Sagnir - 01.06.2004, Síða 78

Sagnir - 01.06.2004, Síða 78
„GÓÐKVENDI I I GÖFUGTVAR... hefði dugað, og kannski það dygði enn, ef ég hefði það lengi, en ég ætla að láta sona vera, og þreyja af með þögn með þolinmæði, þar til guði þóknast að bæta öll mín mein.40 Þegar þetta bréf var skrifað var Guðrún aðeins 49 ára og ólíklegt að hún væri farin að missa minnið. Miðað við efni þeirra bréfa hennar sem á eftir komu þá virðist það heldur ekki vera. Seinna fékk Guðrún einnig lyf frá Magnúsi Stephensen etasráði: „Sjúk- dómur minn hefur verið margslags vesæld, svo þegar ein hefur lin- ast, af medicamentum sem etasráðið hefur gefið mér, þá hefur komið önnur.“41 Þegar þetta bréf var skrifað þann 27. ágúst 1814 var Guðrún orðin 74 ára þannig að ellin var farin að segja til sín og margskonar krankleikar hrjáðu hana. PENSION í bréfi frá Skúla dagsettu 23. júní 1783 segir varðandi eftirlaun Guðrúnar: Það sem mér hefur orðið ágengt fyrir þig, að pension fengir, sér þú af innlögðu meðfylgjandi, hvar með óska þér til lukku að vel og lengi njóta megir! Þú getur nú þá 20 Rd. árlega tekið í reikning okkar af jörðunum...42 Þetta var á þeim tíma sem Guðrún var að flytjast suður til föður síns í Viðey og þótti Skúla þessi eftirlaun greinilega vera mjög góð fyrir hana. Hún hélt þeim þó ekki óskertum því samkvæmt heim- ildum fékk hún einungis 16 ríkisdali í eftirlaun árið 1809.43 Miðað við það þá lækkuðu eftirlaun Guðrúnar úr 20 ríkisdölum árið 1783 í 16 ríkisdali árið 1809 og það þrátt fyrir að dýrtíðin í landinu hafi aukist mjög mikið á þessum tíma. f bréfi frá Magnúsi Stephensen etasráði til Ragnheiðar Þórarins- dóttur, mágkonu Guðrúnar, sem dagsett er 24. september 1812 kemur eftirfarandi fram: býð ég Mad. Guðrúnu Skúladóttur vist og veru og alla forsorgun hjá mér um hennar lífstíð einsamalli, alla þjónustu og aðhjúkrun án alls reiknings eða borgunar, og skal hún sjálf mega vinna sér og hafa sína Pension óskerta.44 Samkvæmt þessu fékk Guðrún frítt húsnæði og lyfjakostnað, greitt úr vasa Magnúsar etasráðs, og því ekki skrýtið að hún dá- samaði hann eins mikið og hún gerði í bréfurn sínum þar sem hann tryggði henni áhyggjulaust ævikvöld. MARGT VAR SKRIFAÐ í bréfum Guðrúnar er að finna margs konar fróðleik varðandi ástandið í landinu á þessum tíma, dýrtíðina hjá kaupmönnunum, siglingar til landsins, veðurfar og margt fleira. Lýsingar hennar á jarðskjálftunum árið 1789 sýna þá fram á hvað bréf hafa fram yfir annálaritun en lýsingar Guðrúnar er miklu fyllri en lýsing Espólíns í árbókum hans. Af efni bréfanna má greinilega sjá að hún hefur haft áhuga á mörgu. Bréf Guðrúnar eru sum hver í nokkurs konar dagbókarformi þar sem hún lýsir atburðum sem gerst hafa síðan viðtakanda var skrif- að síðast. Hún byijar þá oft á því að segja hvaða fyrirfólk er lifandi Þegar þetta bréf var skrifað var Guðrún aðeins 49 ára og ólíklegt að hún væri farin að missa minnið. Miðað við efni þeirra bréfa hennar sem á eftir komu þá virðist það heldm' ekki vera. 76 SAGNIR 24 ÁRGANGIJR '04 5ENDI8RÉF GU og hverjir hafa látist: Allir nafnkenndir lifa, það ég veit, nema sýslum[aður] Lýður, prófastur séra Jón á Holti, undir Eyjafjöllum, séra Benedikt Pálss[on] á Stað á Reykjanesi og Helga Lýðsd[óttir] á Húsafelli, hafa burtkallast, á þessu ári. Ekki sakar smá slúður um hvað er að gerast í hjúskaparmálum fólksins í sveitinni og eins og sést á eftirfarandi