hæni joðupptöku, marktækt yngri og með stærri kirtla en þeir sjúklingar sem þurftu aðeins eina meðferð. MÆLINGAR Á SKJALDKIRTILS- 6 MÓTEFNUM í SERMI HJÁ 1-131 MEÐHÖNDLUÐUM SJÚKLINGUM MEÐ OFSTARFSEMI SKJALDKIRTILS. Guðmundur Sigbórsson. Matthías Kjeld. Rannsóknarstofan Domus Medica, Rannsóknarstofa Landspítalans. Graves-sjúkdómur stafar af sjálfsofnæmi þar sem IgG mótefni myndast og beinast gegn TSH viðtökum á yfirborði skjaldkirtilsfruma og hafa í flestum tilfellum, líkt og TSH, örvandi áhrif á kirtilinn en einnig finnast hindrandi (blocking) mótefni, sem leiða til vanstarfsemi meö því að hindra TSH örvun. Aðferðir til mælinga þessara mótefna (thyrotropin receptor antibodies, TRAb) hafa verið að þróast og eru vel staðlaðar. Þekkt er að fleiri en einn sjálfsofnæmissjúkdómur hrjái sama sjúkling og sjúklingar með Graves- sjúkdóm geta því einnig haft skjaldkirtilsbólgu vegna sjálfsofnæmis (autoimmune thyroiditis) og þróað vanstarfsemi af þeim sökum. Finnast þá "microsomal" og "thyroglobulin" sjálfsmótefni (autoantibodies) sem eru einkennandi fyrir siðamefnda sjúkdóminn. Lítið hefur verið birt um sermisstyrk þessara mótefna eftir geislajoðmeðferð. Samkvæmt upplýsingum bæði frá sjúklingum og læknum þeirra var tíðni vanstarfsemi mikil í hópi þeirra sem fengu aðeins eina meðferð. Samansafnað nýgengi óx með logarithmiskum hætti, mest á fyrstu mánuðunum eftir meðferð (nálægt 50% efíir eitt ár), og svo hægar og var orðið um 90% að 19 árum liðnum. Er þetta a.m.k. þrefalt hærri tíðni en í eldri rannsókn á fyrstu sjúklingunum sem hlutu geisslameðferð hérlendis. Sjúklingar með heita hnúta þurftu á endurteknum meðferðum að halda í 16% tilfella en vanstarfsemi eftir eina meðferð var aðeins 14% yfir allt tímabilið. Á árinu 1993 voru gerðar mælingar á T4, FT4 og TSH styrk í semti í úrtakshópi þessara I- 131 meðhöndluðu sjúklinga (n=112). Niðurstöður mælinganna gáfu til kynna að þriðjungur Graves sjúklinga, sem taldir voru með eðlilega starfandi kirtla, og því ekki á T4 meðferð, væru með vanstarfandi kirtla og að minnsta kosti þriðjungur sjúklinga á T4 meðferð kynnu að vera ofmeðhöndlaðir. Niðurstöður rannsóknarinnar benda til ófúllnægjandi árangurs meðferðarinnar á Graves sjúklingum og að taka þurfi meðferðina og eftirlit sjúklinga til endurskoðunar. Hér eru kynntar niðurstöður mælinga á styrk mótefha í sermi gegn skjaldkirtilsprótínum í úrtakshópi 112 geislajoð(I-131) meðhöndlaðra Graves sjúklinga á tímabilinu 1-19 ár eftir meðferð. Mælingamar voru einnig gerðar á tveim viðmiðunarhópum, ómeðhöndluðum Graves-sjúklingum og heilbrigðum einstaklingum. Reyndust thyrotropin receptor andibodies (TRAb) hjá ómeðhöndluðum Graves sjúklingum vera marktækt hærri en hjá 1-131 meðhöndluðum sem aftur reyndust hafa marktækt hærri gildi en heilbrigðir. Mótefnin greindu ekki á milli 1-131 meðhöndlaðra sjúklinga eftir skjaldkirtilsstarfsemi, þ.e. hvort þeir höfðu þurft á T4 meðferð að halda eða ekki. TRAb fór þó lækkandi er leið frá degi geislajoðmeðferðar. Sterk fylgni var á milli "microsomal" og "thyroglobulin" mótefna (ELISA aðferð, Inova Diagnostics) en tíðni þeirra í sjúklingahópunum var lág miðað við niðurstöður erlendis frá, þó svo að tíðnin í viðmiðunarhópi heilbrigðra hafi verið sambærileg við það sem fundist hefúr annarstaðar.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80

x

Læknablaðið : fylgirit

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknablaðið : fylgirit
https://timarit.is/publication/991

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.