Stefnir: tímarit um þjóðmál og fleira. - 01.04.1931, Blaðsíða 53

Stefnir]
Kjördæmaskipun og kosningar.
147
inn ávöxt. En slíkir, sem nú var
lýst hið síðara, er hinn almenni
kosningarréttur nú, að eg hygg
í öllum löndum.
Eg vil nú ekki rífa niður ríkj-
andi kosningaraðferðir fremur en
kjördæmaskipanina, án þess að
gera tilraun til að byggja í skarð-
ið, eða öllu heldur alls ekki rífa
neitt, heldur aðeins leitast við,
að gera á núverandi kosninga-
fyrirkomulagi þær umbætur, er
ieiði miklu nær grundvelli þing-
r3eðis og lýðræðis, sjálfráðarétti
emstaklingsins í þjóðfélagsmál-
Unb en hinn núverandi almenni
kosningarréttur gerir. Og eru
tað meginrök mín fyrir einmenn-
lugskjördæmaskipan. En fyrst
akal eg geta þeirra tillagna, er
íram hafa komið um kosningaað-
ferðir í sambandi við kjördæma-
skipanina, og gera mínar athuga-
-emdir við þær jafnóðum.
®r þá fyrst að geta tillögu dr.
puðmundar Finnbogasonar um
®kundnar kosningar um land allt,
Pannig, ag hver kjósandi kjósi
a®einc. 1 þingmann, en þing-
‘Uannatala verði þó eitthvað í átt-
líla til þess, sem nú er.
»Stjórnarbót“ er án efa stór-
erkileg bók; það væri ekki lít-
j ^angur, að geta tekið vísindin
- águ stjórnmálanna á þann
hátt, að dómur þeirra einn skyldi
ráða, hverir færu með embætti
og völd í landinu. En þó nú séu
liðin 6 ár síðan hún kom út, hef-
ir enginn stjórnmálamaður riðið
á vaðið með tilraun til að nota
tillögur þær, sem þar eru gerð-
ar. Og yfirleitt hefir verið held-
ur hljótt um bókina. Hún virðist
því munu sæta þeim örlögum eins
og annað það, sem er á undan
sínum tíma, að finna ekki náð
fyrir augum þjóðarinnar.
En þó margt sé glæsilegt við
,,Stjórnarbót“, er þar náttúrlega
galla að finna, eins og á öllum
tillögum, því reynslan ein sker
úr um alla galla, og er þó oft erf-
itt að bæta úr þeim. En nú vil eg
leyfa mér að benda á þá helztu
galla, er eg sé á kosningaaðferð
þeirri og skipun þingsins, er í
,,Stjórnarbót“ getur, en höfundur
hefir talið kostina.
Það er þá fyrst heimakosning-
in, sem af kosningaskyldunni
leiddi; reynslan hefir kennt oss,
að hún er mjög varhugaverð, að
eg ekki segi óhafandi, því ef til
vill mætti gera hana örugga, þó
eg sé vantrúaður á það.
Réttur kjósanda til að kjósa
sér hvern þann mann, er hann
vill, til fulltrúa síns í þjóðfélags-
málum, er að minni skoðun, eins
10*