Stefnir: tímarit um þjóðmál og fleira. - 01.04.1931, Page 25

Stefnir]
Feimnismálin.
119
hrukka. Hann sér svo um, að Ind-
riði komi inn í kaupmannsstof-
una mátuleg-a, til þess, að veiði-
bjallan hypji sig, sem er í þann
veginn að læsa klónum í kven-
sóma meyjarinnar, sem Indriði er
að leita uppi og bjargar á síðasta
augnabliki frá skipbroti.
Gestur Pálsson þótti ekki vera
>.á slétta bænda vísu í siðferði",
eftir því, sem blaðaummæli
hermdu á hans dögum. Þó fer
hann vel með kvenfólkið í sögum
sínum. Jón og Anna í Kærleiks-
heimilinu eru sýnd þannig, að ]>au
unnast hugástum á enginu. Það
kemur upp úr kafinu, að hún
Verður þunguð. Það er söguleg
Uauðsyn, að svo fari, til þess að
I5uríður á Borg, móðir Jóns, konú
^l'am í allri sinni dúðuðu hræsni.
Qg í öðru lagi veltur sagan á barn-
lnu, ]>annig, að Anna örvinglast
°S týnir sér, vegna þess, að hún
hefir gefið sjálfa sig alla Jóni og
^apar svo gjörvallri fótfestu. En
Gestur lætur það ógert, að lýsa
vanmætti þessara unglinga á Kilj-
anska vísu.
Sama fagurfræðilega nærgætn-
in kemur fram í Vordraumi Gests,
i)egar prestlingurinn heimsækir
Um bjarta vornótt sýslumanns-
fkkjuna á Grund, og fær að fara
lnn til hennar um gluggann. En
þar gerast engir þankastriks-við-
burðir né punkta-æfintýr, sem nú
hafa tíðkast um all-mörg ár, í
annarihvorri skáldsögu svo að
segja, þar sem uppdubbaður ný-
móðinsmaður hálf kæfir fylgi-
stúlku sína í tóbaksreyk og drekk-
ir henni svo í kampavínspytti eða
ölkeldu.
Sófa-æfintýrið — ef æfintýr má
kalla — kemur fyrst fyrir í ís-
lenzkum skáldsögum, ef eg man
rétt, í sögu Þorgils gjallanda:
Upp við fossa. — Okkar einhver
skilningsgleggsti og sanngjarnasti
ritdómari, Einar Hjörleifsson, rit-
dæmdi Jiessa sögu, og hældi henni
fyrir frásögu snilld, en hann fann
eindregið að ])essu, sem látið er
í veðri vaka, að gerst hafi í sóf-
anum. Einar gat gilt úr flokki tal-
að: Hann hefir komist leiðar sinn-
ar sem sagnaskáld, án ])essa legu-
bekkjar, þankastrika og punkta.
Hann hefir í skáldsögum sínum og
leikritum leitt konurnar fram á
sjónarsviðið með kurteisri hæ-
versku. Hann hefir þær svo í
skjóli sínu, að andvarinn kemst
ekki að til að bæra á þeim svuntu
eða sjal. Hannes Hafstein lofar
golunni að leggja kjólinn að smala
stúlkunni. Og mun enginn sækja
vindblæinn til laga fyrir svo mein-
lausar glettur. Stundum getur hæ-