Uppeldi og menntun - 01.01.2014, Blaðsíða 126

Uppeldi og menntun - 01.01.2014, Blaðsíða 126
Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 23(1) 2014126 UPPeLDisréTTUr aðila (bls. 21). Sigurður rekur síðan ýmis sjónarmið, bæði trúarleg og veraldleg. Ítarlegur kafli er um evangelísk-lútersk viðhorf. Sigurður vitnar í þýska fræðikonu, Ingeborg Röbbelen, sem bendir á að foreldraréttur sé afstæður og breytilegur, þ.e. að kirkjan geti „því aðeins barist fyrir foreldrarétti að hún hafi frelsi og ábyrgð einstaklingsins að leiðarljósi“. Hún geti ekki barist fyrir foreldrarétti „til að koma sínum eigin pólitísku markmiðum í trúmálum og skólamálum að“ (bls. 28, þýðing Sigurðar á texta Röbbelen). Einnig er ítarlegur þáttur um íslam þar sem er rætt um „rétt“ barna og skyldur. Sigurður bendir einnig á að hugtakið „réttur“ sé ekki til í búddasið. Í kaflanum eru langar tilvitnanir í Mannréttindayfirlýsingu Sameinuðu þjóðanna frá 1948 og aðra alþjóðlega samninga, auk íslenskrar löggjafar. Sigurður leggur áherslu á það að uppeldisréttur foreldra sé í raun undirstaða undir mannréttindi barna og rétt þeirra til að fá uppeldi. Í mannréttindasáttmálum og íslenskri löggjöf sé gengið út frá frumrétti foreldra til uppeldismótunar. Þetta sé þó hvergi skýrt orðað og takmörkunum háð (bls. 43). Í stuttum kafla um réttindi barna er sérstaklega bent á að lengst af hafi ekki verið litið á börn sem sjálfstæða handhafa réttinda heldur hafi verið litið á þau sem einstaklinga sem þyrfti að vernda. Í Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna frá 1989 sé hins vegar staðfest hið breytta viðhorf að börn séu sjálfstæðir einstaklingar. Þetta hefur vitaskuld áhrif á uppeldisrétt foreldra sem ætíð skulu taka mið af „hag og heill barnsins“, eins og Sigurður orðar það (bls. 50). Í öðrum stuttum kafla ber Sigurður saman hlutverk ýmissa aðila í uppeldi barna: foreldra, ríkisvalds sem krefst skólaskyldu, kirkju o.s.frv. Hlutverk skóla hefur sennilega ekki aukist mikið frá því að bókin var fyrst skrifuð – en það hefur fest í sessi, einkum leikskólastarfið, og reyndar má telja hækkun sjálfræðisaldurs úr 16 árum í 18 til marks um aukna hlutdeild skóla í uppeldi. grUnngilDi sKóla Allítarlegur kafli fjallar um grunngildi skyldunámsskólans og þær mótsagnir sem felast í kröfum um að skólar séu hlutlausir. Sigurður telur að skólarnir geti verið hlut- lausir eingöngu ef þeir forðast álitamál er varða trúarbrögð – en þá bregðist þeir líka skyldu sinni því að uppeldi og kennsla um gildi þurfi að eiga sér stað. Í kaflanum er einnig skýrt frá því hvernig það atvikaðist að hugtakið „kristin arfleifð íslenskrar menningar“ kom í grunnskólalögin árið 2008 þar sem áður hafði verið kveðið á um að skólastarfið skyldi vera í samræmi við „kristilegt siðgæði“. Sigurður vísar til um- ræðna og dómsmála, bæði í Noregi og Tyrklandi, og kallar eftir því að reglur verði settar um hvort og hvernig foreldrar geti fengið undanþágu frá einstökum námsgrein- um rétt eins og trúarbrögðum (bls. 64). Nú hafa verið gefin út viðmið um samskipti skóla og trúfélaga, bæði af ráðuneyti (Mennta- og menningarmálaráðuneytið, e.d.) og Reykjavíkurborg (Borgarráð Reykja- víkur, 2013). Viðmiðin og reglurnar eru of ný til þess að hægt sé að átta sig á því hver áhrifin og afleiðingarnar verða. Reglur borgarráðs sýnast mér ganga skemmra í því að aðskilja starfsemi skóla og lífsskoðunarfélaga en umdeildar reglur sem Mannréttinda- ráð borgarinnar samþykkti í júní 2011 og vísað er til í neðanmálsgrein í riti Sigurðar
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129

x

Uppeldi og menntun

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.