Sagnir - 01.06.2004, Qupperneq 90

Sagnir - 01.06.2004, Qupperneq 90
,JEG ER FÆDD í CANADA OG ÞVi CANADtSK AÐ ÆIT... og hvort þau hafi gifst, hversu mörg börn þau hafi eignast og þess háttar. Soffía var greinilega mjög viljug til að segja þeim allt sem hún vissi um fólkið sem þau báðu um fréttir af. Ættfræðin vafðist ekki fyrir Soffíu eða systrunum fremur en mörgum íslendingnum á þessum tíma. Á íslandi var það náttúran sem þær þráðu að upplifa en þær hafa fengið í vöggugjöf einhverja virðingu fyrir íslenskri náttúru sem þær gátu engan veginn gert sér raunverulega grein fyrir hvernig var. Sömuleiðis fengu þær í vöggugjöf þessa þrá til að vita allt um skyldfólk sitt og þær vildu kynnast ættmennum sínum á Islandi og ég tel það vera forsenduna fyrir því að þær hófu að skrifa Soff- íu[asdf8]. Þær sáu ísland sem töfraland í rómantískum ljóma og „Jeg er fædd í Canada og því Canadísk að ætt en þegar útlent fólk sper mig kvaða þjóðar jeg er þá seigi jeg ætíð ís- lensk og er montin af því...“47 þær sögðu það nú oft beint út: við skulum altaf skrifast á góða mín ég hef svo mikið gaman af því. ísland er eins og einhvað töfra land fyrir mig, og þú eins og ein- hver töfra mær sem situr þar, þú getur ekki ímindað þér hvað ég hefði gaman að geta komið heim til Islands og skoða landið, og sjeð miðnætur sólina það hlítur þó að vera dírðleg sjón að sjá sól á nóttinni...43 Þær freistuðu þess að sjá Island fyrir sér í huganum og ímynduðu sér landið útfrá því sem þær þekktu: „Jeg er opt að reina að sjá Is- land í huga mínum sjóin og Hólar og hæðar, sjórin er græn á lit er ekki svo. Vatnið okkar er víst ekki mikið við að sjá sjó með hvít fyssandi bárum...“44 Stefanía óskaði þess stundum að bréfin gætu talað svo þau gætu sagt henni það sem fyrir augu hafi borið á leið- inni frá íslandi.45 Það er greinilegt að íslandi var haldið lifandi fyrir afkomendum Vesturfaranna á margan hátt. Hér ætla ég að kynna til sögunnar hugtak sem hefur mikið verið í umræðunni í innflytjendarannsókn- um undanfarið[asdf9]. Það er „transnational" hugtakið. Þessu hugtaki er ætlað að lýsa tengslunum milli gamla landsins og hins nýja. Transnational-hugtakið gerir ráð fyrir að sterk tengsl haldist milli gamla og nýja landsins. Innflytjendur taka reynslu sína og vanda- mál með til hins nýja lands og þar bíða gömul vandamál nýrra úr- lausna.46 Þessar hugmyndir gera ráð fyrir að innflytjandinn sé alltaf með annan fótinn í gamla landinu. Reynsla hans og sjálfs- mynd getur ekki útilokað upprunann. Þetta má segja um systurnar Ragnheiði og Stefaníu. Þær fá á æskuárum reynslu foreldra sinna frá gamla landinu. Foreldrar þeirra koma frá íslandi, eru þar fædd og uppalin og það er of stór hluti af þeirra sjálfsmynd til að það geti einfaldlega hætt að vera til. Þessa sjálfsmynd þeirra gefa þau svo af sér til barna sinna. Börnin komast ekki hjá því að fá einhvern hluta af sjálfsmynd foreldra sinna í arf. Ekki er hægt að útiloka þá reynslu sem við verðum fyrir í æsku sem hluta af sjálfsmyndinni. Það sést berlega á bréfum stúlknanna að hið íslenska þjóðerni þeirra er lifandi. Jafn lifandi og hið kanadíska. Þær geta hvorugt útilokað. Þær eru bæði íslendingar og Kanadabúar. Eða með orð- um Ragnheiðar: „Jeg er fædd í Canada og því Canadísk að ætt en þegar útlent fólk sper mig kvaða þjóðar jeg er þá seigi jeg ætíð íslensk og er montin af því...