Læknablaðið : fylgirit - 01.06.1994, Blaðsíða 27

LÆKNABLAÐIÐ/FYLGIRIT 25
25
YFIRLIT YFIR BLÓÐSÝKINGAR Á
LANDSPÍTALA 1993.
Ama Guðmundsdóttir. lyflækningadeild Landspítala.
Karl G. Kristinsson, sýklafræðideild Lsp.,
IngaTeitsdóttír, Sigríður Antonsdóttir, sýkingavarnir
Lsp.
Blóðsýking er alvarlegur sjúkdómur sem þarf að
bregðast við með viðeigandi sýklályfjameðferð eins fljótt
og unnt er. Við val á réttu lyfi er farið eftir einkennum
sjúklings. Auk þess þarf viðkomandi læknir að þekkja
algengi bakteríutegunda í blóðsýkingum og
sýklalyfjanæmi þeirra á viðkomandi stað eða stofnun en
slíkt er breytilegt frá einum tíma til annars og á milli
staða. Tilgangur rannsóknarinnar var að athuga
ofangreint á Landspítalanum en síðasta yfirlit þessa
efnis frá sýklafræði-deild Lsp. er frá árunum 1982-83.
Gerð var athugun fyrir árið 1993. Upplýsingar um
aldur sjúklings, legudeild, sýnatöku, sýklategund,
sýklalyfjanæmi, ástæðu blóðræktunar og
sýklalyfjameðferð var safnað jafnóðum á sýklafræðideild.
Síðan var upplýsingum um fyrri aðgerðir, alvarlega
sjúkdóma og aðra áhættuþættí safnað með heimsókn á
sjúkradeild og athugun á sjúkraskýrslu og í einstökum
tilfellum með viðtölum við lækna eða hjúkrunarfræðinga.
Hver sýking var skráð sérstaklega.
A árinu bárust sýklafræðideild 9470 blóðkolbur og
af þeim ræktuðust bakteríur úr 802. Um var að ræða 226
bakteríu-stofna. Um raunverulega sýkingu var að ræða í
150 tilvika, mengun í 66 tilvika og ekki reyndist unnt að
segja til um þýðingu ræktunarinnar í 10 tilvikum.
Blandaðar sýkingar reyndust vera 8. Algengustu orsakir
blóðsýkinga voru eftirfarandi : E. coli 30 (18,9%),
Staph.aureus 27 (17%), kóagulasa neikvæðir E 19
stafýlokokkar 20 (12,6%), Str.pneumoniae 13 (8,2%),
enteró-kokkar 11 (6,9%), loftfælnar bakteríur 10
(6,3%), Str. pyogenes 5 (3,1%), Neiss. meningitidis 5
(3,1%), Pseudomonas aeruginosa 5 (3,1%), gersveppir
5 (3,1%), Klebsiella 4 (2,5%) Str.hemol.gr.B 4 (2,5%),
Enterobacter 4 (2,5%), Auk þess rækt-uðust 12 aðrar
bakteríutegundir í 3 eða færri skipti hver. Næmi allra
þessara baktería var athugað og verður birt síðar. 112
sjúklingar af 150 (74,7%) voru settír á lyfjameðferð
strax að lokinni sýnatöku og hjá 37 (24,7%) var breytt
um sýklalyf skv. ræktunarniðurstöðum. 82 sjúklingar
(54,7%) voru taldir hafa sýkst fyrir innlögn og var
algengasti uppruni þeirra sýkinga frá þvagfærum (15),
öndunarfærum (10) húð (9) og frá heilahimnum (7). 12
aðrir staðir komu fyrir 5 sinnum eða sjaldnar. Hjá 68
(45,3%) var upprunaleg sýking talin vera spítalasýking
oftast frá sýktum æðaleggjum (16), þvagfærum (8),
kviðar-holi (8) eða öndunarfærum (7). 9 aðrir staðir
reyndust uppruni sýkingar í 1-2 tílvika. f 46 tilvikum
(30,7%) höfðu sjúklingarnir nýlega gengist undir skurð-
aðgerð og í 96 tilvikum (64%) reyndist vera um
alvarlegan undirliggjandi sjúkdóm að ræða.
