Hermes - 01.12.1988, Síða 56

54
þ.e. værum við með hugann bundinn við vellíðan augna-
bliksins eða vorlönd framtíðarinnar, og án þess að gruna
nokkuð, þegar hin volduga hönd gripi til okkar, - ja, þá mætt-
um við scmnarlega teljast sæl og öfundsverð.-
Saga sú, er ég set hér, sýnir glögglega hvernig tófuveiðar
geta gengið þegar allt gengur upp á það bezta.
Við Sigvaldi frændi erum staddir upp með Farvegi íTungu-
heiði, skammt neðan við svokallað Fossgreni. Klukkan er 9,
12. júní 1940. Við erum í grenjaleit. Undanfarna daga hefur
verið norðanstrekkingur með hríðarhraglanda. Nú er norð-
austan stinningsgola, heiðríkt, en undarlega andkaldur.
í vor hefurekki orðið vart við tófu ígreni, en talsvert af tófu-
slóðum, hvergi bitið lamb. Við horfum í næstu greni ofan við
Fossinn, en sjáum hvergi umgang. Sunnanundir háum kletti
förum við af baki og lofum hestunum að nasla í litlum gras-
bolla. Þeir kunna bara ekki gott að þiggja og snúa strax á leið
heim. Við förunr því aftur á bak og höldum upp sunnan við
Farveginn.
- Hvað brá nú þarna fyrir í stefnu á Fjórðungshól? Mér
sýndist það vera tófa, segir Sigvaldi.
Það væri gaman. Við förum af baki og kíkjum. Nei ekkert
sjáanlegt.
Nokkru síðar heyrum við allt í einu hvellt gagg úr þeirri átt,
sem Sigvaldi þóttist sjá tófuna. Og annað. Við stökkvum af
baki og kíkjum aftur. Jú, þarna er helið. Hvítflekkuð tófa, -
stór. Hún situr sunnan í melhól norðaustur á Urðum, og glápir
í áttina til okkar. Sér okkur vafalaust. Gaggar enn. Þetta er
nreiri bjáninn. Það er þá best að kallast á við hana. Hún svarar
samstundis.
Við teymum hestana í hvarf, suður í stóra laut. Þar er munur
að vera, - brennandi hiti. Þaðan gefum við tófunni gætur.
Þarna labbar hún af stað og stefnir suöaustur. Færir sig svo
ofurlítið til og sezt sunnan í mel. Geispar. Tófan gaggar nokkr-
um sinnum, en fær nú ekkert svar. Þá fer hún að snúast og
leggst svo niður. Við sjáum vel. hvernig hún hringar sig. Hún
snýr höfði að okkur og leggur það svo laglega, -eða öllu heldur
hægri vanga, - ofan á skottið þannig, að trýnið nemur við skott-
rótina eða næstum því. Eg hnippi í Sigvalda frænda. - Heldur
þú, að henni verði ekki volgt, þessari?
- Jú, - það ætti að verða vandalaust að komast að henni.
Tófan lyftir tvisvar höfði og horfir í áttina til okkar. Sér
auðsýnilega ekkert.
- Nennir þú að hlaupa, frændi? Ef hún færir sig til, skal ég
gagga oggefa merki. - Já, já, svaraði frændi. Svo hleypur hann
af stað léttklæddur, en þarf stóran sveig, svo tófan sjái hann
ekki.
Eftir að Sigvaldi var farinn, sá ég að tófan leit einu sinni upp.
Það var hennar síðasta hreyfing. Eg sé glöggt, þegar hann læð-
ist að henni síðasta spölinn og kemst í dauðafæri við hana, þar
sem hún liggur í hléi fyrir norðaustan næðingnum. —
- Velkominn frændi. Fallega lá hún. Og ekki ruglaðist þú í
ríminu að komast að henni.
Þetta var stór refur, en ungur þó. Við tvlltum honum aftan
við annan hnakkinn og héldurn svo áfram.
Þegar við ríðum suður Sauðafellsásinn, heyrum við glymj-
andi gagg langt vestur frá í stefnu á Tungufjall. - Það er naum-
ast tófugangur. Líklega annar refur, sem orðið hefur hornreka
á biðilsbuxunum. Ef til vill hefur hann heyrt til okkar áðan?
