Helgafell - 01.12.1953, Síða 4

2
HELGAFELL
ing til enn meiri átaka. Heilbrigð gagnrým er nauðsynleg til aðhalds og
áminningar, en bölsýnisáróður, sem daglega er hafður uppi, getur jafn-
vel orðið þjóðinni hættulegri en nokkur herseta. Hann stefnir að rótum
sjálfs lífsviljans, sem er frumskilyrði þess að þjóð haldi frelsi sínu.
Eitt af því, sem torveldar mörgum manni skilning á hinum nýju
viðhorfum í þjóðfólagi voru, er sú staðreynd, að sveitir landsins hafa á
síðustu árum varpað frá sór þeim aldagömlu menmngarerfðum, sem þjóð-
ín á tilveru sína mest að þakka, og virðast enn ekki hafa fundið sór menn-
ingarform, er konuð geti í þeirra stað. Það hlýtur að verða eitt höfuð-
verkefm þeirrar kynslóðar, sem nú er að vaxa upp, að skapa sjálfstæða
og þróttmikla sveitamenmngu, hliðstæða þeirri, er áður reyndist þjóð-
erm voru hollust. Eðlilegast væri, að beztu menn sveitanna gerðu sjálfir
með sór samtök um að hrinda af stað slíkri allsherjar vakningu, og þetta
ætti að verða því auðveldara sem ætla má, að með bættri aðbúð og efna-
hagslegum skilyrðum taki fólksstraumurinn að leggja leið sína aftur heim
til hinna „dreifðu byggða“.
Samtímis því, að mjög hefur dofnað yfir andlegu lífi í sveitunum,
hefur Reykjavík, sem fyrir hundrað árum þótti óíslenzkust alls, tekið
að sór í æ ríkara mæli forustuhlutverkið í menningarmálum þjóðarinnar.
Að sjálfsögðu nýtur hún um marga hluti þeirrar aðstöðu að vera höfuð-
borg, en hún hefur einnig að sínu leyti tekið vanda þeirrar vegsemdar
með miklum og vaxandi myndarbrag. Hún hefur átt frumkvæði að flest-
um þeim nýjungum í verklegum efnum og atvinnuháttum, sem horft
hafa til mestra heilla, gerzt á stuttum tíma öðrum bæjum fyrirmynd um
þrifnað og snyrtibrag og verið ósínk á stuðning við margháttuð andleg
velferðarmál. Stundum hefur henm reyndar verið legið á hálsi fyrir það
að hafa ekki enn byggt sór ráðhús, til augnayndis fynr gesti og gang-
andi. í þess stað hefur hún hafizt handa um byggingu heilsuverndar-
stöðvar, sem marka mun tímamót í heilbrigðissögu landsins, reist á síð-
ustu árum yngstu kynslóðinni skóla, sem hvarvetna mundu taldir 1
fremstu röð slíkra stofnana, og ekki hikað við að láta slíka þjónustu við
almenning ganga fyrir öðru.
Fynr þessar sakir meðal annars þykir íbúum Reykjavíkur vænt uffi
sinn bæ og eru stoltir af þeirri mennmgarforustu, sem hann hefur tekið
sór. En það á einnig að vera þjóðinni í heild vegsemd og skylda að búa
sem bezt að höfuðstað sínum og skapa honum varanlega sóknaraðstöðu
í baráttunni við kyrrstöðu og draugagang.