Uppeldi og menntun - 01.01.2014, Qupperneq 22

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 23(1) 201422
Hver j ir fara í kennaranám og Hvers vegna?
Tæplega 80% framhaldsskólanema sem svöruðu spurningalistanum ætluðu að fara
í nám að loknu stúdentsprófi. Það var hæsta prósenta sem mældist í norrænu rann-
sókninni. Það kom þó í ljós í rýnihópaviðtalinu að enginn þátttakendanna ætlaði sér
að fara í kennaranám. Þessir þátttakendur töldu að kennarar sinntu mikilvægu starfi
í samfélaginu, en töldu starfið hafa þar lága stöðu og vísuðu þar bæði til umræðu um
kennara og einkum lágra launa. Þessir framhaldsskólanemar vildu helst mennta sig til
starfs sem nýtur félagslegrar virðingar og gefur góð laun. Þá var sýn þeirra á kennara-
menntunina einnig umhugsunarefni; þeir töldu að þar væri ekki um fræðigrein að
ræða heldur að slík menntun fælist í dýpkun á faggreinum þeim sem þau hafa þegar
lært. Þeir töldu góða fagþekkingu kennara mikilvægasta í kennarastarfinu, á meðan
kennaranemar töldu það vera samskiptafærni.
lOKaOrÐ
Kennaramenntun á Íslandi stendur frammi fyrir áskorunum sem felast í því að skapa
aukna virðingu fyrir henni, auka fjölbreytileika í hópi kennaranema og kanna hvern-
ig tengja má námið enn betur rannsóknum. Í ljósi þess áhuga sem greina mátti hjá
framhaldsskólanemunum á að stunda hluta af námi sínu erlendis er áframhaldandi
þátttaka í Bologna-ferlinu mikilvæg fyrir íslenskt háskólasamfélag og vert að skoða
hvort ekki megi gera meira af því að bjóða kennaranemum að taka t.d. eitt misseri
í erlendum skóla. Samtímis því að dregið hefur úr aðsókn í kennaranám á Íslandi
á undanförnum árum má sjá merki þess í fjölmiðlaumræðu síðustu missera að nei-
kvæðnitónn sá sem nemar í hinum norrænu löndunum benda á, og þeir telja eiga þátt
í að gera námið óspennandi, hafi náð Íslandsströnd.
Augljóst er af svörum framhaldsskólanemanna að vinna þarf að því að gera
kennaranámið og -starfið heillandi svo að ungt fólk á Íslandi sjái það sem raunhæft
val fyrir sig. Í þessum efnum þarf sameiginlegt átak kennaramenntunarstofnana og
sveitarfélaga. Launin og virðingin voru nefnd sem helstu ástæður þess að velja ekki
námið og starfið. En jákvætt viðhorf íslensku þátttakendanna sýnir að enn er tækifæri
til að vinna að styrkari stöðu grunnskólakennaramenntunar. Leita þarf leiða til að
nemendahópurinn verði fjölbreyttari, t.d. ætti að freista þess að fá fleiri karlmenn til
að stunda kennaranám og reyna að laða að fólk af erlendum uppruna. Hér eru því
ögrandi verkefni þeirra sem að kennaramenntun standa er lúta að jafnréttismálum,
virðingu fyrir menntun grunnskólakennara og ráðstöfunum gegn brotthvarfi úr nám-
inu. Svo mætti nýta sér það viðhorf kennaranema til starfsins að það sé spennandi
og gefi tækifæri til persónulegs þroska og leggja áherslu á þann þátt í kynningu á
náminu.
Ljóst er að mikið liggur við að standa vörð um gæði kennaramenntunar, kennara-
starfið og um leið menntun komandi kynslóða og framtíð lands og þjóðar. Margt
bendir til þess að við séum á leið í svipaða átt og nágrannaþjóðir okkar. Enn höfum
við þó nokkurt forskot sem einkum felst í jákvæðri sýn ungs fólks á kennarastarfið og
menntunina. Eins og fjallað var um í upphafi hafa viðhorf mikil áhrif og ráða miklu
um val einstaklings á menntun til framtíðar.