Læknablaðið : fylgirit - 15.12.1994, Blaðsíða 49

Læknablaðið : fylgirit - 15.12.1994, Blaðsíða 49
LÆKNABLAÐIÐ/FYLGIRIT 27 45 þróun spurningalista til mats á HEILSUTENGDUM LÍFSGÆÐUM. Snorri Ingimarsson, Haraldur S. Þorsteinsson, Júlíus K. Björnsson, Kristinn Tómasson, Sigrún Sigurgeirsdóttir, Sólrún Sigurðardóttir og Tómas Helgason. Geðdeild Landspítala. Framfarir í læknisfræði hafa verið mjög hraðar á síðustu árum og áratugum. Þær hafa leitt til þess að langvinnir sjúkdómar eru nú megin viðfangsefni lækna. Jafnframt hefur kostnaður við heilbrigðisþjónustu aukist. Vegna þessa hefur lífsgæðum sjúklinga verið gefinn meiri gaumur á seinni árum. Mat á lífsgæðum er sérstakiega mikilvægt í langvinnum sjúkdómum þar sem ekki er um fulikominn bata að ræða. Slíkt mat er einnig mikilvægt þegar athugað er hvort tiltekið meðferðarform skili tilætluðum árangri og hafi áhrif á lífsgæði sjúklinga. Hér á landi hefur vantað mælitæki til að meta lífsgæði og er tilgangur þessarar rannsóknar að hanna stutt og áreiðanlegt mælitæki til að mæla heilsutengd lífsgæði. Valdir voru sjö vel þekktir, erlendir spurningalistar um heilsutengd lífsgæði, sem samanlagt innihalda 169 atriði, og þeir þýddir á íslensku. Til að tryggja gæði þýðingarinnar var iistanum snúið yfir á ensku og bakþýðing og upprunalegur texti borin saman. Spurningalistinn var því næst lagður fyrir 146 þátttakendur úr 5 hópum sem voru: ljAfengissjúklingar 2) gigtar- og hjartasjúklingar 3) krabbameinssjúklingar 4) háþrýstingssjúklingar og 5) „heilbrigðir". Tölfræðileg úrvinnsla á þessum gögnum hafði tvö megin markmið: I fyrsta lagi að fækka atriðum verulega og í öðru lagi að velja atriði sem greina á milli einstakra hópa þátttakenda. Spurnmgar voru greindar með klasagreiningu (cluster analysis) í 11 kvarða: Almennt heilsufar, líkamleg líðan, depurð, kvíði, vellíðan, sjálfstjórn, sársauki, fjárhagur, þrek, félagsleg staða, og svefn. Skoðuð var innri samkvæmni hvers kvarða um sig og valin alls 30 atriði sem öll höfðu háa fylgni við heildareinkunn þess kvarða sem þau tilheyra. Að síðustu voru þátttökuhópamir bomir saman á öllum kvörðum og leiddi sú alhugun í ljós að atriðin 30 greindu ágætlega á milli þátttökuhópa. Mynstur einkunna á einstökum kvörðum var ólíkt eftir þátttökuhópum. Þannig var mynstur í hópum göngudeildarsjúklinga (krabbameins- og háþrýstings- sjúklinga) áþekkt mynstri heilbrigðra en mjög ólíkt mynstri áfengissjúklinga og gigtarsjúklinga. Mynstur einkunna hjá áfengissjúklingum og gigtarsjúklingum var ennfremur mjög ólíkt. Þannig hefur nú verið hannað stutt mælitæki til að meta heilsutengd lífsgæði. Prófið metur 11 þætti og sýna frumathuganir að prófið greinir á milli einstakra hópa sjúklinga. Ráðgert er að rannsaka enn frekar áreiðanleika og réttmæti prófsins. Síðar er ætlunin að safna viðmiðum (normum) fyrir einstaka hópa sjúklinga. Slík viðmið auka mjög á gagnsemi prófs af þessu tagi til þess að meta lífsgæði einstakra sjúklinga miðað við viðeigandi hóp. E 61 SKAMMTÍMA ÁHRIF BJÓRSINS Á _ __ AFENGISNOTKUN OG MISNOTKUN E 62 Tómas Helgason, Hildigunnur Ólafsdóttir, Gylfi Ásmundsson og Haraldur Þorsteinsson, Geðdeild Landspítalans. Inneaneur: Sala á sterkum bjór var heimiluð 1. tnars 1989. Gera mátti ráð fyrir að í kjölfar þessarar breytingar á áfengislöggjöfinni, sem var hin mesta síðan áfengisbannið var afnumið 1935, fylgdu verulegar breytingar á áfengisneyslu. Auk tilfærslu milli tegunda frá brenndum drykkjum yfir í bjór var búist við að heildarneyslan ykist um 25% samkvæmt áætlun bjóðhagsstofnunar. Ekki var líklegt að aukningin yrði Jöfn hjá öllum, körlum og konum, ungum og öldnum, misnotendum og almennum notendum. Hugsanlegt var að bæði notendum og misnotendum fjölgaði. Tilgangur rannsóknanna, sem skýrt verður frá, var að athuga breytingar á neyslu hjá framangreindum hópum. Aðferðir: Til samanburðar við þróunina í sölu áfengis var spáð fyrir hver hún myndi verða eftir árið '988 með aðhvarfsgreiningu á vísitölu ráðstöfunartekna °g upplýsingum ÁTVR um sölu áfengis eftir 1970. Þá voru sendir spumingalistar til slembiúrtaks fólks, annars vegar á aldrinum 20-69 ára og hins vegar 13-19 ára unglinga haustin 1988, 1989 og 1992. Spurt var um sfengisneyslu, tegundir, magn og tíðni. Fyrir þá fullorðnu Var lagt skimpróf, sem reynst hefur næmt og áreiðanlegt, með spurningum um einkenni sem bentu til misnotkunar. beir sem hafa þrjú einkenni eða fleiri em skilgreindir sem ^nisnotendur. Niðurstöður: Heildarsala áfengis jókst fyrsta árið um 23% þrátt fyrir minnkandi kaupmátt, en var 1993 komin niður í sama magn og 1988 samfara enn frekari minnkun á kaupmætti. Neysla karla jókst nokkuð í byrjun, en ekki kvenna. Hvorki almennum notendum né misnotendum fjölgaði. Neysla misnotendanna jókst, en neysia annarra minnkaði aðeins, en hvorug breytingin er tölfræðilega marktæk. Neysla unglinganna jókst marktækt strax 1989 og hefur ekki minnkað aftur. Álykiun; Skammtímaáhrif bjórsins á heildameyslu fullorðinna urðu ekki þau sem búast hefði mátt við, m.a. vegna minnkandi kaupmáttar. Hins vegar hefur neysla unglinga aukist marktækt og er það áhyggjuefni.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128

x

Læknablaðið : fylgirit

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknablaðið : fylgirit
https://timarit.is/publication/991

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.