“47 LOKAORÐ Samband þeirra Soffíu og Stefaníu varð mjög náið þrátt fyrir fjar- lægðina á milli þeirra og það að þær hittust aldrei. Með þeim tókst sterk vinátta sem ég tel að hafi haldist allt til dauðadags. Það er augljóst að systurnar höfðu mjög sterk tengsl og sterkar til- finningar til íslands. Þær voru báðar fæddar í Kanada og aldrei litið ísland augum en þær ólust upp við sögur af íslandi. Þessar sögur innihéldu reynsluheim foreldra þeirra og annarra íslenskra skyld- menna. Þær lýstu því hvernig börnin röðuðu sér öll í kringum ömmu sína og grátbáðu hana um að segja sér fleiri sögur af íslandi. Stúlkurnar höfðu greinilega frá barnæsku hlustað á stórbrotnar lýs- ingar á náttúru og landslagi íslands vegna þess að þær voru sífellt að tala um hversu mikið þær langaði til að sjá fjöllin og sjóinn. Þær sáu ísland sveipað ævintýraljóma og reyndu að skapa sér mynd af því í huganum en þær gátu í rauninni ekki fullkomnað þá mynd vegna þess að þær höfðu aldrei upplifað hið raunverulega ísland. Ég held því fram að stúlkurnar hafi frekar talið sig vera kanadísk- ar en íslenskar. Þær upplifðu ísland í gegnum sögur og ímyndaðar myndir en Kanada var raunverulegt fyrir þeim. Þær unnu kanadískri náttúru eins og foreldrar þeirra unnu íslenskri náttúru. Ragnheiður sagðist meira að segja aldrei geta ímyndað sér að yfir- gefa heimahagana fyrir fullt og allt. Þrátt fyrir að þær töluðu báðar íslensku þá var ísland ekki raunverulegt fyrir þeim. Ef þjóðerni mótast af sameiginlegum sögulegum minningum þá tel ég að auð- veldlega megi halda því fram að sögulegar minningar Stefaníu og Ragnheiðar tengist meira Kanada heldur en Islandi. Foreldrar þeirra voru landnemar sem komu frá Islandi en landnemarnir sköpuðu sína eigin sögu í nýju landi og þeirri sögu er mikið flaggað enn í dag. Landnemunum er hampað og haldið er uppá afmæli landnámsins. Landnemar hefðu þó aldrei orðið landnemar nema vegna þess að þeir komu frá öðru landi og numu land á nýjum stað. Börn þeirra ólust upp í hinu nýja landi og hlutu þau að skapa sína eigin reynslu þar sem þau þekktu ekki af eigin raun reynslu foreldr- anna. Systurnar Ragnheiður og Stefanía voru „transnational". Foreldr- ar þeirra voru íslendingar af lífi og sál og þau lærðu t.d. aldrei ensku. Sjálfar voru systurnar fæddar og aldar upp í Kanada en á ís- lensku heimili. Þeirra sjálfsmynd og þeirra þjóðerni mótast því bæði af íslenskum þáttum og kanadískum. Þær héldu tengslunum við Island í gegnum bréfin og slepptu aldrei takinu af íslandi og þeim íslenska arfi sem þær fengu frá foreldrum sínum þrátt fyrir að þær byggju alltaf í Kanada og kæmu aldrei til íslands. Lokaorðin hér hljóta því að vera þau að systurnar Ragnheiður og Stefanía Þórðardætur voru hvorki íslenskar né kanadískar. Þær hljóta að hafa verið bæði[asdflO]. Það má eiginlega segja það sama urn þær og fólk sem á foreldra af sitthvorum upprunanum. Það er aldrei hægt að sleppa uppruna annars foreldrisins. Börnin fá alltaf hvort tveggja í arf þó svo að annað þjóðernið verði eflaust oft ríkj- andi[asdfll]. Þá verða bæði þjóðernin hluti af sjálfsmynd barnsins. Tiivísanír 1 Kristinn Kristmundsson og Þórleifur Bjarnason, Sléttuhreppur. Fyrrum Aðalvíkursveit. Byggð og búendur. Átthagafélag Sléttuhrepps, 1971, bls. 9 í formála. 2 Sigurður G. Magnússon, Menntun, ást og sorg. Einsögurannsókn á íslensku sveitasamfélagi 19. og 20. aldar. Reykjavík, 1997, bls. 19. 3 Sigurður G. Magnússon, „Einvœðing sögunnar", Molar og mygla. Um einsögu og glataðan tíma, rit- stj. Ólafur Rastrick og Valdimar Tr. Hafstein, Reykjavík, 2000, bls. 54. 4 Sama heimild, bls. 55. 5 Sama heimild, bls. 52. 6 Kristinn Kristmundsson og Þórleifur Bjarnason, Sléttuhreppur, bls. 168. Einnig kemur það oft fram 88 SAGNIR 24 ÁRGANGUR 04 EINSÖGURANNSÓKN Á TVEGGJA VESTUR SLENSKRA
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108

x

Sagnir

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.