þá er ýmsu velt upp: Sýslumaður Pétur Oddsson, er farinn að búa á Síðumúla, er hans bústýra, hans er Gróa Lýðsdóttir. Farið er að rómast, að hann muni giftast Sigríði litlu Stefánsd[óttur] en nær það skal ske, veit ég ekki. Hún er nú orðin stór og væn. Undirbúning til annars eins, halda menn, að Ólafur litli B[jörnsson] S[tephensen] sé að koma í verk, við jómfrfú] Þórunni Oddsd[óttur] og verði það snarlega, verður hann ei annað en bóndi...45 Stundum hljóma bréf hennar eins og innkaupalisti þar sem vinur- inn erlendis er beðinn um að útvega þetta eða hitt, eins og sjá má í bréfi frá 24. ágúst 1790: Gjörið svo vel fyrir mig ef getið með hægum móti, og útvegið handa mér nokkuð af nýtanl[egum] silkipjötlum, ég þigg þær hvort sem eru gamlar eða nýjar, og hvernig sem litar eru, séu þær fallegar er gott, séu þær litljótar lita ég þær sjálf upp aftur. Smá pjötlur af flaueli, eru líka góðar. 1 & 2 pör útslitnar silkiströmpur, get ég líka þegið, þó skuluð þér láta þetta ekki vera meira, en fyrir 1 rd. eða hæðst til 9 marka.46 Ekki get ég ímyndað mér hvað Guðrún hefur ætlað að gera með útslitna silkisokka en finnst ágiskun Elsu E. Guðjónsson í Konur og kristsmenn koma vel til greina. Elsa telur að Guðrún hafi ef til vill ætlað að rekja sokkana upp og nota þá til útsaums eftir að búið var að lita garnið.47 HEIMSMÁLIN RÆDD Sýslumannsekkjan og landfógetadóttirin Guðrún hafði áhuga á margvíslegum málum öðrum en hannyrðunum sínum og voru heimsmálin ekki undanskilin. Segir hún varðandi stríðið í Evrópu í bréfi dagsettu 8. ágúst 1810: „Mér var einu sinni sagt, í draumi, að ekki yrði friður saminn, í Evrópu, fyrr en Georg 3 væri dauður (mig minnir hann sem nú er, sé heldur, 3, en 4 í tölunni) en hans eftirkomari, vildi hafa frið, við alla menn."48 Þetta er rétt hjá Guð- rúnu að konungur Bretlands á þessum tíma var Georg III. en hann var konungur þar frá 1760 til dauðadags 1820.49 Þá tók sonur hans, sem einnig hét Georg, við konungstign og varð Georg IV. Hann hafði að vísu haldið um stjórnartaumana allt frá 181150 og var það tilkomið út af því að faðir hans var veikur af sjúkdómi sem kallast porphyria.51 Þá segir hún í bréfi dagsettu 27. ágúst 1814: Heyrst hefur, að prins Christian, sé krýndur til kóngs, yfir Norv[egi]. Ég óttast, að hann geti ei landinu haldið, því svo margir eru, á móti honum. Island hefur líka illt af því. því ekkert kemur timbrið, fyrr en þar er kominn fullkominn friður, en það er ómissandi lífs meðal. Mikil svívirðing er það, ef lífið hefur verið svikið, af Napóleon. Það var hugprýði hans, að halda vitinu, í sodd- an hraparlegri umbreyting. Ef þú skrifar mér til hér eftir, þá segðu frá hvort hann lifir, og hvað um hann líður, og hvernig Lúðvík 18, er þokkaður í Frakklandi, líka svo, hvernig norskum gengur, að verja sig.52 Napóleon var sendur í útlegð til Elbu á fyrri hluta árs 1814.53 Guðrún virðist hafa heyrt af einhverju varðandi hann og vildi ræða þessi mál við vin sinn Grím sem staddur var nærri atburðunum, bú- settur í Danmörku, og gat sagt henni meira tU. Grímur hefur e.t.v. svarað henni í bréfi sem nú er glatað. A þessu sést að Guðrún vildi frá fréttir utan úr heimi og fá að vita hvernig stríðið gekk því hún hafði mikinn áhuga á heimsmálum ÐRÚNAR SKÚLADÓTTUR
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108

x

Sagnir

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.