Hvað varðar orsakavalda eru niður-stöður þessar í
nokkru frábrugðnar því sem var fyrir 10 árum. Sem fyrr
eru E. coli og Staph. aureus algengustu bakteríurnar,
nú um 36% en áður yfir 57%. Kóagulasa neikvæðir
stafýlokokkar eru nú rúm 12%, voru áður 6,5%. Str.
pneumoniae eru nú rúm 8% en voru innan við 2% áður.
Samskonar upplýsingar liggja fyrir aftur tíl ársins 1990
og stendur til að vinna úr þeim á sama hátt.
CLOSTRIDIUM DIFFICILE SÝKINGAR Á
BORGARSPÍTALANUM 1990 - 93.
Sigríöur Ó. Haraldsdóttir, Garðar Sigurðsson,
Sigurður Björnsson og Ásgeir Böðvarsson,
Lyflækningadeild Borgarspítala, Reykjavík.
Clostridium difficile sýkingar í kjölfar
sýklalyfjanotkunar eru vel þekktar. Einkenni
sýkingarinnar eru allt frá því að vera vægur niðurgangur
til þess að vera lífshættuleg ristilbólga með hættu á
ristilrofi. Gerð var afturvirk athugun á Clostridium
difficile (C. diff.) sýkingum á Borgarspítalanum.
Upplýsingar voru fengnar frá Rannsóknarstofu H.I í
sýklafræði um alla þá sjúklinga sem greindust með C.
dtff. sýkingu á fjögurra ára tímabili (1.1. '90 - 1.1. '94)
á Lyfíækninga- og Skurðdeild Bsp. og sjúkraskrár
þeirra athugaðar.
Alls greindust 72 sjúklingar með C. diff. sýkingu, en
65 sjúkraskrár fundust, 37 frá Lyfl.d. og 28 frá Skurðd.
Karlar voru 31 og konur 34. Miðgildi aldurs var 72 ár
(bil 22-94 ára). 10 greindust með C. diff. sýkingu á
árinu 1990, 9 árið 1991, 19 árið 1992 og flestir árið
1993 eða 27. Aðeins einn sjúklingur hafði ekki tekið
nein sýklalyf áður en einkenni C. diff. sýkingar komu
fram. Gentamycin tengdist oftast C. diff. sýkingu
(48%), næst kom Clindamycin (36%) og þá Cefuroxím
(34%). Algengt var að sjúklingar væru á fleiri en einu
sýklalyfi. Meirihluti sjúklinga yar með væg einkenni
sýkingarinnar, þ.e. niðurgang. I þessum sjúklingahópi
greindist enginn með alvarlega fylgikvilla, s.s.
pseudomembranous colitis, en einungis níu sjúklingar
voru ristilspeglaðir. Sex sjúklingar létust innan
E 20
mánaðar frá greiningu á C. diff. sýkingu, en þeir höfðu
allir alvarlega undirliggjandi sjúkdóma og C. diff.
sýking var ekki talin dánarorsök hjá þeim. Rúmur
helmingur sjúklinganna eða 51% fengu Vancomycin
við C. diff. sýkingu, 22% fengu Metrónídasól, þrír
fengu bæði lyfin og hjá hinum fylgdu ekki upplýsingar
um meðferð. Af 65 sjúklingum fengu 8 endursýkingu,
þ.e. 12%.
Fjöldi greindra C. diff. sýkinga hefur farið vaxandi á
milli ára á þessu tímabili. Greinileg tengsl eru á milli
sýklalyfjanotkunar og C. diff. sýkinga. Einkenni eru
yfirleitt væg. Flestir eru meðhöndlaðir með
Vancomycini. Mjög fáir eru greindir með ristilspeglun.
Fáir fá endursýkingu.