Helgafell - 01.12.1953, Qupperneq 3

HELGAFELL
Desember 1953
Þeir, sem gerzt þykjast vita um farnað manna eftir líkamsdauðann,
halda því fram, að menn bregðist mjög misjafnlega við þeim vistaskipt-
um. Sumir átta sig mjög fljótlega á hinu breytta umhverfi, taka hinni
nýju tdveru sem sjálfsögðum hlut og kunna henm vel. Aðrir virðast
halda sannkölluðu dauðahaldi í þann efmsheim, sem var bústaður þeirra
hérna megin grafar, neita þeirri staðreynd, að þeir eru horfnir þaðan,
og reyna í lengstu lög að flækjast fyrir lifandi fólki. Þetta eru menn-
irnir, sem á öllum tímum hafa valdið draugagangi á jörðinni.
En einnig í lifanda lífi þekkjast þessar ólíku manngerðir mjög auð-
veldlega. Annars vegar eru mennirnir, sem bregðast af næmum skiln-
nagi við lögmálum þróunarinnar og eru sífelldlega viðbúmr til liðs við
naenningarkröfur nýrra tíma, hinsvegar hinar ,,dauðu sálir“, mennirnir,
sem hafa dagað uppi á einhverju fornu tilverustigi, eiga ekki neina sam-
leið með tímanum og hafa því allt á hornum sór. Slíkir menn kunna
jafnaðarlega því verr við sig sem framvindan verður hraðari og þeir kenna
rneira lífsmarks í kringum sig.
En tíminn stendur ekki í stað og lífið ann sór ekki hvíldar. I sögu
mannkynsins hefur hvert mennmgartímabilið leyst annað af hólmi og
svo mun enn verða. En þó að menningin taki sór ný og ný form og
roörg af hugtökum hennar eigi fyrir sór að breytast að verðgildi, verð-
um vór að trúa því, að sjálf baráttan stefni að einu og sama markmiði,
auðugra lífi og fullkomnari hamingju allra manna.
Hór á íslandi hafa orðið þau umskipti á öllum sviðum þjóðlífsins
hinn síðasta mannsaldur, að slíks eru fá dæmi í veraldarsögunm. Hitt
þarf engum að verða undrunarefni, þó að svo gagngerðar og skjótar breyt-
lngar hafi reynt allmjög á þolrif þjóðarinnar, og satt mun það, að margt
fornra verðmæta, sem henni má vera eftirsjón að, hefur farið í súginn.
En slíkt róttlætir ekki viðhorf þeirra manna, sem allt hafa á hornum
ser og sjá ekki annað en hrun og tortímingu framundan. Sannleikurinn
er sa, að hór hafa gerzt mörg þau ævintýri í menmngarlífi þjóðarinnar,
sem ættu að geta orðið oss öllum uppspretta nýrrar bjartsýni og hvatn-