Við hröðum okkur í djúpan skorning skammt frá, bindum
hestana rækilega saman og hendumst svo að næstu sjónarhæð
vestan við. Þar leggst ég niður, en frændi fer lengra og felur sig
í skorningi spölkorn sunnar, þar sem ég sé hann og get gefið
honum merki, ef tófan ætlar í vindlínu af mér, en í færi við
hann. Svobyrjaégaðgagga. Jú, ekki stóðásvarinu. Og annað.
Það er auðheyrt, að tófan færist óðum nær. Hún hefur verið
styttra frá en okkur virtist. Eftir litla stund kemur stór tófa upp
á Asinn að vestan. Hún er að mestu gengin úr hárum, en skott-
ið er þó ennþá hvítt og sést vel. Hún stefnir beint á frænda.
Þetta verður spennandi „bíó". Ég miða byssunni í áttina, eins
og frændi á að gera. Það skilur hann strax og veit, að nú er tófan
að nálgast hann úr þeirri átt. A sama augnabliki gaggar hún án
þess þó að stanza. Og hafi mér nokkurn tíma dottið í hug floga-
veiki, þá kom hún nú í hug minn, er ég sá viðbragðið, sem
frændi tók. Hann virtist herpast í hnút, en svo lvftist upp úr
skurðinum - mjög hægt - bæði bak og höfuð og hendur með
byssuhlaupið beint í áttina þangað, sem gaggið átti upptök sín.
Stanzar þá ekki tófan við steinnibbu í bezta færi við Sigvalda og
sýnir þar alla tilburði „karlmennskunnar" með því að reisa
skottið og lyfta öðru lærinu. En þessari athöfn var ekki lokið,
þegar skotið reið af.
Þetta var svipaður refur að stærð og virtist jafngamall.
Við by.rjuðum að rista fyrir á fvrri refnum, sem við náðum,
því nú var ætlunin að flá báða.
Nei, - var þetta virkilega gagg? Já, glvmjandi gagg enn í suð-
vestri, stefnu á Grástakk, en í miklu meiri fjarlægð. Við lítum
hvor á annan, og báðir fullvrða, að aldrei höfum við augum lit-
ið eins snarkringlóttar glyrnur í skoplegu mannsandliti.
í mesta flýti bindum við refina saman á afturfótunum.
Slengjum þeim síðan yfir annan hnakkinn og höldum af stað
suður vestan í Sauðafellsásnum. eins langt og við teljum
ráðlegt. Þar tók ég loks undir. Mér er strax svarað og tófan
virðist á sama stað. Við kíkjurn lengi, en sjáum ekkert. Færum
okkur svo ofurlítið til, í öruggari stað, tjóðrum hestana og læð-
umst svo að háu barði.
Nú heyrurn við glöggt, hvar tófan muni vera. Hún er mikið
nær, en okkur virtist fyrst, og þó vafalaust á sama stað. Það er
enginn leikur að greina fjarlægðir eftir tófugaggi.
Allt í einu sjáum við tófuna sunnan í litlu holti. Mórauð tófa,
fjandi stór, sennilega refur. því röddin er gríðar sterk. Þarna
situr hann í skjóli og þenur sig, en kemur ekki. Leggst aftur.
Engin leið að nálgast hann. Ég gagga enn. Hann rís aðeins upp
og svarar.
- Getur þetta verið frændi?
- Já, - má hengja mig upp á það. Það gaggaði ennþá tófa
þarna langt, langt suðvestur, um Tröllkonuhæð.
Nú heyrðist það aftur. Hreint og hvellt gagg með löngum tón
síðast. Heyrðist ntjög vel. Og nú snarast mórauði rebbinn á
fætur og svarar heldur hraustlega. Þetta gat hann. Þekkir víst
röddina. Nei, - leggst aftur. latur og værukær.
Enn gaggar tófan, og nú færist hún óðum nær.
- Þetta verður eftirminnilegur dagur. Það virðist einhver
hundakæti í tófunum, segir frændi.
- Já, það gerir veðurlagið, - loftkuldinn. Þeim finnst napurt
eins og okkur.
Hvergi sjáum við tófuna, hvernig sem við kíkjum. Allt í einu
bregður henni þó fyrir suðvestur á móunum. Mikið bölvaðsýni
er á henni. Nú gaggar hún. Og þá hendist Móri á fætur og
svarar. Svo þýtur hann á móti henni. Nú fékk hann fæturna. Og
þarna kenrur tófan á móti honum á rokspretti.
Tilburðirnir levna því ekki, að hér eru hjónakorn á stefnu-