Helgafell - 01.12.1953, Page 25

SAGA FORNBÓKMENNTANNA
23
bókmenntum og listum og verður gagn-
tekinn af frönskum bókmenntum, þeg-
ar hann á að vera að semja álnarþykk
verk, ólæsileg heilbrigðu fólki, um ís-
lenzka fornfræði. Hann hafði alla
burði til þess að verða annar Andreas
Heusler í norrænum fræðum, en hann
fetaði lítt í fótspor cneistarans. Hann
kemst að þeirri niðurstöðu, að að-
albrautryðjandi skynsem isstefnunnar,
franski sagnfræðingurinn og fagur-
fræðingurinn H. Taine, sé miklu
skyldari beztu höfundum íslenzkra
fornsagna en norrænir og þýzkir rýn-
endur þeirra, og Ernst Renan, franski
rithöfundurinn, verður eftirlætishöf-
undur hans um skeið. Þannig fellur
Nordal ekki í mót málfræðinga og rit-
skýrenda, því að hann verður fyrir
sterkustum áhrifum frá rithöfundum
og fræðimönnum í menningarsögu. Á
þessum þroskaárum er Nordal farið á
svipaðan hátt og æskumanni, sem er
beitbundinn að frænda ráði ættgöfugri
yngismey, en hugur hans stendur ekki
bl kvonbæna. Hann er bundinn ís-
lenzkum fræðum og íslenzkri þjóð,
hvað sem hugur hans girnist, og geng-
ur þeim á hönd, en fer annars eigin
götur. Alvæddur fræðum frönsku
skynsemisstefnunnar og vestrænnar
bugsæisstefnu gerist bann prófessor í
islenzkum bókmenntum við háskóla
Islands.
Höfuðverk Nordals hefur verið að
skýra íslenzkar bókmejintir sem menn-
lugarfyrirbæri og skilgetin afkvæmi
^slenzka þjóðveldisins. Hann hefur
skýrt þaer se.m lifandi listaverk, sköp-
uð af íslenzku þjóðinni, en ekki sem
steingervar minjar forns germansks
uuda, og rakið þróun þeirra og hrörn-
un og samhengi íslenzkra bókmennta
að fornu og nýju. 1 ritgerð sinni um
sögurnar í 8. b. N. K. gerir hann grein
fyrir þróun sagnaritunarinnar og skip-
ar sögunum í tímaröð. Þannig leggur
hann grundvöll að raunsæju mati á
þessum bókmenntum. Með ræðum og
riturn hefur hann aukið hróður íslenzkr-
ar menningar og komið því til leiðar,
að íslenzk fræði eru nú víða kennd við
erlenda háskóla sem lifandi vísindi í
stað dauðrar fornfræði áður.
Ymsir Islendingar hafa aldrei verið
öldungis ánægðir með Nordal se.m and-
legan leiðtoga sinn, af því að þeir eru
lítt heimspekilega þenkjandi. Þeim hef-
ur fundizt hann of lítill fræðimaður og
saknað bóka frá honum fullra ártala
og mannanafna. En hvar stæðu ís-
lenzk fræði hér og erlendis, hefði
hann einungis orðið annar Finnur Jóns-
son, að Finni Jónssyni ólöstuðum ? Að
vonum hefur Nordal notið mestrar
hylli í hinum engilsaxneska heimi.
Þar hefur kenningum hans frá upphafi
verið vel fagnað, og í Englandi hefur
hann eignazt marga afburðaimenn sem
aðdáendur við háskóla landsins. Einn
þeirra, G. Turville-Petre í Oxford, gaf
út á þessu ári íslenzka bókmenntasögu
á enska tungu, vandað og veglegt rit.
Þar er klerklegum bókmenntum þjóð-
veldistímans gerð mjög góð skil. ís-
lenzk fræði hafa notið þess í Eng-
landi, að Englendingar eru klassísk-
menntuð þjóð, sem þarf ekki að leggj-
ast jafnlágt Þjóðverjum í sjálfsblekk-
ingu. Nordal hefur verið aflvaki mik-
illar starfsemi í íslenzkum fræðum og
öflugrar landkynningar, enda þótt
hann hafi vandað rit sín að því skapi
meir, sem þau hafa verið færri. Þeim,
sem þetta ritar, er ókunnugt, hvaða af-
stöðu Þjóðverjar hafa tekið til kenn-
inga Nordals, en á Norðurlöndum feta
fræðimenn gætilega ofan úr hæðum