Læknablaðið : fylgirit - 15.12.1994, Page 69

Læknablaðið : fylgirit - 15.12.1994, Page 69
LÆKNABLAÐIÐ/FYLGIRIT 27 63 áhrif líkamlegrar þjálfunar á Jarnbirgðir líkamans Jóhann Axlesson, Stefán B. Sigurðsson, Wally .J. Bartfy og Barbara Naimark Lífeðlisfræðistofnun H. í. Universty of Manitoba, Nýgengi kransæðasjúkdóms meðal karla og kvenna eftir tíðahvörf, er hærri en hjá konum sem hafa á klæöum. Þetta hefur verið reynt að skýra með meiri járnbirgðum fyrri hópanna (1,2,3). Nýleg finnsk rannsókn virðist styðja þá skoðun, því meðal karla reyndust miklar járnbirgðir (mældar sem serum ferritin) vera óháður áhættuþáttur kransæða- sjúkdóms (4). íslensk rannsókn (5) staðsfesti ekki niðurstöður Finna. Ferritin spáði ekki áhættu, en heildar járnbindigeta (TIBC mælt sem transferrin) reyndist hins vegar verndandi þáttur gegn krans- æðasjúkdómi meðal íslenskra karla. Jámjónir hvetja myndun sindurefna sem stuðla að æðakölkun en rannsakendur greinir verulega á um vægi þeirrar ahættu sem tengist þeim mælikvörðum sem leggja má á jámbúskap líkamans. Rannsókna á járnbúskap og hugsanlegum tengslum við hjarta og æðasjúkdóma er því þþrf. I okkar rannsókn var athyglinni beint að hugsanlegum áhrifum þjálfunar á járnbúskap. Athugaðir voru óblandaðir Vestur-íslendingar af báðum kynjum á aldrinum 21-60 ára sem búsettir eru > Winnipeg . Blóð var tekið eftir 12 stunda föstu og hemoglóbin, hematokrit, serum ferritin og transferrin ákvarðað. Úrvinnslu ferritínmælinganna er lokið. Meðalgildi karla er 187.9. Meðalgildi yngri kvenna er 33.1 en hækkar í 71.1 mg/1 eftir tíðahvörf. Karlar sem stunda likamsþjálfun (>45 mín í viku) höfðu marktækt lægri ferritin gildi en kyrrsetumenn. Tímalengd þjálfunar hafði neikvæða fylgni við ferritin. Meðal kvenna reyndist líkamsþjálfun einnig vísibreyta um lág ferritingildi. Þessar fyrstu niðurstöður benda til þess að reglubundin líkamleg þjálfun dragi úr jámbirgðum líkamans. Samkvæmt sumum þeirra höfunda sem vitnað var til í upphafi gæti þessi niðurstaða skipt máli. 1. Sullivan J. Lancet 1981; 1: 1293-1294, 11. 2. Sullivan J. Circulation 1992;86: 1036-1037. 3. Sullivan J. Am. H. Joumal 1989;117: 1177-1188. 4. Salonen J. et al. Circulation 1992;86, 803-811. 5. Magnusson M et al Circulation 1994;89:103-106 E 97 AHRIF blóðrummalsnema á virkni SYMPATISKRA TAUGA til SVITAKIRTLA í monnum. Christoph Dodt, Þorsteinn Gunnarsson, Mikel Elam, Tomas Karlsson, B. Gunnar Wallin. Klíníska tauga- h'feðlisfræðideild Gautaborgarháskóla, Sahlgrenska sjuk- huset, Gautaborg, Svíþjóð og Rannsóknarstofa Háskólans í lífeðlisfræöi. Eitt af hlutverkum húðar er að stjóma líkamshita. Hár •tkamshiti meö mikilli svitamyndun og æðavQckun veldur miklu álagi á hjarta-og æðakerfið. Ein afleiðing mikillar svitamyndunar er m.a. vökvatap sem veldur minnkun í blóðrúmmáli (hypovolemia) sem numið er í brjóstholi af mmmálsnemum (cardiopulmonary receptors). Minnkun í hlóðrúmmáli virkjar viðbragðsboga sem vinna gegn frekara vökvatapi með t.d. æöasamdrætti í húð þrátt fyrir h“tt hitastig. Ekki er vitað hvort minnkun í blóðrúmmáli J'eldur minnkun I svitamyndun. Með því að lækka loft- Prýsting umhverfis neðri hluta líkamans (lower body negative pressure, LBNP) í þar til gerðum kassa er hægt að f$ra tii (,i5Q 0g mjnnka blóðrúmmál í brjóstholi. Pannig má líkja eftir vökvatapi og hafa áhrif á rúmmáls- nema f brjóstholi. Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna hvort virkni sympattskra tauga til svitakirtla í mönnum sé undir shrifum frá rúmmálsnemum í bijóstholi. Sjálfboðaliöum (n=9) var komið fyrir f LBNP-kassa °S virkni sympatískra tauga til húðar skráð með örtauga- skráningu (microneurography). Elektróðunum var stungið inn í sympatískar taugar til húðar í nervus cutaneus antebrachii posterior. Blóðflæði og viðnáms- E 98 breytingar á því húðsvæði sem taugin lá til var skráð ásamt blóðþrýstingi, EKG, öndunarhreyfingum og hitastigi húðar. Svitamyndun var framkölluð með hitalömpum og var blóðrúmmál minnkað í efri hluta líkamans með LBNP (-5 og -10 mmHg). LBNP ( bæði -5 og -10 mm Hg) olli skyndilegri minnkun í svitamyndun sem sést bæði á minnkun í virkni sympatískra tauga til húðar og minnkun f viðnáms- breytingum í húð. Ekki urðu markatækar breytingar í blóðþrýstingi eða hjartsláttartfðni. Um leið og LBNP var aflétt jókst svitamyndunin og sympatísk virkni til svita- kirtla aftur í svipuð gildi og fyrir LBNP. Færsla úr láréttri stöðu í lóðrétta (tilting) á einum einstaklingi gaf hliðstæðar niðurstöður. Andlegt álag (framkallað með hugarreikn- ingi) jók sympatíska virkni og viðnámsbreytingar í húð bæði í hvíld og við LBNP sem útilokar að andlegt álag hafi haft áhrif til minnkunar á sympatískri virkni. Niðurstöðurnar sýna að minnkuð boð frá rúmmálsnemum valda minnkaðri virkni í sympatískum taugum til svitakirtla og þar með minnkaðri svitamyndun. Þessi viðbragðsbogi gæd verið þáttur f svörun líkamans til aö veijast frekara vökvatapi við blóðrúmmálsminnkun. Styrkl af NorFA.
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128

x

Læknablaðið : fylgirit

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Læknablaðið : fylgirit
https://timarit.is/publication/991

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.