Sagnir - 01.06.1997, Qupperneq 30

Sagnir - 01.06.1997, Qupperneq 30
sem þóttu ekki geta varpað ljósi á stærri heildir eins og t.d. samfélög, viku fyrir opinberum heimildum. Og hinn áhuga- sami leikmaður hefur nær alveg horfið af sviðinu sem sagnaritari í samfélagi auk- innar sérhæfmgar. I Sögmwi árið 1980 greindi Ingi Sigurðsson prófessor alþýð- lega sagnfræði frá aðferðum sagnfræðinga og benti m.a. á mun í verkefnavali, heim- ildanotkun, framsetningu og ályktunum en sagði einnig: „Menn, sem ekki fylgja fræðilegum hefðum í sagnaritun sinni, velja sér sjaldan mjög yfirgripsmikil verk- efni til umfjöllunar, og yfirleitt eru þau tiltölulega þröng."1' Skrif Darntons falla þó ekki nema að hálfu leyti undir skilgreiningar sagnfræð- inga um alþýðlega sagnaritun þar sem hann notar heinrildirnar á annan máta en „Þrátt fyrir alla gagnrýni og mismunandi túlkunar- möguleika sögunnar um Kattarmorðin miklu er Ijóst að ritið markar ákveðin þáttaskil og jafnvel að ein- hverju leyti afturhvarf til al- þýðlegrar sagnaritunar, í það minnsta hvað heimildir og viðfangsefni snertir." áður hefur verið gert. bað má ef til vill segja að viðfangsefni einstakra kafla Kalt- armorðanna séu þröng en af þeim eru dregnar stórar ályktanir og að baki býr sú vissa að litlar einingar geti varpað ljósi á stærri heildir. I heimildum sínum leitar hann vitnisburðar um hugmyndaheim samfélagsins og þvi má segja að spurning- arnar gefi stór svör. Líkt og kúgaðir franskir prentsmiðjuverkamenn rísa upp gegn kvölurunr sínum í táknrænu drápi á köttum rís heil þjóð upp gegn konungs- valdinu faeinum áratugum síðar í franskri byltingu.'" Þó að hrekkjabrögð Níelsar skálda við kött á íslensku baðstofulofti verði líklegast seint talin boða íslenska byltingu eru myndir sem þessi, og allur sá aragrúi alþýðuheimilda og þjóðlegs fróð- leiks sem varðveist hefur, lítt könnuð auðlind í íslenskum sagnfræðirannsókn- um." Því ættu skrif Roberts Darntons um kattarmorðin miklu að vera sagn- fræðingum fordæmi og hvatning til að sækja i gamlan efnivið með nýjar aðferðir að vopni.12 Nicls líhti skaldhróður símim við svin. - Teikning liöftmdar. Skriflegar skyndimyndir Áður en Níels tekur til við að útskýra kveðlinga sína gerir hann grein fyrir ástæðum sinum og tilgangi i inngangs- orðum, svokölluðum „Athugayrðum“. Þar lýsir hann þeirri skoðun sinni að rím- uð verk séu oftast sönn en hann segist jafnframt hafa áhyggjur af því að sá sann- leiki sé „misbrúkaður", honum sé snúið á haus. Orð skáldans eru full réttlætingar og urn kveðlinga sína segir hann: kveðskaparútskýringum hans einhvers konar játningar? Svör við slíkum spurn- ingum fast aðeins með nákvæmum lestri textanna en Niels slær sjálfur tóninn með því að viðurkenna í lok inngangsorðanna löst á sinu ráði, hann hafi á stundum verið of bráður að yrkja níð af of litlum orsök- um, „... finn svo skyldu mína að játa hjá mér þessa ávirðingu um leið og eg sýni sögur til hennar.1"'1 Skáldið Nú hefi eg látið mig yfirtala til að sýna á blöðum þessurn af þeim það, er eg til man dylst þar hjá ekki við, að margar muni gleymdar vera, heldur ekki hitt, að margar af þeim eg hér innfæri, muni eft- irtíðin mér til niðrunar leggja, en vil það held- ur en þær séu hvergi til réttar, verði síðan hentar munna á milli, þangað til þær afbakast mér til enn meiri skammar.13 Niels virðist því óttast um mannorð sitt, að vís- ur hans einar séu ekki megnugar að halda því hreinu. Þær gefi færi á rangtúlkunum og í gegnum þær verði hann dæmdur. En hef- ur skáldinn eitthvað að óttast, á hann sér einhverja óvildarmenn sem munu ata mannorð hans auri eða má lesa út úr Bjarni Thorarensen ifullum skrtiða. Það cr engu líkara cn nýklassískttr hárliibbimi sé í Ijósuin logum. Steinprenl af iiiynd cftir Émile Lasallc 1939, — Þjóðtnilljasafn Islands. Níels Jónsson skáldi fæddist árið 1782, faðir hans hét Jón Jónsson og móðir Þuríður Gísladóttir en þau stunduðu búskap að Frostastöðum í Skagafirði. Þar ólst Níels upp og var lengi í vinnumennsku hjá foreldrum sínum. Hann naut engrar form- legrar menntunar en virðist af sjálfsdáðum hafa drukkið í sig allan þann fróðleik sem hann komst yfir og af varðveitt- um skrifum hans á Lands- bókasafni má sjá að bókleg fræði hafa verið honurn lífsköllun. Kveðskapur lians er varðveittur í yfir 100 handritum en þar er stærst ljóðabók sú er hann tók saman á efri árum í Lbs 1490 4to, yfir 500 síður i þéttskrifuðu letri. Þrí- tugur að aldri kvæntist hann Sólveigu Olafsdóttur, en hafði þá eignast tvo syni áður, og bjuggu þau um hríð í Brekku- 28 SAGNIR
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Sagnir

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.