Hermes - 01.12.1988, Qupperneq 6

4
Ólafur Sverrisson,
formabur skólanefndar Samvinnuskólans.
Ólafur Sverrisson
Avarp
formanns skólanefndar Samvinnuskólans
rið 1918 hlaut ísland í reynd sjálfstœði eftir heims-
styrjöldina fyrri, sem lauk í nóvember það ár.
Pá um nœstu mánaðamót eða 1. desember var ís-
land lýst sjálfstœtt rfki með konungssambandi við Dan-
mörku.
Fyrsta desember er í okkar harðbýla landi svartasta
skammdegið framundan. Tœplega hafa landsmenn á haust-
dögum árið 1918 verið búnir að gleyma vetrinum nœsta á
undan „frostavetrinum mikla “. En veturinn þann mun
mörgutn íslendingnum hafa orðið kalt.
Þrátt fyrir harðindi ogýmsa óáran voru umbrot með þjóð-
inni og framfarahugur. Það hefur þurft mikið árœði til hjá
þjóð, sem þá taldi aðeins um 100 þús. manns að stofna sjálf-
stœtt ríki. Raunar er það svo, að nú 70 árum seinna þegar
landsmenn eru orðnir um 250 þús. þá telja flestir, aðrir en ís-
lendingar, það vera oflítið til þess að vera efnalega sjálfstætt
ríki. Hvað sem aðrir segja þá hefur okkur tekist að stýra
þjóðarskútunni frá því, að við endurheimtum sjálfstœði okk-
ar og til dagsins í dag svona nokkurn veginn.
Fullveldi landsins var afleiðing þess, að þjóðin hafðifund-
ið mátt sinn og öðlast sjálfstraust og trú á framtíð lands og
þjóðar.
Ýmsar félagslegar hrœringar áttu sér stað með landsmönn-
um um þessar mundir. Stofnaðir höfðu verið nýir stjórn-
málaflokkar, stofnuð voru ungmennafélög, sem störfuðu af
miklum krafti og efldu mjög félagsanda og víðsýni, þeirra
sem í þeim störfuðu.
Fleira mætti telja og síst má gleyma samvinnu-
hreyfingunni, sem hafði unnið sér traustan sess í flestum
byggðum landsins. Á árum fyrri heimsstyrjaldarinnar jók
hún verulega starfssvið sitt, m.a. með stóraukinni utanríkis-
verslun.
Án efa má segja að samvinnuhreyfingin hafi á þessum
árum aukið þjóðinni kjark og áræði í því að endurheimta
fullveldi sitt.
Enda þótt náðst hafi, fullveldisárið 1918 og á árunum þar
á undan, umtalsverður viðskiptalegur árangur hjá sam-
vinnufélögunum þá sáu ýmsir afforystumönnum samvinnu-
manna að efla þurfti þekkingu manna á viðskiptasviðinu.
Vanþekking á þessu sviði og reynsluleysi hafði þá þegar ver-
ið kaupfélögunum nokkur fjötur umfót.
Þetta varýmsum Ijóst en þó engum eins og hinum víðsýna
og bráðgáfaða forystumanni, Jónasi Jónssyni. Til þess að
bæta úr þessu stofnaði hann Samvinnuskólann árið 1918
með tilstyrk Sambands íslenskra samvinnufélaga.
Slíkur skóli fyrirfannst ekki annars staðar í víðri veröld,
svo vitað væri. Á þeim 70 árum, sem skólinn hefur starfað,
hefur hann þróast með tímanum fram á við. Hann hefur leit-
ast við að laga sig að hinu almenna menntakerfi í landinu en
jafnframt varðveitt sérkenni sín sem félagsmálaskóli.
Skólinn hefur ekki brugðist vonum frumkvöðulsins varð-
andi almenna viðskiptamenntun og samvinnuhreyfingunni
hefur hann reynst ómælanleg stoð.
Nú eru að ganga um garð miklar breytingar á Samvinnu-
skólanum. Þetta er árangur mikilla umræðna og mikils starfs
undir ötulli forystu núverandi skólastjóra, Jóns Sigurðsson-
ar. Skólinn hefur nú haslað sér völl á háskólastigi. Það hefði
þótt ótrúlegt fyrir fáum árum, að Samvinnuskólinn myndi á
þessu 70. ári sínu vera orðinn að háskóla.
Vonandi fylgir farsæld þessu spori, sem vissulega er nokk-
uð djarft, en byrjunin lofar góðu. Stjórnendum og kennur-
um skólans er Ijós nauðsyn þess, að hann varðveiti mikil-
vægustu sérkenni sín sem félagsmálaskóli, jafnframt þvísem
starfið er fært til nútímalegs horfs og sniðið, eftir því sem
unnt er, að þörfum atvinnulífsins.
ínafni skólanefndar Samvinnuskólans færi ég þeim, sem
átt hafa þátt í mótun Samvinnuskólans á 70 ára starfsferli
hans bestu þakkir. Ég óska þeim, sem á ókomnum árum eiga
eftir að njóta dvalar og fræðslu við skólann, til hamingju.
Við, velunnarar skólans, trúum og treystusm því, að hann
verði á nýrri braut ekki síður gagnlegur samvinnuhreyfing-
unni, landi og þjóð heldur en hann hefur verið í 70 ár.
Skólastjora, kennurum og öðru starfsfólki skólans, að
ógleymdum nemendum, færi ég bestu árnaðaróskir.
Reykjavík, 7. október 1988.