Læknablaðið : fylgirit - 01.06.1994, Blaðsíða 51

LÆKNABLAÐIÐ/FYLGIRIT 25
45
HLUTVERK TÝRÓSÍN FOSFÓRUNAR í
MYNDUN INÓSITÓLFOSFATA OG LOSUN
ARAKÍDÓN SÝRU í ÆÐAÞELI.
Anna HelgadnttiA Haraldur Halldórsson'5>c og
Guðmundur Þorgeirsson^.c. Læknadeild Háskóla
íslands3, Rannsóknarstofa Háskóla íslands í lyfjafræðib
og Lyflækningadeild Landsspítalansc.
Fosfóinósitíð boðkerfið hefur hlutverki að gegna í
margskonar starfsemi frumna. Þegar áverkunarefni
binst við viðtaka á yfirborði frumunnar örvast
fosfólípasi C (PLC) og við það brotnar
fosfatidylinósitólbisfosfat niður í tvö innri boðefni
(second messengers), inósitól trisfosfat (IP3) og
diacylglyceról (DG). IP3 veldur hækkun á kalsíum í
umfryminu en DG virkjar hinsvegar prótein kinasa C.
Sýnt hefur verið framá að til eru mismunandi
gerðir (ísoform) af PLC: PLC-p, PLC-y og PLC-ð. í
æðaþeli er þekkt að örvun á viðtökum sem tengjast G-
próteinum veldur myndun á inósitólfosfömm og
prostasýklini með því að virkja PLC-p. PLC-y hefur
fundist í öðrum frumutegundum en sú gerð ensímsins
virkjast ekki í gegnum G-prótein heldur týrósín
fosfórun.
Til þess að kanna hvort týrósín fosfórun hefði
hlutverki að gegna í myndun inósitólfosfata og losun
arakídónsýru í æðaþeli voru æðaþelsfrumur úr
bláæðum naflastrengja ræktaðar, merktar annað hvort
með (^H )-inósitóli eða (^Hj-arakídónsýru og örvaðar
með pervanadati sem hindrar týrósín fosfatasa og E 59
veldur þannig aukinni týrósín fosfórun próteina.
Inósitólfosföt voru aðgreind á jónskiptasúlum og
mæld með sindurtalningu. Losun arakídónsýru var
einnig mæld með sindurtalningu. Þá var týrosín
fosfórun skoðuð með því að rafdraga prótein og
meðhöndla þau með mótefnum gegn fosfóryleruðu
týrósíni.
Pervanadat olli aukinni myndun inósitólfosfata og
losun arakídónsýru og var þessi svörun bæði háð
styrk pervanadats og tíma. Týrósín kínasa hindramir
methyl 2,5-dihydroxycinnamat og genistein hindruðu
pervanadat örvaða inósitól fosfatamyndun. Þegar
pervanadat var látið verka með thrombini varð
myndun inósitólfosfata meiri en samanlögð áhrif
hvors efhis um sig (synergismus). Hinsvegar ef
pervanadat var látið verka með histamíni eða AIF4"
komu þessi margföldunaráhrif ekki í ljós.
Phorbolesterinn TPA sem hindrar thrombin-örvaða
myndun inósitólfosfata hindraði ekki myndun
inósitólfosfata af völdum pervanadats.
Þessar niðurstöður sýna að týrósín fosfórun hafi
hlutverki að gegna í þeim boðflutningi sem verður í
æðaþelsfiumum þegar þær eru örvaðar til
prostasýklin-myndunar. Þær benda einnig til að
thrombin geti örvað æðaþelsfrumur með því að valda
týrósín fosfórun.
RANNSÓKN Á GILDI ÁREYNSLUPRÓFA.
Margrét Ásgcirsdóttir, Ásgeir Jónsson, Jón
V.Högnason. Lyflæknadeild Landakotsspítala,
Reykjavík
Rannsóknin nær til allra sem fóru í áreynslupróf á
Landakoti á árunum 1986-1992 en það voru alls 1318.
Tilgangur rannsóknarinnar var 1) að kanna næmi og
sértækni áreynsluprófs, 2) að kanna gildi áreynsluprófs
við ákvörðun frekari rannsókna og meðferðar þeirra
sjúklinga sem hafa þekktan kransæðasjúkdóm, 3) kanna
gildi áreynsluprófs við að meta árangur aðgerðar eða
útvíkkunar og loks 4) að kanna hvort samband væri milli
þess hve fljótt prófið yrði jákvætt og þess hve útbreiddur
sjúkdómurinn er (einnar æð.ar, 2ja æða eða 3ja æða
sjúkdómur).
Við upplýsingasöfnun var stuðst við eyðublað sem fyllt
er út þegar áreynslupróf er framkvæmt og ef ekki voru
nægar upplýsingar á því var haft samband við Iækni
sjúklingsins. Einnig var leitað að niðurstöðum í
sjúkraskrám.og gögnum hjartaþræðingadeilda Lsp og
Bsp. Skilmerki voru sett fyrir jákvæðu, óvissu og
neikvæðu prófi og einstaklingunum skipt i hópa eftir
ástæðu áreynsluprófsins ( grunur um sjúkdóm, þekktur
sjúkdómur, eftir aðgerð og eftir útvikkun).
Þær niðurstöður sem fengust voru 1) næmi prófsins er
87% en sértæknin 35% sem þýðir að í 13% tilvika
greinir áreynsluprófið ekki kransæðasjúkdóm og í 65%
tilvika er áreynsluprófið jákvætt en kransæðasjúkdómur
er ekki til staðar. 2) Alls fóru 67 einstaklingar með
þekktan sjúkdóm oflar en einu sinni í áreynslupróf en
alls voru það 202 áreynslupróf. Af þeim áreynsluprófúm
sem voru jákvæð fóru 47 í þræðingu í kjölfar prófsins en
25 fengu lyfjameðferð. Af þeim sem voru neikvæð fóru
31 í þræðingu, 7 fengu enga meðferð en 59 fengu
lyfjameðferð. 3) Alls fóru 21 í áreynslupróf fyrir og eftir
aðgerð og voru 14 þeirra með betra áreynslupróf eftir
aðgerð en fyrir. 7 voru með eins áreynslupróf fyrir og
eftir aðgerð en hjá 3 fannst ekkert áreynslupróf fyrir
aðgerð. 20 sjúklingar fóru i útvíkkun og 8 þeirra voru
með betra áreynslupróf eftir á en 7 voru með svipað próf
fyrirog eftir. Hjá 5 fannst ekkert próf fyrir útvíkkun. 4)
Þeir sem voru með einnar æða sjúkdóm voru með
jákvætt próf eftir 4-16 mín, 2ja æða sjúkdóm eftir 4-20
mín, 3ja æða sjúkdóm eftir 3-19 mín og þeir sem voru
með eðlilegar kransæðar voru með jákvætt próf eftir 3-
24 min.
Þær ályktanir sem draga má af þessum niðurstöðum eru
þær að 1) áreynslupróf er gagnlegt próf til að meta
blóðþurrð i hjarta og er fijótleg, hættulítil og ódýr fyrsta
rannsókn sé grunur um sjúkdóm. 2) niðurstöður
áreynsluprófa eru gagnlegar þegar ákveða skal frekari
rannsóknir og meðferð sjúklings með þekktan sjúkdóm.
3) áreynslupróf eru gagnleg til að meta árangur aðgerðar
og útvíkkunar. 4) ekkert samband er milli þess hve fljótt
prófið verður jákvætt og þess hve sjúkdómurinn er
útbreiddur.
E 60